De neurobiologie van stress: Zit je de laatste tijd niet lekker in je vel? Vergeet je meer en slaap je slechter? Dan kan het zijn dat je veel stress hebt. Wanneer stress van korte duur is, kun je beter presteren of je doel bereiken. Je kunt een energieboost krijgen en je beter focussen. Maar als stress een lange tijd aanhoudt of zelfs chronisch wordt, heeft dat gevolgen voor je gezondheid en ook voor je brein. Wat gebeurt er precies in je hersenen als je stress ervaart? En kan je brein daadwerkelijk veranderen door stress?
Stressreactie in de hersenen
Je hersenen beoordelen in iedere situatie of er gevaar dreigt. Zodra je in een situatie komt die mogelijk gevaarlijk is, bereidt je zenuwstelsel zich automatisch voor op vechten, vluchten of bevriezen. Tijdens deze stressreactie maken je hersenen stresshormonen aan, zoals adrenaline en cortisol. Door deze hormonen komt er energie vrij. Je spieren spannen zich aan, je hartslag versnelt en je bloeddruk stijgt.
Hoe kunnen wij je helpen?
Wij staan voor je klaar met een team van ervaren coaches. Onze coaches zijn actief in heel Nederland en zeer ervaren in het oplossen van stress en burn-out klachten.
Je hebt deze extra energie nodig voor je reactievermogen of je denkprestaties. Je kunt zo bijvoorbeeld een sprintje trekken om de trein te halen of snel op de rem trappen voor een onoplettende fietser. De stressreactie in je lichaam is dus heel belangrijk voor energie en focus.
Gevolgen van langdurige stress voor je brein
Wanneer je hersenen voldoende rust krijgen om te herstellen van een stressreactie is er niets aan de hand. Maar zodra de stress lang aanhoudt, kan deze daadwerkelijk je brein veranderen. Dit heeft invloed op je gezondheid en hoe je je voelt.
Ontregelde hypocampus
Bij langdurige stress blijft je lichamelijk teveel cortisol produceren en raakt je hormoonhuishouding verstoort. Cortisol is een neurotoxische stof, die bij te grote hoeveelheden in het bloed de hippocampus beschadigt. Wanneer je hersencellen in de hippocampus verliest, kan dat leiden tot geheugenproblemen en stemmingsstoornissen. Bovendien nemen neurotransmitters, zoals serotonine en dopamine af. Daarom zie je dat langdurige stress vaak samengaat met depressie, burn-out en angststoornissen. Je hebt meer moeite om je stemming en emoties te reguleren.
De amygdala wordt actiever
Chronische stress verhoogt het activiteitsniveau en het aantal neurale verbindingen in je amygdala. De amygdala is het angstcentrum van je hersenen. Het is het gebied dat gevaar detecteert. Wanneer de amygdala actiever wordt, kun je overgevoeligheid ontwikkelen voor stress en angst.
De prefrontale cortex wordt minder actief
Chronische stress leidt ook tot verlies van synaptische functies. Een synaps [1] is het punt waarop twee neuronen met elkaar communiceren en op die manier een signaal kunnen doorgeven. Door het verlies van synapsen is er minder grijze stof aanwezig in de prefrontale cortex, waardoor de prefrontale cortex minder actief wordt. Dit deel van de hersenen is betrokken bij veel emotionele en cognitieve functies. Je zult daardoor meer moeite hebben bij het nemen van beslissingen, plannen en problemen oplossen.
Minder neuroplasticiteit
Een te grote hoeveelheid cortisol in je lichaam heeft ook gevolgen voor de neuroplasticiteit. Dit is het vermogen van je brein om zichzelf aan te passen en te herstellen. Wanneer de neuroplasticiteit afneemt is het moeilijker om met uitdagingen en problemen om te gaan.
Hersenen krimpen door stress
Het is bekend dat je hersenen krimpen naarmate je ouder wordt. Je hersencellen krimpen en de verbindingen tussen hersencellen nemen af, waardoor hersencellen minder goed met elkaar kunnen communiceren. Maar zouden je hersenen ook kunnen krimpen door stress?
Langdurige stress heeft gevolgen voor verschillende delen in je hersenen, waardoor de communicatie tussen de verschillende delen in je hersenen wordt verstoord. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat langdurige stress de ontwikkeling van witte hersenstof stimuleert. Deze stof zorgt voor de communicatie tussen verschillende hersendelen. Daarnaast zorgt stress ervoor dat de ontwikkeling van grijze hersenstof afneemt. Deze stof heeft als functie om informatie in je brein te verwerken.
Chronische stress heeft dus uiteindelijk invloed op de grootte, de structuur en het functioneren van je brein. Je kunt hersenmassa verliezen door langdurige stress en door te veel cortisol. De prefrontale cortex wordt bij chronische stress kleiner en dunner.
Negatieve emoties door chronische stress
In je hersenen ontstaat ook een verandering in de chemische balans van de hersenen. Dat komt doordat je meer stresshormonen in je lichaam hebt en neurotransmitters zoals serotonine en dopamine afnemen. Je merkt vervolgens bijvoorbeeld dat je meer moeite hebt om je stemming en je emoties te reguleren.
Normaal gesproken regelt de prefrontale cortex je cognitieve functies, zodat je je emoties kunt reguleren. Maar wanneer je door stress grijze massa in je prefrontale cortex verliest, zul je hier meer moeite mee hebben.
Stress en psychische klachten versterken elkaar vaak. Stress leidt tot meer angst, paniek en somberheid en deze gevoelens leiden weer tot meer stress. Het is daarom belangrijk om stress te verminderen als je last hebt van negatieve emoties.
Vergeetachtig door stress
Bovendien heeft een verlies aan grijze massa in de prefrontale cortex een negatieve invloed op je geheugen. Je kunt meer moeite hebben om nieuwe dingen aan te leren en je vergeet meer. Ook de ontregelde hypocampus door stress kan geheugenproblemen veroorzaken.
Stress kan op lange termijn zelfs het risico op Alzheimer verhogen. Aan de ene kant kan stress de doorbloeding van de bloedvaten in de hersenen verslechteren en zo de hersencellen verzwakken. Aan de andere kant kan een teveel aan cortisol de hersencellen die gewijd zijn aan het geheugen beschadigen.
Vicieuze cirkel van stress in je brein
Het is duidelijk dat stress veel negatieve gevolgen heeft voor je hersenen. En al deze genoemde negatieve gevolgen geven je vervolgens meer stress! Je komt in een vicieuze cirkel terecht waarin stress aanhoudt en een hoop schade aanricht.
Een stressvolle situatie of gebeurtenis in je leven zorgt ervoor dat het stresshormoon cortisol in de hypothalamus wordt aangemaakt. Vervolgens reageert de hippocampus om de stress af te remmen. Maar als je veel stress hebt, raakt de hippocampus overwerkt wat leidt tot geheugenverlies. Je brein kan vervolgens minder goed de amygdala afremmen, waardoor je meer negatieve emoties hebt die voor nieuwe stress zorgen in de hypothalamus.
Voorkom chronische stress voor een gezond brein
Wat kun je doen om deze vicieuze cirkel te doorbreken? Er zijn een aantal dingen die je kunt doen om je brein gezond te houden. Chronische stress voorkomen is bijvoorbeeld erg belangrijk voor een gezond brein.
Stress verminderen
Je kunt stress in je leven verminderen door bijvoorbeeld meer te ontspannen. Je kunt ontspanningsoefeningen doen of elke dag iets doen wat je leuk vindt. Neem tijd voor jezelf en zoek vaker de natuur op. Daarnaast is het belangrijk om te achterhalen wat bij jou de meeste stress veroorzaakt, zodat je de kern van het probleem kunt aanpakken.
Voldoende slapen
Daarnaast is het essentieel om voldoende te slapen om van stress te herstellen. Bovendien is een goede nachtrust belangrijk, omdat je brein dan afvalstoffen opruimt en verwerkt wat je overdag hebt meegemaakt. Probeer daarom een slaappatroon aan te houden van 7 tot 9 uur per nacht.
Gratis e-book:
zo herken je
een burn-out
(Inclusief checklist)
Voorkom dat je energiereserves definitief leeg raken en je in een ernstige burn-out belandt met alle gevolgen van dien. Met dit e-book leer je de symptomen tijdig herkennen.
Bewegen en sporten
Sporten en bewegen helpt je ook niet alleen om stress te verminderen, maar door beweging maakt je brein ook groeistoffen aan. Als je bijvoorbeeld 45 minuten stevig gaat wandelen, kun je krimping van de hypocampus tegengaan.
Gezonde voeding
Ten slotte houdt gezond eten je fit. Je kunt dus beter tegen stress als je gezond eet. We zijn geneigd om juist minder gezond te eten als we gestrest zijn. Maar gezonde voeding helpt je om stress te verminderen en ook om je brein fit te houden.
Wanneer kun je het beste contact opnemen?
Dit artikel laat uitgebreid zien wat er met je brein gebeurt wanneer je stress hebt. Dat wetende heb je nog geen oplossing om dit probleem te voorkomen. Uiteindelijk vind je die oplossing in jezelf en daar willen wij je met veel plezier bij helpen. Een gezond lichaam met een gezond brein helpt je om van het leven te genieten en dus ook je stress te verminderen.
Benieuwd naar wat we kunnen doen voor je? Neem vrijblijvend contact op.
Conclusie: wat gebeurt er in je brein bij stress?
Op het moment dat je stress ervaart, maken je hersenen de stresshormonen adrenaline en cortisol aan, waardoor je meer energie krijgt en je beter kunt focussen. Wanneer deze stress lang aanhoudt, heeft dat invloed op je gezondheid en hoe je je voelt. Chronische stress kan zelfs je brein veranderen.
Te veel cortisol in je lichaam veroorzaakt bijvoorbeeld een ontregelede hypocampus. Zo ontstaan geheugenproblemen en stemmingsstoornissen. De amygdala wordt actiever, waardoor je overgevoeligheid kunt ontwikkelen voor stress en angst. Daarnaast neemt de neuroplasticiteit af, waardoor je meer moeite hebt om met uitdagingen en problemen om te gaan. Uiteindelijk kun je zelfs hersenmassa verliezen door langdurige stress. De prefrontale cortex wordt kleiner.
Hulp bij burn-out en stress
Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is geen sinecure. Heb je ondersteuning nodig, dan kan je op onze hulp rekenen. Onze coaches zijn allemaal gespecialiseerd in jouw problematiek. Door hun jarenlange ervaring kunnen ze samen met jou werken aan jouw herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching heb jij je leven lang plezier!
Bekijk ons aanbod voor:
Veelgestelde vragen
Referenties
- Wikipedia.org – Synaps – Gevonden op 09/09/2024
Link naar een pagina op wikipedia.org