Iedereen heeft wel eens te maken met moeilijke situaties die emotioneel uitdagend zijn. Of het nu stress op het werk is, problemen in persoonlijke relaties, of simpelweg de druk van het dagelijks leven, we proberen vaak onszelf emotioneel te beschermen. Dit proces, bekend als emotionele zelfbescherming, lijkt ons te helpen om pijnlijke gevoelens te vermijden, maar kan op de lange termijn juist leiden tot meer stress en zelfs burn-out.
In dit artikel laten we zien wat emotionele zelfbescherming precies inhoudt, waarom we het (allemaal) toepassen, en hoe het kan bijdragen aan chronische stress en burn-out.
Wat is emotionele zelfbescherming precies?
Emotionele zelfbescherming is het proces waarbij mensen bewust of onbewust emoties proberen te vermijden die hen kunnen kwetsen. Dit kan gebeuren door gevoelens te onderdrukken, pijnlijke situaties te vermijden of door te kiezen voor oppervlakkige relaties waarin diepere emotionele verbinding wordt vermeden. We gebruiken deze zelfbeschermingsmechanismen om onszelf af te schermen van negatieve emoties zoals angst, verdriet of boosheid. Ook doen we hiermee bepaalde verlangens tekort als het verlangen naar liefde, respect, en bescherming.
Hoewel dit mechanisme in eerste instantie lijkt te werken, kan het op de lange termijn meer kwaad dan goed doen. Het onderdrukken van emoties zorgt er namelijk niet voor dat ze verdwijnen; ze blijven aanwezig onder de oppervlakte, wat leidt tot verhoogde stressniveaus en zelfs fysieke klachten zoals vermoeidheid, hoofdpijn en slaapproblemen.
Volgens de American Psychological Association is het onderdrukken van emoties direct gerelateerd aan verhoogde stressniveaus en psychische klachten, waaronder burn-out [1].
Gratis e-book:
zo herken je
een burn-out
(Inclusief checklist)
Voorkom dat je energiereserves definitief leeg raken en je in een ernstige burn-out belandt met alle gevolgen van dien. Met dit e-book leer je de symptomen tijdig herkennen.
Emotionele zelfbescherming en de relatie met stress
Mensen die emotionele zelfbescherming toepassen, staan voortdurend onder spanning. Het vergt namelijk veel energie om emoties te onderdrukken en om te gaan met de onbewuste angst dat deze emoties alsnog aan de oppervlakte kunnen komen. Hierdoor stijgen de stressniveaus, omdat het lichaam constant in een verhoogde staat van paraatheid verkeert.
Langdurige stress, die ontstaat door deze emotionele belasting, heeft serieuze gevolgen voor de mentale en fysieke gezondheid. Onderzoek van Stanford University toont aan dat emotionele vermijding leidt tot een verhoogde productie van het stresshormoon cortisol [2]. Wanneer cortisolniveaus langdurig verhoogd zijn, veroorzaakt dit niet alleen mentale uitputting, maar ook fysieke klachten zoals hoge bloeddruk, verstoorde slaap, en een verzwakt immuunsysteem – allemaal risicofactoren voor burn-out.
Waarom jezelf emotioneel afsluiten tegen pijnlijke gevoelens?
Er zijn verschillende redenen waarom mensen zich emotioneel afsluiten of zichzelf beschermen tegen pijnlijke gevoelens:
- Sociale verwachtingen: In sommige omgevingen, vooral op de werkvloer, wordt het tonen van emoties gezien als een zwakte. Mensen die zich conformeren aan deze norm onderdrukken vaak hun gevoelens om professioneel over te komen.
- Angst voor kwetsbaarheid: Emoties tonen kan ons kwetsbaar maken. Veel mensen zijn bang dat ze door emoties te tonen, zichzelf openstellen voor kritiek, afwijzing of falen.
- Overlevingsmechanisme: In bepaalde situaties waarin we veel stress ervaren, kan het onderdrukken van emoties een overlevingsmechanisme zijn. Het helpt ons om door te gaan zonder overweldigd te raken door gevoelens van angst of onzekerheid.
Hoewel deze zelfbeschermingsstrategieën in eerste instantie effectief lijken, leiden ze uiteindelijk tot meer stress en een verhoogd risico op burn-out.
Hoe emotionele zelfbescherming kan leiden tot burn-out
Burn-out ontstaat meestal niet van de ene op de andere dag. Het is een geleidelijk proces dat voortkomt uit een opeenstapeling van stress zonder voldoende herstel. Emotionele zelfbescherming speelt hierin een belangrijke rol, omdat het onderdrukken van emoties ervoor zorgt dat stress zich opstapelt. Deze opgekropte stress uit zich in fysieke en mentale uitputting, wat een belangrijke indicatie is voor burn-out.
Hier zijn enkele manieren waarop emotionele zelfbescherming burn-out in de hand werkt:
- Emotionele uitputting: Wanneer je emoties continu onderdrukt, vergt dat veel energie. Na verloop van tijd raak je uitgeput omdat je niet meer in staat bent om op een gezonde manier met je gevoelens om te gaan. Dit is vaak het eerste stadium van burn-out: emotionele uitputting.
- Gebrek aan zelfzorg: Door jezelf te beschermen tegen emoties, verlies je het contact met je eigen behoeften en gevoelens. Je negeert signalen van stress, zoals vermoeidheid, en neemt minder tijd voor zelfzorg en herstel, wat uiteindelijk bijdraagt aan de ontwikkeling van burn-out.
- Overmatige controle: Mensen die emotionele zelfbescherming toepassen, hebben vaak de neiging om alles onder controle te willen houden, omdat ze bang zijn dat hun emoties anders de overhand krijgen. Dit leidt tot een voortdurend gevoel van druk en spanning, wat de stressniveaus alleen maar verhoogt.
Hoe doorbreek je emotionele blokkades?
Het doorbreken van emotionele blokkades of zelfbescherming is essentieel om stress en burn-out te voorkomen of te herstellen. Hier zijn enkele manieren om te beginnen:
Erken je gevoelens
De eerste stap is om je bewust te worden van de emoties die je onderdrukt. Het erkennen van je gevoelens, zonder oordeel, is de sleutel tot het loslaten van stress.
Zoek hulp
Het doorbreken van patronen van emotionele zelfbescherming kan moeilijk zijn. Het kan daarom nuttig zijn om de hulp van een coach of therapeut in te schakelen, die je kan helpen om je emoties op een gezonde manier te verwerken.
Hoe kunnen wij je helpen?
Wij staan voor je klaar met een team van ervaren coaches. Onze coaches zijn actief in heel Nederland en zeer ervaren in het oplossen van stress en burn-out klachten.
Leer ontspannen
Ontspanningstechnieken zoals mindfulness of ademhalingsoefeningen kunnen je helpen om je stressniveaus te verlagen en weer in contact te komen met je emoties.
Durf te zijn wie je bent
Een van de krachtigste manieren om emotionele blokkades op te lossen, is door jezelf toe te staan écht te zijn wie je bent. Dit betekent dat je je emoties, gedachten en gevoelens zonder oordeel durft te accepteren en uit te drukken. Vaak blokkeren we onze emoties omdat we bang zijn om veroordeeld te worden of niet te voldoen aan andermans verwachtingen. Maar jezelf afschermen van je ware gevoelens leidt tot interne stress en uitputting.
Door te durven zijn wie je bent, geef je jezelf de ruimte om eerlijk te zijn over je gevoelens en behoeften, zowel naar jezelf als naar anderen. Dit opent de weg naar authentieke verbindingen en helpt je om stress te verminderen. Het is een proces dat tijd en moed vereist, maar het resultaat is een lichter, bevrijd gevoel en minder emotionele ballast.
Coaching als hulpmiddel
Bij Meulenberg Training & Coaching richten we ons op het doorbreken van de vicieuze cirkel van emotionele zelfbescherming en het herstellen van je emotionele welzijn. Door middel van persoonlijke coaching helpen we je om beter om te gaan met stress, je emoties op een gezonde manier te verwerken, en een duurzame balans te vinden in je leven.
Als je merkt dat emotionele zelfbescherming je belemmert en je tekenen van burn-out ervaart, aarzel dan niet om contact met ons op te nemen. Je hoeft het simpelweg niet allemaal alleen te doen!
Gerichte hulp bij burn-out en stress
Of je nu middenin een burn-out zit, overspannen bent, last hebt van hevige stress, of als werkgever langdurig verzuim wilt verminderen als gevolg van stress, we snappen dat dit een behoorlijke struggle is. Het proces kan behoorlijk lastig, tijdrovend en frustrerend zijn.
Maar je hoeft het niet alleen te doen!
Wij van Meulenberg Training & Coaching begrijpen jouw situatie. We hebben het zelf ook meegemaakt op zowel persoonlijk als zakelijk vlak. Je vindt daarom begrip, warmte, medegevoel, maar ook een praktische, gedegen aanpak naar een toekomst met energie, plezier en voldoening.
Zoals onze klanten zeggen: Van het resultaat van onze aanpak heb je je leven lang plezier!
Bekijk ons aanbod voor:
Burn-out coaching
Stress coaching
Online coaching
Verzuimtrainingen
Veelgestelde vragen
Referenties
- Apa.org – Employers need to focus on workplace burnout: Here’s why – Gevonden op 16/12/2024
Link naar de pagina op apa.org - pubmed.ncbi.nlm.nih.gov – Beliefs about emotion: implications for avoidance… – Gevonden op 16/12/2024
Link naar de pagina op pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
