Podiumangst: Heb je weleens last van zweethanden als je een presentatie moet geven? Of praat je soms veel te snel als je voor een groep moet spreken? Of nog erger: je staat op het podium en je krijgt geen woord over je lippen wanneer je voelt dat alle ogen op jouw gericht zijn.
Herken jij je in deze situaties? Bezie jezelf dan niet als een hopeloos geval! Je kunt leren om de stress onder controle te houden als je op het podium staat. Het is belangrijk te weten waarom je last hebt van podiumangst en wat je kunt doen om minder stress te ervaren bij presentaties.
De LEEF! Podcast van Ruud Meulenberg
In deze podcast hebben Ruud Meulenberg en Ruud het over spreekangst.
Waarom ervaar ik podiumstress?
Een van de grootste angsten die we als mens kunnen hebben, is de angst om voor een groot publiek te moeten spreken. Ons lichaam reageert op deze stresssituatie door stresshormonen aan te maken, zoals adrenaline en cortisol. Deze hormonen zetten de persoon ertoe aan om voor het gevaar te vluchten.
Deze stresshormonen veroorzaken weer andere reacties in ons lichaam, zoals trillende handen, armen of benen, zweethanden, hartkloppingen, niet goed kunnen ademen, stijve spieren, concentratieproblemen of een onzekere stem. Bovendien kun je naast deze fysieke reacties ook last krijgen van negatieve gedachten, zoals dat je presentie saai is en dat je nooit zo’n goede presentatie kunt geven als de andere sprekers.
Je kunt ook podiumstress ervaren, omdat je eerder een negatieve ervaring hebt opgedaan. Het kan bijvoorbeeld zijn dat je een keer geconfronteerd werd om spontaan voor een groot publiek te spreken en je je niet goed kon voorbereiden. Doordat het die keer niet goed ging, ervaar je nu extra stress om voor een groot publiek te staan.
Interessant feitje: onderzoek toont aan dat jongeren meer podiumstress ervaren dan ouderen en dat het vaker voorkomt bij vrouwen dan bij mannen.
Wat kan ik doen tegen podiumangst?
Om de stress te verminderen als je voor een groep mensen moet spreken, kun je je op drie verschillende momenten voorbereiden. Het eerste voorbereidingsmoment is ver voor de presentatie. Deze voorbereiding begint zodra je hoort dat je moet presenteren. Het tweede voorbereidingsmoment begint een of twee dagen voor de presentatie en eindigt wanneer je het podium op moet of voor een groep moet spreken.
En de laatste fase waar je je op moet voorbereiden, is natuurlijk de presentatie zelf: het moment dat je het podium op gaat totdat je presentatie is afgelopen. We gaan deze drie periodes rond de presentie analyseren en bekijken wat je kunt doen om de stress onder controle te houden.
Goede voorbereiding
Begin je voor te bereiden zodra je hoort dat je moet presenteren. Je zult zien dat hoe eerder je begint met je voorbereiding, hoe minder gestrest je bent. Probeer zoveel mogelijk kennis te hebben van het thema waarover je gaat spreken. Je wilt dat je presentatie helder, natuurlijk en eenvoudig is en daarom moet je zo vaak mogelijk oefenen om meer vertrouwen in jezelf te hebben.
Sta ook stil bij de vraag waarom je de presentatie gaat houden. Waarom zal je publiek geïnteresseerd zijn in je thema? Vind jij het een interessant thema? Door hierover na te denken, versterk je de wens om de informatie met je publiek te delen en zul je minder zenuwachtig zijn voor je presentatie.
Bovendien kun je je ook lichamelijk voorbereiden om je zenuwen beter onder controle te hebben. De dagen voor de presentatie is het belangrijk om minstens 8 uur te slapen en om te gaan sporten. Neem nooit alcohol om jezelf te kalmeren en eet de avond van tevoren iets lichts.
Vlak voor de presentatie
Maak een checklist van alles wat je nodig hebt voor je presentatie. Misschien neemt dit niet de zenuwen weg, maar het voorkomt zeker dat je er een heleboel bij krijgt. Het ergste wat je kunt overkomen vlak voor de presentatie, is dat de beamer niet werkt, je je USB bent vergeten of dat je de oplader van je laptop niet bij je hebt. Maak daarom een checklist van wat je niet mag vergeten en check de avond van tevoren of je alles hebt. Zorg er bovendien voor dat je een uur van tevoren op je bestemming bent, zodat je kunt controleren of alles goed werkt.
Voordat je daadwerkelijk het podium opgaat, kun je ontspanningsoefeningen doen. Deze oefeningen helpen je om minder gespannen je presentatie te beginnen. Haal bijvoorbeeld diep adem. Tel vijf seconden om in te ademen, hou je adem eventjes vast en tel vervolgens weer tot vijf om uit te ademen. Je kunt ook wat rek- en strekoefeningen doen.
Lees ook over ontspanningsoefeningen
Tijdens de presentatie
Het grote moment is aangebroken. Je hebt alle bovenstaande tips opgevolgd en toch sta je daar gespannen. Een van de redenen van deze spanning is de angst om negatief beoordeeld te worden door je publiek. Neem daarom een minuutje de tijd om wat vriendelijke gezichten in je publiek te zoeken en maak oogcontact. Een paar vriendelijke blikken kunnen je net de moed geven die je nodig hebt om te beginnen en om ook naar de rest van het publiek te kijken.
Als je tijdens de presentatie toch het gevoel krijgt dat de zenuwen de overhand nemen, hou dan een korte pauze. Haal een of meerdere keren diep adem en als je je iets rustiger voelt, neem je de draad weer op. Je kunt ook gebruik maken van gebaren in je prestaties. Handgebaren zijn niet alleen goed om je presentatie levendiger te maken en je woorden kracht bij te zetten, maar gebaren helpen ook de spanning weg te nemen.
Ten slotte zul je minder stress ervaren als je een positieve houding hebt naar je publiek toe. Iedereen mag zijn eigen mening hebben. Ook al heeft het publiek een andere mening dan jij, vat kritiek nooit persoonlijk op. Wees ook bescheiden als je een antwoord niet weet. Je zult meer respect winnen als je eerlijk toegeeft iets niet te weten, dan dat je de indruk wekt op het moment zelf iets te bedenken.
Omgaan met podiumangst
Iedereen ervaart een bepaalde mate van podiumstress. Maar de stress moet nooit zo erg zijn dat deze ons in de weg staat om vol vertrouwen een goede presentatie neer te zetten. Bereid je daarom altijd goed voor, doe ontspanningsoefeningen en heb een positieve houding naar je publiek toe. Je zult zien dat je de volgende keer vol vertrouwen voor het grote publiek staat!
Dieperliggend probleem?
Wat nou als je podiumangst veroorzaakt wordt door een dieper liggend probleem? Dat je het gevoel dat je het niet waard bent om op een podium, of voor groepen te staan. Dat je te weinig te vertellen hebt. Dat wat je zegt er niet toe doet, of dat je niet belangrijk genoeg bent?
Als dit zo is heb je een kern te pakken van een enorme bak stress. Wanneer je dit probleem weet op te lossen, sta je ook vele malen sterker op het podium. Als je dit niet doet, kun je je stuk oefenen op al je presentatievaardigheden, maar word je nooit de spreker die je zou kunnen zijn.
Gerelateerde artikelen
Hulp bij burn-out en stress
Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is geen sinecure. Heb je ondersteuning nodig, dan kan je op onze hulp rekenen. Onze coaches zijn allemaal gespecialiseerd in jouw problematiek. Door hun jarenlange ervaring kunnen ze samen met jou werken aan jouw herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching heb jij je leven lang plezier!
Bekijk ons aanbod voor:
