Wat is straatvrees en wat kun je er aan doen?

Misschien heb je er al wel eens van gehoord: straatvrees, ook wel agorafobie genoemd. Een vervelende fobie, die vaker voorkomt dan je denkt en vaak gepaard gaat met andere mentale problemen en angsten. In dit artikel lees je alles over straatvrees: wat is het en belangrijker, wat kun je eraan doen?

Wat is straatvrees?

Straatvrees is een angststoornis (fobie). Het gaat om angst voor plekken waar je moeilijk weg kunt komen, openbare ruimtes of buitenshuis zijn.

Straatvrees uit zich bij veel mensen anders. Sommigen zijn bang voor open ruimtes (pleinvrees), weer anderen krijgen een paniekaanval in de rij bij de kassa van de supermarkt, op drukke plekken of juist op rustige plekken. Het is dus van groot belang erachter te komen wat jou nu precies triggert.

Er is een klein verschil tussen ‘straatvrees’ en ‘pleinvrees’. Bij het laatste gaat het meestal om angst voor pleinen of open ruimtes. Het woord pleinvrees is afgeleid van het Griekse woord agorafobie. Agora betekent namelijk plein. Tegenwoordig worden deze termen echter door elkaar gebruikt en wordt er geen onderscheid gemaakt. Dit is voor de behandeling namelijk niet van belang.

Welke symptomen zijn te herkennen bij straatvrees?

Straatvrees heeft verschillende symptomen, die lang niet allemaal mentaal zijn! Dat maakt straatvrees een zeer vervelende en belastende fobie. Door hyperventilatie en hoge niveaus van stress kun je namelijk ook last krijgen van verschillende lichamelijke klachten, die je angst en ongemak nog groter kunnen maken.

Lichamelijke klachten:

• Hartkloppingen
• Kortademig gevoel door hyperventilatie
• Zweten en trillen, trillende benen
• Misselijk gevoel en/of last van de darmen
• Onwerkelijk gevoel
• Vernauwd gezichtsveld

Psychische klachten:

• Angst om te sterven of gek te worden
• Vermijdingsgedrag (niet meer uit huis durven te gaan, naar een winkel durven te gaan, met het openbaar vervoer reizen)
• Angst voor controleverlies
• Angst om alleen gelaten te worden, geen hulp te krijgen

Veel van deze symptomen hebben als oorzaak hyperventilatie. Deze kun je verlichten door het doen van ademhalingsoefeningen. Oefen hier dus regelmatig mee: dat kan ook thuis! Je zult merken dat je ademhaling erg snel is wanneer je last hebt van angsten. Door meditatie en/of het doen van ademhalingsoefeningen, kun je je ademfrequentie naar beneden brengen. Dit zorgt voor een snelle verlichting van de klachten.

Hoe ontstaat deze angst?

De reden voor deze fobie kan zeer verschillend zijn. Soms komt straatvrees voor als onderdeel van een groter probleem, bijvoorbeeld een andere fobie of psychisch probleem. In andere gevallen kan een periode van zeer grote stress ervoor zorgen dat er bij jou iets getriggerd wordt, dat deze fobie uiteindelijk veroorzaakt. In andere gevallen kan een zeer ingrijpende gebeurtenis zorgen voor het ontstaan van een fobie, of het eenmalig krijgen van een intense paniekaanval op een plek buitenshuis.

Er is dus geen een enkele oorzaak aan te wijzen voor straatvrees.

Wat kan ik doen tegen straatvrees?

Straatvrees is erg vervelend en kan je leven ontregelen. Gelukkig zijn er tegenwoordig veel opties om je fobie doeltreffend te behandelen en zo de regie over je leven weer terug te pakken.

Cognitieve gedragstherapie

Wanneer je hulp zoekt voor je straatvrees, zul je vaak bij een psycholoog terecht komen. De therapie die bij deze fobie het meeste wordt toegepast is cognitieve gedragstherapie (CGT). CGT is een therapie waarbij je leert je angst te rationaliseren en daardoor onder ogen te komen. Aan de hand van verschillende opdrachten oefen je met het onder ogen komen van je angst. Ook kun je werken aan het ombuigen van de verschillende negatieve gevoelens, zoals angst, depressie en andere persoonlijke problemen.

Medicatie

Soms is de straatvrees zo erg, dat enkel therapie of zelfzorg niet voldoende is. Dan is het soms nodig om ook medicatie te gebruiken. Of dat in jouw geval nodig is en welke medicatie is aangewezen, kun je het beste bespreken met je huisarts of een psychiater.

Over het algemeen zijn er twee soorten medicatie die worden voorgeschreven bij patiënten met straatvrees. Het gaat dan om antidepressiva (SSRI’s). Deze zijn niet enkel voor depressies. Uit onderzoek is gebleken dat deze medicijnen ook goed helpen tegen angsten en fobieën.

Ook zijn er medicijnen die de angst op het moment zelf kunnen onderdrukken: benzodiazepinen. Deze zijn enkel geschikt voor kortdurend of incidenteel gebruik: ze werken namelijk zeer verslavend! Artsen zullen deze medicijnen dan nooit voor langere tijd voorschrijven.

Hoe speelt stress samen met straatvrees?

Stress heeft invloed op alle delen van je leven. Door stress kunnen dus ook bestaande angsten en fobieën verergeren. Je kunt je lichaam immers minder goed ontspannen en je zit minder goed in je vel door het hoge gehalte aan cortisol (stresshormoon) wat je lichaam produceert tijdens stressvolle periodes.

Overwin straatangst met deze tips

Ben jij klaar om je straatvrees te overwinnen?

Zoek op tijd hulp Het is van groot belang dat je op tijd aan de bel trekt, wanneer je denkt dat je last hebt van straatvrees. Dat zorgt ervoor dat je snel aan een eventuele behandeling kunt beginnen. Ook wil je er voor zorgen dat je geen last krijgt van vermijdingsdrang. Deze vermijdingsdrang maakt je herstel namelijk nog lastiger. Je kunt het beste contact opnemen met je huisarts of een psychologenpraktijk.

Blijf oefenen Het klinkt misschien eng, maar het is van groot belang dat je jezelf uit blijft dagen. Ga jezelf dus niet opsluiten in huis. Zo vergroot je je fobie alleen maar en wordt het steeds moeilijker jezelf te genezen van dit vervelende probleem. Blijf er dus op uit gaan en blijf proberen om te gaan met je angstgevoelens en paniekaanvallen. Dat mag je in kleine stapjes doen, die je dan langzaam opbouwt: je hoeft jezelf geen groot ongemak te bezorgen.

Probeer goed voor jezelf te zorgen Zoals je eerder hebt gelezen in dit artikel, zorgt een hoge hoeveelheid stress in je dagelijkse leven voor een verergering van je klachten. Probeer dus goed voor jezelf te zorgen en vermijd te veel stress, wanneer je klaar bent je fobie aan te pakken. Dit maakt het makkelijker voor jezelf.

Je levensstijl heeft veel invloed op je stressgehalte. Probeer dus gezond te eten en genoeg te slapen. Slaapgebrek zorgt voor een hoger gehalte van stress in je lichaam.

Sommige mensen zijn erg gevoelig voor cafeïne: deze stof kan een paniekaanval dan ook triggeren. Probeer je cafeïne-inname dus te beperken, of probeer cafeïne helemaal te vermijden. Dat geldt ook voor roken en het gebruik van bijvoorbeeld cannabis.

Bewegen helpt tegen gevoelens van stress. Probeer dus regelmatig te bewegen. Je kunt een sport beoefenen die je leuk vindt, maar wat yoga of een wandeling kan ook al goed werken.

Veelgestelde vragen

Bronnen

1. PsyQ – Straatvrees – gevonden op 10-02-2022
   https://www.psyq.nl/angststoornis/straatvrees
2. adf stichting – Plein of straatvress = agorafobie: paniek, angst of stress op drukke plekken – gevonden op 10-02-2022
   https://adfstichting.nl/pleinvrees-of-agorafobie/
3. wijzijnmind – Het verhaal van Monique over agorafobie – gevonden op 10-02-2022 – geschreven door Lydia van der Weide
   https://wijzijnmind.nl/psychische-klachten/psychipedia/agorafobie/verhaal-monique-agorafobie
4. Mindtuning – Straatvrees overwinnen – gevonden op 10-02-2022
   https://mindtuning.nl/straatvrees/
5. mijngezondheidsgids – Patiëntenverhaal paniekstoornis en straatvrees – gevonden op 10-02-2022
   https://www.mijngezondheidsgids.nl/neurologie/brein/patientenverhaal-paniekstoornis-en-straatvrees/