Veel mensen hebben (onbewust) last van een minderwaardigheidscomplex. Een gevoel van minderwaardigheid is vaak lastig te herkennen en kan vele vervelende gevolgen hebben, zowel op de werkvloer als in je persoonlijk dagelijks leven. Het is daarom belangrijk om symptomen van een minderwaardigheidscomplex te herkennen en de problemen van minderwaardigheid zo snel mogelijk aan te pakken. In dit artikel lees je praktische tips kunt doen.
Wat is een minderwaardigheidscomplex?
Een minderwaardigheidscomplex [1] is een alomvattende term uit de psychologie voor het ervaren van gevoelens van onzekerheid en minderwaardigheid, in combinatie met een negatieve eigenwaarde.
De term komt oorspronkelijk voort uit het werk van Alfred Adler [2], een Oostenrijks psycholoog en psychiater. Adler onderzocht verschillende processen in het bewuste en het onbewuste die effect zouden hebben op de persoonlijkheid. Een gevoel van minderwaardigheid zou volgens hem veelal afstammen uit de vroege jeugd en het idee te hebben voortdurend tekort te schieten en minder waard te zijn zou volgens Adler komen door de sterkste menselijke drijfveer, namelijk het streven naar macht.
Een gevoel van minderwaardigheid kan verschillende oorzaken hebben en kan voor verschillende gevolgen zorgen. Gelukkig zijn er ook diverse methoden en technieken om van een minderwaardigheidscomplex af te komen.
Hoe ontstaat een minderwaardigheidscomplex?
Een minderwaardigheidscomplex kan verschillende oorzaken hebben. Vaak ontwikkelen mensen een gevoel van minderwaardigheid vanaf hun jeugd. Wanneer een kind tijdens de opvoeding vaak te horen krijgt iets niet goed te doen, kan dit een kind kwetsbaar en onzeker maken. Ook wanneer je langdurig gepest bent, kan dit (ook nog tot latere leeftijd) grote gevolgen hebben voor jouw zelfbeeld.
De media speelt ook een belangrijke rol in het ontwikkelen van een gevoel van minderwaardigheid bij (vooral jonge) mensen. In de media zien we voortdurend aantrekkelijke, slimme, succesvolle mensen, die een beeld schetsen dat er zoiets als een “perfecte” mens bestaat.
Daarnaast zijn er nog tal van andere ervaringen die een hoge mate van onzekerheid kunnen veroorzaken of versterken. Denk bijvoorbeeld aan een baas of collega die het gevoel kan geven dat je jouw werk niet goed of voldoende uitvoert. Of vrienden en familieleden die beter presteren dan jij en jou hierdoor het gevoel geven dat jij niet voldoende presteert.
Wat zijn symptomen van een minderwaardigheidscomplex?
Een minderwaardigheidscomplex kan tal van verschillende symptomen hebben. Vaak kun je een complex herkennen aan herhaaldelijke gedachtes en gevoelens van onzekerheid, zoals de gedachte dat anderen altijd met een kritisch oog naar je kijken, of het continu nadenken wat je doet en zegt.
Vaak stellen mensen met een hoge mate van minderwaardigheidsgevoelens zich bescheiden op en hebben mensen met een minderwaardigheidscomplex een gevoel van eenzaamheid, schaamte en schuldgevoelens. Dit kan bijvoorbeeld komen doordat je het idee krijgt dat je anderen tot last bent, dat je teveel bent, of dat je niet welkom bent zonder aanleiding.
Wat zijn gevolgen van een minderwaardigheidscomplex?
Een minderwaardigheidscomplex kan verschillende nare gevolgen hebben voor je carrière en kan voor problemen zorgen in je dagelijks leven. Zo kan het zijn dat een hoge mate van minderwaardigheid bijdraagt aan een extreme prestatiedrang waarin je bang bent dat je nooit geschikt of goed genoeg bent. Hierdoor kom je niet aan al je taken toe en ga je wellicht lastige opdrachten uit de weg.
In sociale situaties zijn mensen met een hoge mate van minderwaardigheidsgevoelens vaak erg ongemakkelijk. Ze vinden het lastig om zichzelf te zijn en gaan discussies graag uit de weg. Een persoon kan zich hierdoor eerder gaan afzonderen, waardoor isolatie en eenzaamheid ontstaat. Daarnaast kan een minderwaardigheidscomplex in sommige gevallen een persoon (te) volgzaam maken. Je gaat bijvoorbeeld continu twijfelen aan jezelf en hebt meer vertrouwen in een ander. Hierdoor neem je minder snel initiatief en laat je minder van jezelf zien en horen.
Wat is de relatie van een minderwaardigheidscomplex en stress?
Een veel voorkomend gevolg van een minderwaardigheidscomplex is het gevolg van verhoogde maten van stress, zowel op de werkvloer als in het dagelijkse leven.
Een gevoel van minderwaardigheid kan er tot lijden dat je minder goed presteert, namelijk wanneer je door een gebrek aan zelfvertrouwen bepaalde kansen niet aangrijpt of niet goed om hulp durft te vragen. Je blijft rondlopen met belangrijke vragen en stelt projecten vaak zo lang mogelijk uit. Deadlines kunnen hierdoor minder gemakkelijk gehaald worden en werk blijft zich hierdoor alsmaar opstapelen.
Mensen met een minderwaardigheidscomplex vinden het vaak lastiger om ‘nee’ te zeggen en kunnen moeilijk hun grens aangeven. Hierdoor laden ze zichzelf onwillig op met te veel werk en verantwoordelijkheid wat tot stress kan zorgen. Ook hebben mensen met een hoog gevoel van minderwaardigheid vaak een enorme drang om zichzelf te moeten bewijzen. Ze denken voortdurend dat ze meer en beter hun best moeten doen en dat ze onder de maat presteren. Hierdoor zijn mensen met een minderwaardigheidscomplex eerder geneigd om over hun grens te gaan en om meer te doen en willen dan ze daadwerkelijk zelf aankunnen. Dit kan ook tot veel stress zorgen.
Een burn-out door minderwaardigheidscomplex
Wanneer je lang rondloopt met een minderwaardigheidscomplex kan dit een burn-out als gevolg hebben. Dit kan bijvoorbeeld veroorzaakt worden door het continue idee dat je niet voldoende presteert, of niet goed genoeg bent voor jouw positie binnen de organisatie waarvoor je werkt. Je hebt voortdurend het gevoel dat je er de kantjes van af loopt en dat je jouw rol niet verdient of niet goed uitvoert.
Wil je dat wij je helpen?
Wij staan voor je klaar met een team van ervaren coaches. Onze coaches zijn actief in heel Nederland. In de afgelopen jaren hebben we duizenden mensen geholpen.
Een burn-out kan nare gevolgen hebben en kan erger worden naarmate er geen actie wordt ondernomen. Daarnaast kan een burn-out ook tot vicieuze cirkels zorgen. Zo voelen mensen met een burn-out zich vaak extra kwetsbaar en onzeker, dat een gevoel van minderwaardigheid nog meer zal versterken.
4 tips om nu je minderwaardigheidscomplex aan te pakken
Een minderwaardigheidscomplex wordt vaak gezien als een onderdeel van iemands karakter. Het ontstaat doordat we onszelf dingen aanpraten en aanleren die vaak helemaal niet kloppen met de werkelijkheid. Gezien we het onszelf hebben aangeleerd, kunnen we onszelf ook trainen om het af te leren. Om je hierbij te helpen kun je de volgende tips in acht nemen.
1. Schrijf jouw gevoelens en gedachten op
De belangrijkste manier om van een vervelend gevoel niet goed genoeg te zijn of onbelangrijk te zijn af te komen, is om hiervan bewust te worden. Schrijf daarom zo vaak mogelijk jouw gedachten en gevoelens op papier. Schrijf bijvoorbeeld over de momenten waarop en waarover jij je onzeker voelt. Door bewust te worden van jouw gevoelens en gedachten leer je jezelf beter kennen en kun je eventuele gedachtepatronen herkennen en doorbreken.
2. Bespreek jouw gevoelens en gedachten met een ander
Ga in gesprek met een goede vriend, collega of therapeut en bespreek openlijk jouw gevoelens en gedachten. Vraag een collega bijvoorbeeld of je daadwerkelijk minder presteert dan andere collega’s. Waarschijnlijk zal de collega jou bevestigen dat dit helemaal niet zo is en dat je veel te hoge doelen en eisen stelt aan jezelf. Vraag een vriend of vriendin eens hoe zij over jou denken en kijk of dit klopt met het beeld wat je over je zelf schept. Door jouw gedachten en gevoelens bespreekbaar te maken stel je je kwetsbaar op en leer je jouw situatie beter begrijpen.
3. Probeer nieuwe dingen uit
Een minderwaardigheidscomplex kan op verschillende manieren overwonnen worden en werkt anders voor elk mens. Het beste is daarom om verschillende dingen uit te proberen. Door nieuwe dingen te doen, stap je uit je dagelijkse ritme en kom je meer over jezelf te weten. Wellicht leer je wel kanten van je zelf kennen die je nog nooit eerder hebt gekend. Je kunt met kleine nieuwe dingen beginnen.
Probeer een nieuwe sport, neem een nieuwe route naar je werk, en maak een praatje met mensen waar je doorgaans weinig mee praat. Door steeds nieuwe dingen te ondernemen train je jezelf om meer van jezelf te vragen. Je leert hierdoor sterker in je schoenen te staan en op jezelf te vertrouwen. Hierdoor ga je vaker denken vanuit je eigen mogelijkheden, in plaats van in je beperkingen en tekortkomingen.
4. Praat positief over jezelf
Een gevoel van onzekerheid en minderwaardigheid stampt voort uit een negatief zelfbeeld dat mensen vaak zelf creëren. Een goede manier om van je minderwaardigheidscomplex af te komen is door een nieuw beeld te schetsen. Praat over jezelf zoals je ook over de personen zou praten waarvan je houdt. Vaak zijn we veel strenger voor onszelf dan we voor onze collega’s, vrienden en familieleden zijn. Probeer daarom een beeld van jezelf te schetsen zoals je dat ook bij andere zou doen. Zie jezelf als een persoon die fouten mag maken en als iemand die niet volledig perfect is.
Hulp bij burn-out en stress
Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is geen sinecure. Heb je ondersteuning nodig, dan kan je op onze hulp rekenen. Onze coaches zijn allemaal gespecialiseerd in jouw problematiek. Door hun jarenlange ervaring kunnen ze samen met jou werken aan jouw herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching heb jij je leven lang plezier!
Bekijk ons aanbod voor:
Veelgestelde vragen
Bronnen
- Wikipedia.org – Minderwaardigheidscomplex – gevonden op 15-07-2022
Link naar pagina op wikipedia.org - Wikipedia.org – Alfred Adler – gevonden op 15-07-2022
Link naar pagina op wikipedia.org - Academia.edu – Inferiority complex – gevonden op 15-07-2022
Link naar pdf op academia.edu
als je de minder waardig voelt
heb ik de neiging om me terug te trekken
het voelt om iets verkeerd te zeggen
en niet gehoord te worden of je hoort er niet bij
sommigen kunnen zo de overhand hebben dat ik maar niks meer zeg
Hey Sara, ik denk dat veel mensen zich zullen herkennen in wat je schrijft, bedankt voor het delen van je gevoelens. Ik hoop dat je iets hebt aan de informatie in het artikel en ik weet zeker dat professionele hulp je kan helpen om handvatten te bieden bij de gevoelens die je omschrijft.