Parentificatie en het gevolg ervan op een burn-out: Voordat we dieper ingaan op het onderwerp is het eerst handig om te weten wat parentificatie precies is.

Wat is parentificatie?

Bij parentificatie wordt een onvolwassen kind verantwoordelijk (gemaakt) voor het welbevinden van één of beide ouders. Dat is een scheve situatie: Het kind ontwikkelt zich anders omdat het te vroeg een volwassen rol op zich neemt. Het kind wordt ook verantwoordelijk (gemaakt) voor iets waarvoor hij of zij niet verantwoordelijk zou moeten zijn. Het kind kan zich zo de ‘zorgende engel’ of een ‘superkind’ gaan voelen.

Als je dit mechanisme in je kindertijd ontwikkeld hebt is de kans groot dat je het doorzet in je volwassen leven. Eenmaal volwassen blijf je je overdreven verantwoordelijk voelen voor het welbevinden van anderen.

Als volwassene ben je natuurlijk wél verantwoordelijk voor het welzijn van je kinderen (en misschien ook voor het welzijn van volledig hulpbehoevende familieleden). Ook kun je als volwassene in een rol als werknemer, vrijwilliger of vriend allerlei verantwoordelijkheden op je nemen, maar het word ongezond als dat ten koste gaat van jezelf. In dat geval trek je waarschijnlijk te veel verantwoordelijkheid naar je toe.

Lees ook: wat kun je doen aan een te hoog verantwoordelijkheidsgevoel

Gratis e-book:
zo herken je
een burn-out
(Inclusief checklist)

Voorkom dat je energiereserves definitief leeg raken en je in een ernstige burn-out belandt met alle gevolgen van dien. Met dit e-book leer je de symptomen tijdig herkennen.

e-book-symptomen-burnout

Verantwoordelijk ten koste van jezelf

Zorgzaam zijn ten koste van jezelf is een schadelijk mechanisme waar veel mensen met een parentificatie-verleden aan lijden. Dan vindt je de behoeftes van anderen steeds weer belangrijker dan je eigen behoeftes. Misschien neem je áltijd werk over van collega’s met problemen of neem je veel privé-verantwoordelijkheden op je, zonder rekening te houden met wat goed is voor jezelf.

Het kan ook zijn dat je klanten, vrienden, cliënten of collega’s nooit laat wachten. Ook niet als je zelf behoefte hebt aan rust, ontspanning, variatie in werk of wat minder verantwoordelijkheden.

Je kunt je zelfs verantwoordelijk gaan voelen voor het gevoel van de mensen met wie of waarvoor je werkt en leeft. Dit terwijl ieder in eerste instantie natuurlijk verantwoordelijk is voor zijn of haar eigen gevoel. Anderen kunnen je daarmee ook (onbewust) gaan manipuleren.

Wij hebben een uitgebreid artikel voor je klaarstaan over de symptomen van een burnout. Hierin gaan we in alle op symptomen en bijbehorende klachten.

Burn-out door parentificatie

Als je aan bovenstaande mechanismes lijdt wordt je extra gevoelig voor burn-out. Je bent geneigd hard te werken om aan al je gevoelde ‘verantwoordelijkheden’ te voldoen. Je voelt direct spanning als er aan iemands behoeften niet wordt voldaan.

Een stapje terug doen als je werk of privéleven te veel, te zwaar of te verantwoordelijk wordt lijkt geen optie. Je gaat áltijd door en kunt of wilt niet voelen dat het niet meer goed voor je is. Uiteindelijk kom je dan uit in stress, uitputting en burn-out.

Burn-out in de zorg

In de zorg werken veel mensen die burn-out raken als  gevolg van een parentificatie-verleden. De werkmotivatie van een deel van hen komt uitsluitend voort uit hun ingeslepen parentificatie-patronen in plaats van uit een intrinsieke motivatie. Vaak komen ze daar pas achter na de zelfreflectie die, hopelijk, volgt op een burn-out.

Oplossingen voor parentificatie

Parentificatie is doorgaans diep ingeslepen in je gedrag en in je gedachtenpatroon. Het is niet eenvoudig dat te doorbreken, maar wel de moeite waard. Als het je lukt win je aan kracht. Het is niet waarschijnlijk dat je onverschillig wordt voor de noden van anderen, maar je hebt meer keuze wie en wanneer je helpt.

Doordat je meer energie overhoudt en bewustere keuzes maakt wordt je een gelukkiger en krachtiger persoon. En een krachtiger persoon kan beter helpen, áls hij of zij dat wil natuurlijk.

Lees meer over burn-out als zorgmedewerker

Neem jezelf serieus

Besteed aandacht aan je eigen gevoel. Boos, Bang, Bedroefd, Blij en uitingen daarvan in jouw Body zijn de basisgevoelens, daarnaast zijn er vele afgeleide gevoelens.

Ga in een situatie na wat je gevoel je wil vertellen. Ga vervolgens na wat je dan normaal gesproken zou willen doen. Bedenk of dat wat jij normaal gesproken doet echt jouw verantwoordelijkheid is. Of doe je het omdat iemand anders het zegt (terwijl je al veel werk doet), omdat niemand het doet en het toch moet gebeuren, omdat de ander zo zielig is of doet.

Als het volgens jou toch niet (helemaal) jouw verantwoordelijkheid is kun je het bespreken met iemand die je vertrouwt. Zo scherp je jouw gedachten. Bespreek met die persoon ook wat je zou kunnen doen om jouw inzet in evenwicht te brengen te brengen met jouw verantwoordelijkheden en (gezonde) mogelijkheden. Spreek vervolgens de persoon(en) aan die jou kunnen helpen om de situatie te verbeteren.

Als je jezelf nog niet zo goed kunt voelen, probeer daar dan mee in contact te komen. Activiteiten die daarbij kunnen helpen zijn bijvoorbeeld dansen, creatieve hobby’s, boeken lezen, plezier maken met je kinderen, (sentimentele) films kijken, vele soorten workshops, enz. Momenten of activiteiten met een ‘verstilling’ en ruimte om te voelen zonder afleiding helpen je om niet te snel voorbij je gevoel te gaan.

Lees ook: Hoe kom je erachter wat je nodig hebt?

Parentificatie burn out

Zorg goed voor jezelf

Maak van goed voor jezelf zorgen een basishouding. Zodra je dat beter doet, merk je het ook sneller wanneer je dingen voor anderen doet die ten koste gaan van jezelf.

Bouw rust-ontspanningsmomenten in elke dag en elke week. Mogelijkheden zijn rustig wandelen in de natuur, mooie muziek luisteren of op een bankje genieten van het uitzicht. Bouw ook enkel actieve-ontspanningsmomenten in elke de week zoals bijvoorbeeld sporten, dansen, andere activiteiten die je leuk vind.

Zoek dingen die belangrijk en fijn voor je zijn en doe ze regelmatig. Dat kan van alles zijn zoals dingen met vrienden en/of familie doen, hobby’s, lekker koken, gezond eten, ontspanningsmomenten inbouwen, je huis mooi of schoon maken of alles wat maar bij jou past.

Lees ook: goed leren zorgen voor jezelf

Werk aan zelfinzicht en nieuw gedrag.

Leer je patronen kennen, zoals hierboven beschreven is, en verander stap voor stap je gedrag ten gunste van jezelf. Je bent het waard!

Als je er alleen, en met hulp van familie en vrienden, niet uit komt kun je hulp zoeken middels coaching of therapie. Ga daarbij wel net iets dieper dan een assertiviteitstraining, want dat werkt te ondiep en je maakt kans in de, voor jou, moeilijkere situaties toch weer in oud gedrag te vervallen.

Ook interessant om te lezen:

Hulp bij burn out en stress

Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is geen sinecure. Heb je ondersteuning nodig, dan kan je op onze hulp rekenen. Onze coaches zijn allemaal gespecialiseerd in jouw problematiek. Door hun jarenlange ervaring kunnen ze samen met jou werken aan jouw herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching heb jij je leven lang plezier!

Bekijk ons aanbod voor:

Vergelijkbare berichten

54 reacties

    1. Niet akkoord. De stem.van de ouders of opvoedende figuren kan ook na hun dood je gedrag, gedachten en gevoelens bepalen, via de diep ingeslepen patronen die je hebt ontwikkelt.

  1. Mooi stuk. Mooi dat ook na het overlijden van de ouders ‘het stuk’ van de ouders waarvoor gezorgd is door het kind, weer teruggegeven kan worden aan de ouder(s) en het kind weer vrij is.

    1. Dit kan met juist energetisch werk nog tijdens het leven van ouders en kind(eren). Het teruggeven hoeft niet te wachten tot na het overlijden.

  2. Heel herkbaar! Heb hieraan al met heel veel ouders gewerkt. Het bevrijd hen enorm maar ook hun kinderen. De geschiedenis herhaalt zich anders.

        1. Daar ben je natuurlijk wel zelf bij als eerste generatie die te lijden heeft gehad onder parentificatie. Je kan er bewust voor kiezen het bij jouw kinderen anders te doen door de verantwoordelijkheden bij jezelf te houden en niet naar je kinderen te verleggen.

          1. Dat klopt natuurlijk. Maar het is wel lastig om dit eerst te onderkennen en om vervolgens te weten hoe het dan eigenlijk anders moet.

    1. Mag ik hier wat meer vragen over stellen? Hoe bent u te bereiken? Vind communicatie met m’n 3 Kids (onder 6) absurd lastig.. Weet niet meer hoe ik vroeger was en geen voorbeeld van eigen ouders..

  3. Lieve ouders, werk alsjeblieft zo goed je kunt aan je eigen onverwerkte kindpijn en geef het een plek. Zo belast je je eigen kinderen er niet langer mee. Ik ben zelf een voorbeeld van een lastenmeedrager en een schuldigvoeler….het is zo zonde van je leven!!

  4. In de reacties lees ik tweemaal iets over overlijden van de ouders en ‘bevrijding’. Is dit een eigen toevoeging op het artikel of is er ergens een uitgebreidere versie? Ik zou daar ook wel meer over willen lezen…

    Het stuk zelf enorm interessant overigens!

    1. In veel boeken wordt parentificatie wel aangestipt, maar niet volledig uitgediept. Het boek ‘burnout’ van Karien Carsten behandelt wel eens stuk over dit onderwerp en is één van de bronnen die we gebruikt hebben bij het schrijven van dit artikel

  5. Goed om dit te lezen. Herkenbaar. Pas bij het overlijden van de tweede ouder vorig jaar realiseerde ik me dat ik al die jaren niet echt mezelf ben geweest. Later hoorde ik over parentificatie. Nu heb ik in een burnout, en moet ik gaan leren wat ik zelf voel. Pittig proces, maar zeker de moeite waard!

  6. Heel herkenbaar, mijn stopwoord is sorry… tot het belachelijke toe want als het begon te regenen zei ik ook steeds sorry. Ik was als kind voor alles wat verkeerd liep verantwoordelijk en nu na 15 jaar heb ik mezelf op de eerste plaats gezet dan mijn kinderen en honden. Ik was verzorgende en moet nog steeds verantwoordelijkheid bewust doorschuiven maar het loont zeker wel. Ik ben veel positiever en gelukkiger en heel bewust mijd ik nu dat ene woord 😉

  7. Jeetje, ik schrik.. Ik lees over mezelf. Ik heb gruwelijk veel moeite om mijn patronen te doorbreken. Ik voel me ellendig als ik de ander niet kan helpen.. mijn zin begint ook meestal met. Ik moet… . Erg ontspannen is het niet.

  8. Mensen lijden van nature liever , klinkt vreemd maar zonder dat lijden is er vaak leegte, zo iets van is dit het nou ? Is dit een waarheid ? De waarheid bestaat niet.

    1. Dag Peter,
      De waarheid bestaat inderdaad niet. Ik ben het met je eens dat velen de leegte niet willen voelen. Toch is het goed te leren deze gedachten te vullen met de juist dingen.

  9. Zo herkenbaar. ….omringd Door narcisme. ..asperge. ..add. ….idd.wie ben ik dan. …Na gevloerd te zijn geweest Door een dubbele Hernia …kom ik hier langzamerhand achter. …. …

  10. Dank voor dit verhelderende artikel.
    Erg herkenbaar . Waarschijnlijk de reden dat ik zelf geen kinderen heb.
    Ik ben er mee aan de slag maar dat gaat met vallen en opstaan. Maar dat is met leren lopen ook en dat is ook goed gekomen.

  11. Ik ben zelf een ouder die haar zoon alleen heeft opgevoed. We hebben altijd een enorme sterke band met elkaar gehad. Sinds 3 jaar is er veel verandert. Hij heeft een relatie en is nu zelf ouder van een zoontje. Omdat zijn vriendin moeite heeft met onze band, heeft hij afstand genomen en gaat hij met mij om als een kennis. Vaak erg bot en afstandelijk. We hebben hierdoor vaak een conflict en dat willen we beiden niet. Bij wie kunnen we hulp zoeken, zodat we weer een normale ouder/kind relatie krijgen?

  12. Slik! Dit is waardoor ik denk ik mijn burn out heb gekregen. Er zijn daarnaast nog meer dingen naar voren gekomen. maar nu ik dit lees denk ik JA, ZUCHT! ik vind het moeilijk. Ben net 29 en werk ook in de zorg. Nu ik aan het re-integreren ben en mezelf dus beetje bij beetje leer kennen, vind ik dit werk niet zo leuk als daarvoor.. Of ik doe het niet met zoveel passie. Dit stukje vind ik moeilijk accepteren en mee om te gaan.

  13. Zo herkenbaar. Zit aan het begin van mijn burn out. Vanaf mn 12e heb ik langzaam maar zeker steeds meer zorg op me genomen. Toen kwam mijn moeder in een rolstoel. Ik vond dat heel normaal. Toen ik 18 was is ze overleden en ben ik weer thuis komen wonen. Heb de volledige zorg van het huishouden op me genomen. Mijn vader was hier niet toe in staat en mijn zusje en broertje allebei jonger. Nu ben ik inmiddels 36 en heb zelf een man en 2 kinderen. Mijn vader en broertje wonen in de VS. Iedere keer als ik ze zie gaat mijn zirgmodus in overdrive terwijl ze volwassenen zijn. Zij vinden het allemaal heel gemakkelijk. Maar nu ben ik er aan onderdoor gegaan. Nooit geweten dat hier een term voor bestond. Had ik maar eerder aan de bel getrokken of naar mijn man geluisterd.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *