Verantwoordelijkheidsgevoel: nadelen van te verantwoordelijk zijn!

Een groot verantwoordelijkheidsgevoel: Heb je vaak het gevoel dat jij degene bent die alle problemen op moet lossen? Voel je je vaak schuldig over wat anderen doen? Of denk je dat het jouw taak is om voor een goede sfeer op het werk te zorgen of voor de gezelligheid op een feestje? Dan heb je een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Het is mooi dat je om anderen geeft en het beste voor iedereen en elke situatie wenst.

Maar als je je verantwoordelijk voelt voor dingen waar je helemaal geen controle over uit kunt oefenen, raak je uitgeput en gefrustreerd. Hoe weet je nu of je een te sterk verantwoordelijkheidsgevoel hebt? Hoe komt het dat je je zo verantwoordelijk voelt? En wat kun je eraan doen?

Verantwoordelijk of oververantwoordelijk

Aan de ene kant wil je anderen graag helpen en de wereld verbeteren. Maar aan de andere kant moet je oppassen dat je jezelf niet voorbij loopt. Ben je verantwoordelijk of oververantwoordelijk? Als je een te sterk verantwoordelijkheidsgevoel hebt, wil je altijd het beste voor de anderen, ook al gaat dat ten koste van jezelf.

Je zegt sorry voor dingen waar je niets mee te maken hebt. Je neemt de schuld op je voor dingen waar je geen invloed op hebt. Je kunt ’s avonds lang wakker liggen van de problemen in de wereld en de omvang van een uitdaging kan je verlammen. Herkenbaar? Dan heb je waarschijnlijk een te groot verantwoordelijkheidsgevoel en dat gevoel sloopt je. Het vergt heel veel energie van je.

Frustratie op het werk

Op het werk kan het heel frustrerend zijn als je een te groot verantwoordelijkheidsgevoel hebt. Het frustreert je dat anderen hun afspraken niet nakomen, niet doen wat ze zeggen, hun deel niet op tijd aanleveren of gebrekkig communiceren. Met name in een multidisciplinaire werkomgeving, zoals in de bouw en de technische branche, komt dit maar al te vaak voor. Misschien denk je:

• ‘Ik wil alles onder controle houden en zit daarom iedereen achter zijn broek.’
• ‘Het lijkt wel of ik de enige ben die zich verantwoordelijk voelt voor het werk wat gedaan moet worden.’
• ‘Ik lijk wel gek. Ik lig er ’s nachts wakker van en de volgende dag ben ik niet te genieten. Het kost me veel tijd en energie!’

Herken je die innerlijke strijd die je kunt voeren wanneer een situatie op de werkvloer niet zo gaat zoals jij zou willen? Sommige zaken zijn voor jou zo normaal, maar voor anderen zijn ze niet vanzelfsprekend. Heb jij het gevoel dat jij de enige bent die zich zo inzet en zich zo verantwoordelijk voelt? Dan ben je waarschijnlijk een harde werker en haal je jezelf veel stress op de hals.

Het is erg frustrerend als je denkt dat jij de enige bent die zo hard werkt en het gevoel hebt dat anderen niet aan hun verplichtingen voldoen. Je kunt last krijgen van stressklachten en in het ergste geval zelfs een burn-out.

Gevolgen van een te groot verantwoordelijkheidsgevoel

Jezelf te verantwoordelijk voelen heeft nadelige gevolgen. Je loopt ongevraagd de tuin te schoffelen van je buurman. Het kost je bakken energie, terwijl de ander er eigenlijk helemaal niet op zit te wachten en het levert je uiteindelijk helemaal niets op. Je raakt gefrustreerd, vermoeid, teleurgesteld of zelfs uitgeput.

Daarnaast kan een te groot verantwoordelijkheidsgevoel ernstiger gevolgen hebben. Je wilt altijd alles onder controle hebben en daarom ben je altijd alert. Je lichaam gaat vervolgens automatisch in de vecht- of vluchtmodus en maakt meer van het stresshormoon cortisol aan. Een grote hoeveelheid van dit stresshormoon in je lichaam kan leiden tot ernstige stressklachten of zelfs een burn-out.

Bovendien loop je meer risico op een angststoornis als je je te verantwoordelijk voelt. Wanneer je je voor alles verantwoordelijk voelt, kun je jezelf ook de schuld gaan geven van negatieve gebeurtenissen en lang blijven piekeren over problemen die zich voordoen.

Ten slotte ga je ongevraagd de grens over van de ander, wat tot behoorlijk botte reacties kan leiden. Het kan voor je collega’s erg vervelend zijn als je constant hun werk loopt te controleren. Een te sterk verantwoordelijkheidsgevoel komt over het algemeen niet je relaties met anderen ten goede.

Lees ook over op tijd je grenzen aangeven

De oorzaak van oververantwoordelijkheid

Je wordt natuurlijk niet geboren met een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Een verantwoordelijkheidsgevoel ontstaat en groeit met de jaren. De een heeft een sterker verantwoordelijkheidsgevoel dan de andere. Je kunt een te groot verantwoordelijkheidsgevoel hebben om verschillende redenen:

• Je bent bang om te falen.
• Je hebt angst voor kritiek.
• Je wilt alles graag goed doen.
• Je wilt de controle houden.
• Je bent perfectionistisch.
• Je kunt zaken niet uit handen geven.
• Je hebt een grote behoefte aan waardering.

Stop met jezelf veroordelen

Een ander probleem dat kan samengaan met je te verantwoordelijk voelen is dat je van jezelf weet dat je je te verantwoordelijk opstelt en je je vervolgens constant veroordeelt. Dit kost je dubbel energie. Het kost energie dat je je overal verantwoordelijk voor voelt en het kost energie dat je een streng oordeel over jezelf hebt.

Herken je jezelf in een van de volgende uitspraken:

• Belachelijk dat ik dat doe en toch doe ik het.
• Ik kan mezelf wel voor mijn kop slaan!
• Dat vind ik zo stom van mezelf.
• Ik weet het wel, maar het is net of ik niet naar mezelf luister. Raar hè?
• Hierdoor kan ik echt zo boos op mezelf worden!

” Ik vind het echt zo belachelijk van mezelf. Ik weet dat ik me hier niet druk om moet maken, maar toch doe ik het.”

Wanneer je jezelf constant veroordeelt, heeft dat een groot effect op je eigenwaarde. En een gebrek aan zelfvertrouwen kan je er nog meer toe aanzetten dat je alles goed wilt doen en voor alles de verantwoordelijkheid op je neemt.

Stop daarom met jezelf veroordelen. Het is heel goed dat je van jezelf doorhebt dat je een te groot verantwoordelijkheidsgevoel hebt. Als je dit erkent heb je de eerste stap gezet. De volgende stap is het grote verantwoordelijkheidsgevoel loslaten.

Lees ook over jezelf minder oordelen

Je minder verantwoordelijk voelen

Je moet je natuurlijk altijd in een bepaalde mate verantwoordelijk blijven voelen. Iedereen heeft verplichtingen en je minder verantwoordelijk voelen betekent niet dat je alles maar moet laten vallen. Bovendien maakt het jou een mooi mens dat je om anderen geeft en voor anderen klaar wilt staan. Maar om dit verantwoordelijkheidsgevoel niet de overhand te laten nemen, kun je jezelf de volgende keer als dit gevoel opspeelt deze vragen stellen:

• Kan ik er iets aan doen?
• Is het aan mij om er iets aan te doen?
• Is het voor mij mogelijk om iets te doen? Heb ik de tijd en de mogelijkheid?
• Is het nodig dat ik actie onderneem?

Is jouw antwoord op bovenstaande vragen ‘nee’ dan is het niet jouw verantwoordelijkheid en moet je het loslaten. Blijf je dit moeilijk vinden? Heb je veel stress vanwege je sterke verantwoordelijkheidsgevoel. Dan bieden wij je graag de begeleiding die je nodig hebt om je minder verantwoordelijk voor alles te voelen.