De term nervus vagus betekent letterlijk ‘zenuw’ (nervus) ‘dwalen’ (vagus). Deze hersenzenuw wordt dan ook wel de zwervende zenuw genoemd. Een toepasselijk naam, want deze zenuw is vrij lang en loopt door een groot deel van je lichaam. De zenuw speelt een belangrijke rol bij het ontspannen en herstellen van jouw lichaam, maar ook bij je mentale gesteldheid. Zeker wanneer we het hebben over stress en een burn-out, is het dus erg belangrijk om meer te weten over deze zenuw.
Wat is de nervus vagus?
Jouw lichaam heeft twee delen in het autonome zenuwstelsel. Dit zijn het sympathische en parasympatische zenuwstelsel. Als jij stress hebt, is jouw sympathische zenuwstelsel overactief. Dit is het deel dat zorgt voor activiteit, zodat jij snel weg kan vluchten of kan vechten als dat nodig is. Jouw vagus is een heel belangrijk onderdeel van het parasympatische stelsel, wat zorgt voor ontspanning.
Het is een hele lange zenuw en heeft daardoor invloed op meerdere processen, zoals ademhalen, spreken, verteren, slikken, jouw hartslag en jouw bloeddruk. Als jouw nervus vagus goed werkt, creëert de zenuw ontspanning in deze processen. Je hebt dan bijvoorbeeld een gezonde bloeddruk en lage hartslag. Tegelijkertijd wordt jouw spijsvertering gestimuleerd en is je ademhaling rustig. Je herstel en ontspant.
Daarnaast is de zenuw door deze herstellende functie ook belangrijk bij het remmen van ontstekingen, het verouderingsproces, het voorkomen van infecties en aandoeningen van het immuunsysteem en de mentale gesteldheid. Een goede activiteit van jouw vagus is dus belangrijk voor zowel jouw fysieke lichaam als jouw stemming.
Waar vind ik de nervus vagus in mijn anatomie?
Deze zenuw is, zoals gezegd, een vrij lange zenuw. Hij ontspringt vanuit jouw hersenstam en vertakt zich vandaaruit richting jouw oren, hals, longen en hart. Het buigt zich vervolgens rond de grote slagaders en loopt dan via de luchtpijp naar het strottenhoofd, waar enkele takken zich afsplitsen via de slokdarm richting de maag. Het is dus ook eigenlijk de meest direct weg die we in ons lichaam hebben van de hersenen naar de maag en darmen. Dit is ook de reden dat voedingsstoffen een directe invloed hebben op jouw hersenfunctie.
Nervus vagus problemen
Als de nervus vagus niet goed functioneert zullen de volgende lichamelijke problemen kunnen ontstaan. Hoofdpijn, rugpijn, pijn in nek en schouders, stem en slik problemen, problemen immuunsysteem, spijsverteringsproblemen, verslechterde hartfunctie als ook Angst, depressie en zelfs een burn-out.
Wat is de functie van de nervus vagus?
De nervus vagus heeft veel verschillende functies in jouw lichaam. Zo heeft het een sensorische functie, zodat jij dingen kan proeven. Het zorgt ook voor beweging in de spieren, met name bij je mond. De zenuw heeft ook als taak om het centrale zenuwstelsel te informeren over hoe het met jouw organen gaat, zoals jouw hart, maag en darmen.
Als onderdeel van het parasympatische stelsel, is de nervus vagus erg belangrijk voor het zorgen voor ontspanning. Het verlaagt vooral jouw hartslag, die na sympathische activiteit verhoogd is. En, zoals gezegd, is de zenuw ook belangrijk voor ons mentale welzijn. Kort gezegd zorgt de zenuw dus dat jij voldoende rust krijgt en herstelt, zodat jij je goed voelt.
Wil je dat wij je helpen?
Wij staan voor je klaar met een team van ervaren coaches. Onze coaches zijn actief in heel Nederland. In de afgelopen jaren hebben we duizenden mensen geholpen.
Daarnaast heeft de zenuw ook een bijzondere link met je darmen. Wanneer jij bijvoorbeeld iets spannends moet doen, kan je dit voelen in je darmen. Jouw negatieve gedachten en emoties worden via de nervus vagus namelijk doorgeseind aan jouw darmen, waardoor het een effect heeft op jouw darmen, darmflora en spijsvertering. Een goede werking van de zenuw helpt jou dus in jouw lijf te voelen hoe jouw mentale gesteldheid is. Bij stress wordt de activiteit van de zenuw geremd; de connectie is dan dus niet meer goed. Dit heeft een negatief effect op jouw spijsvertering, darmen en darmflora.
Wat zijn enkele gevolgen bij en slecht werkende nervus vagus?
Niet alleen jouw darmen zijn de dupe van een slecht werkende zenuw. Een slechte conditie van jouw zenuw wordt ook gerelateerd aan verslechterd herstel van cardiovasculaire, endocriene en immuun markers. Dit wil zeggen dat een slecht werkende vagus kan leiden tot problemen bij je immuunsysteem en hartfunctie.
Stress heeft een grote invloed op de werking van de zenuw. Bij langdurige stress, bijvoorbeeld door emotionele stressoren en fysieke zoals alcohol, slecht eten, roken, onvoldoende beweging en slecht slapen, is jouw sympathische zenuwstelsel continu actief. Je lichaam heeft door deze continue activatie op een gegeven moment niet voldoende reserves meer om het parasympatische stelsel goed aan te spreken.
En doordat je vagus steeds slechter gaat werken, word je ook gevoeliger voor stress. En doordat je steeds minder kan hebben, raak je steeds weer sneller gestrest, slaap je slechter, ben je vermoeider en beweeg je minder, waardoor jouw zenuw weer slechter werkt — het is een vicieuze cirkel waar je maar lastig uit komt. Totdat de vagus helemaal niet meer werkt en jij compleet opgebrand bent: je hebt een burn-out.
Hoe weet ik of mijn relaxatiezenuw wel goed werkt?
Je kan het goed merken als jouw nervus vagus niet voldoende actief is. Je krijgt dan vaak de volgende symptomen:
- hoofdpijn
- spanning in de nek- en schouder spieren
- verteringsproblemen
- rugpijn
- moeite te ontspannen
- slikproblemen
- hese stem
- bradycardie (trage hartfrequentie)
- flauwvallen
- vergeetachtigheid
- neerslachtigheid
- laaggradige ontsteking
- brandend maagzuur (reflux).
Wanneer de nervus vagus voor langere tijd slecht werkt, kan dit ook leiden tot chronische vermoeidheid, spijsverteringsstoornissen, migraine, epilepsie, depressie en angst(stoornissen). Ook kan het leiden tot een burn-out.
Wat zijn de opties om mijn nervus vagus te stimuleren?
Eén van de opties om de vagus te stimuleren is de zogenaamde Nervus Vagus Stimulatie-behandeling (NVS) [4] . Dit wordt vooral gebruikt tegen epilepsie. Hierbij hebben patiënten een pacemaker-achtig apparaat in hun borstkas geïmplanteerd gekregen. Dit kastje geeft elektrische impulsen aan de zenuw, waardoor deze dus gestimuleerd wordt en hierdoor beter werkt. Wanneer je geen epilepsie hebt, wordt NVS ook eigenlijk nooit gegeven. Gelukkig zijn er ook een tal van manieren waarmee je zelf jouw nervus vagus kan activeren. Hieronder geven wij je enkele tips.
Tips zelf je nervus vagus een boost te geven
Hoe stimuleer je de vagus? Dit kan via een tal van manieren. Bijvoorbeeld door middel van:
- ademhalingsoefeningen
- meditatie
- yoga
- sporten
- zingen
- blootstelling aan kou
- lachen
- knuffelen.
Je hoeft deze activiteiten natuurlijk niet allemaal te doen. Bij ademhalen is het vooral belangrijk dat je gebruik maakt van een lage ademhaling en dat je langer uitademt dan dat je inademt. Jouw uitademing zorgt namelijk in jouw lichaam voor ontspanning, terwijl de inademing inspanning is. Door langer uit te ademen dan in te ademen, geef jij dus een seintje aan jouw lichaam dat het kan ontspannen. Tel bij het inademen bijvoorbeeld tot 2 en bij het uitademen tot 4. Doordat de zenuw ook in jouw keel zit, helpt zingen en neuriën ook om deze zenuw te activeren. Houd hierbij je mond dicht, maar ontspan je kaak en tong.
Gratis e-book:
zo herken je
een burn-out
(Inclusief checklist)
Voorkom dat je energiereserves definitief leeg raken en je in een ernstige burn-out belandt met alle gevolgen van dien. Met dit e-book leer je de symptomen tijdig herkennen.
Sporten klinkt misschien tegenstrijden: je wilt immers ontspannen en sporten is een inspanning. Toch kan sporten zeker helpen. Dit heeft te maken met je Heart Rate Variability (HRV). Dit is het verschil in je hartslag bij je in- of uitademing. Als je inademt zou je een iets snellere hartslag moeten hebben als je uitademt. Een gezonde HRV is gelinkt aan meer bestendigheid tegen stress en een beter werkende nervus vagus. En laat sporten nou net de beste manier zijn om jouw HRV te verbeteren.
Als jij sport, heeft dat in jouw lichaam eigenlijk een vergelijkbare reactie als stress. Je sympathische zenuwstelsel wordt aanspoort en je hartslag gaat omhoog. Als je daarna weer goed ontspant, wordt je parasympatische zenuwstelsel geactiveerd. Je traint jouw nervus vagus op deze manier eigenlijk om te gaan met stress. Let wel op dat dit niet werkt als je te veel sport of te extreem sport. Dat heeft dan juist een averechts effect. De blootstelling aan kou is in deze zin vergelijkbaar met sporten in hoe het jouw zenuw stimuleert.
Hulp bij burn-out en stress
Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is geen sinecure. Heb je ondersteuning nodig, dan kan je op onze hulp rekenen. Onze coaches zijn allemaal gespecialiseerd in jouw problematiek. Door hun jarenlange ervaring kunnen ze samen met jou werken aan jouw herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching heb jij je leven lang plezier!
Bekijk ons aanbod voor:
Veelgestelde vragen
Bronnen
- Wikipedia – Nervus vagus – gevonden op 29-03-2022
https://nl.wikipedia.org/wiki/Nervus_vagus - UMC Utrecht – Nervus vagus stimulatie – gevonden op 29-03-2022
https://www.umcutrecht.nl/nl/ziekenhuis/behandeling/nervus-vagus-stimulatie - GGZ – Stress en angst verminderen met behulp van de nervus vagus – gevonden op 29-03-2022
https://ggz.nl/stress-en-angst-verminderen-met-behulp-van-de-nervus-vagus/ - epilepsie.nl – Nervus Vagus Stimulatie (NVS) – gevonden op 29-03-2022
https://epilepsie.nl/over-epilepsie/behandelingen/nvs
Nog wat extra tipjes: de basic excise van Stanley Rosenburg (zie YouTube) en het kauwen op kauwgom ondersteunen bij de ondersteuning van het herstel van de nervus vangus.
Bedankt voor de tips Rebecca.