Angst: Een groot aantal mensen kampt met angst die een belemmering vormt in het dagelijkse leven. Ervaar jij op een bepaald vlak regelmatig angst, dan is het belangrijk dat je begrijpt waar dit vandaan komt en dat je er wat aan moet doen.

Angst lost zich namelijk niet maar zo op. Wat is angst eigenlijk en waarom heb ik hier last van en een ander niet? Waar komt mijn angst vandaan? Wat zijn de symptomen? Hoe ga ik om met een paniekaanval? Hoe overwin ik mijn angst? In dit artikel beantwoorden wij al je vragen over angst.

Met gezonde angst word je geboren

Onze psyche kent 4 kernemoties:

  • Blijdschap
  • Boosheid
  • Verdriet
  • Angst

Deze emoties zijn de basis van alles wat wij voelen. Angst is een gevoel dat ons wijst op gevaar, waardoor wij onmiddellijk in actie komen. Denk bijvoorbeeld aan een fietser die onverwachts oversteekt. Je eerste reactie zal zijn om keihard op de rem te trappen. Angst zorgt er ook voor dat we alert zijn, bijvoorbeeld als we langs een afgrond rijden. Angst hoort dus bij ons net als blijdschap en heeft een belangrijke functie.

De definitie van angst volgens Wikipedia:

Angst
 is een emotie veroorzaakt door een waargenomen of beleefde bedreiging en die meestal leidt tot een vermijding of ontwijking daarvan. Angst wordt beschouwd als een basaal overlevingsmechanisme, als reactie op een specifieke prikkel, zoals pijn of dreiging van gevaar. Dit laatste kan, bij een confrontatie met die prikkel of juist een ontwijking daarvan, (een vecht-of-vluchtreactie) tot gevolg hebben. Bij extreme vormen van angst kan verstarring optreden: men is dan als het ware ‘verlamd door angst’.

Stress is vaak een gevolg van angst. Lees hiervoor ook: symptomen van stress

Angst: onmisbaar, maar moeilijk te accepteren

Ook als we denken dat er gevaar dreigt, ook al is deze niet aanwezig, reageert ons lichaam op deze prikkel en ontstaat er angst. Wanneer we bang zijn voor situaties die er eigenlijk niet zijn of irreëel zijn, dan wordt het een ongezonde emotie. De angst kan er op een gegeven moment toe leiden dat je doodgewone situaties gaat vermijden. Om angstige situaties te ontwijken, ga je bijvoorbeeld niet meer naar buiten, verzin je smoesjes om onder een bepaalde situatie uit te komen en raak je in een vicieuze cirkel van gepieker.

Lees ook: Omgaan met gepieker

Van alle basisemoties vinden wij angst het moeilijkst te accepteren. De angst overwinnen door ertegen te vechten, kost enorm veel energie. Je ertegen verzetten wakkert de angst alleen maar aan. Hoe je je er ook tegen afzet, het helpt allemaal niet. In de loop der tijd kan er een angststoornis ontstaan die de kwaliteit van jouw leven zal aantasten. Wat jij nodig hebt is erkenning van de angst, steun en begrip!

Lees ook over eenzaamheid

angst lichamelijke klachten

Maar liefst 20% van de Nederlanders krijgt te maken met een angststoornis

Misschien denk je dat jij een van de weinigen bent die te maken heeft met ongezonde angst. Maar 1 op de 5 Nederlanders tussen de 25 en 44 jaar heeft te maken met angststoornissen, dus je bent zeker geen uitzondering. (bron: hersenstichting) Men spreekt van een angststoornis als men met regelmatig angst ervaart zonder dreiging of men dagelijks angst voelt om allerlei redenen. In de top 3 van de meest voorkomende psychische klachten staan angststoornissen en dwangstoornissen. Vrouwen ontwikkelen deze klachten vaker (70%) dan mannen.

Sta hier eens bij stil als je in de supermarkt loopt of naar een voetbalwedstrijd zit te kijken: 1 op de 5 mensen om je heen heeft last van een bepaalde angst. Het is misschien een schrale troost, maar het zal je helpen te realiseren dat jij niet een uitzondering bent. Maar omdat wij het moeilijk vinden angst bespreekbaar te maken, houden wij deze langer in stand dan goed voor ons is.

Als angst uitmondt in een fobie

Overmatige angst die zich voordoet in specifieke situaties of bij bepaalde onderwerpen noemen we een fobie. Iemand met een fobie is zich wel degelijk bewust van het feit dat zijn angstaanval gebaseerd is op het gevoel van gevaar terwijl er geen directe dreiging is.

Een reactie op hevige angst is een paniekaanval, een situatie waarbij je jezelf niet meer onder controle hebt. Door de aanmaak van stresshormonen loopt je stressniveau torenhoog op. Herken je deze situatie? Zoek dan zo snel mogelijk hulp, want bij langdurige stresssituaties ligt een burn-out op de loer.

Wat is bij jou de druppel die de emmer doet overlopen? Vaak wordt angst veroorzaakt door vele, kleine oorzaken.

De oplossing? Vaak is coaching een enorme hulp hierbij.

Lees meer over coaching

De 10 meest voorkomende angsten

Angst kent veel gezichten. We zijn allemaal wel ergens bang voor. Zo kan je de kriebels krijgen van zwemmen in de zee of op een hoge trap staan. Misschien heb je een hekel aan wespen of andere dieren. Heftige, regelmatige angst voor iets specifieks is een ongezonde variant van angst waarbij zich een fobie kan ontwikkelen.
De meest voorkomende angsten zetten we even voor je op een rij:

  • Vliegangst
  • Straatvrees
  • Angst voor spinnen
  • Claustrofobie
  • Sociale fobie
  • Angst voor kanker
  • Angst voor onweer
  • Hoogtevrees
  • Angst voor overgeven
  • Angst voor de dood.
Goed omgaan met angst

De lichamelijke symptomen van angst

De reactie op angst voelen wij vooral in ons lichaam. Het lichaam bereidt zich namelijk direct voor op de bedreiging van buitenaf. We krijgen hartkloppingen, een hoge bloeddruk, worden misselijk en/of duizelig, kortademig en krijgen hoofdpijn. Ook een droge mond of pijn op de borst komt regelmatig voor. We worden bleek, het zweet breekt ons uit en onze productie van adrenaline stijgt drastisch.

Bij een paniekaanval spelen ook onze stresshormonen ons parten. Hierop komen wij later in dit artikel terug.

Angst kan leiden tot een burn-out doordat je veel (extra) extra stress ervaart. Voorkom een burn-out, wees alert op de symptomen hiervan!

Download hier het E-book: Symptomen burn-out

Waarom heb jij last van angst?

Vraag je je wel eens af waarom jij zoveel last hebt van ongezonde angst?
Er zijn 4 factoren die een rol spelen bij het ontwikkelen van een angststoornis. We leggen ze graag even aan je uit.

1 | Omgevingsfactoren

Sommige angsten worden veroorzaakt door je omgeving. Angsten gaan ook vaak over van ouder naar kind.

Mijn moeder was extreem bang bij onweer. Zodra de eerste donders te horen waren, werden alle stekkers uit de stopcontacten getrokken en verzamelden we ons op de bank, ook ’s nachts. Ze vertelde altijd de meest enge verhalen over blikseminslagen, brand en mensen die dodelijk werden getroffen.

Ik was een tiener toen ik door een park naar huis fietste en werd overvallen door onweer en een enorme regenbui. In paniek ging ik schuilen onder een grote boom. Daar heb ik een behoorlijke straf voor gekregen. Als er nu onweer uitbreekt, kruip ik het liefst onder de dekens.”

Meer info: De invloed van je omgeving op het gedrag

2 | Persoonlijke ervaringen

Een heftige, persoonlijke ervaring die enorme angst heeft opgewekt, kan je blijven achtervolgen.

‘Ik zat in het vliegtuig onderweg van New York naar Amsterdam. Het was noodweer en er stond een enorme rij wachtende vliegtuigen voor de startbaan. Onze Boeing taxiede ze voorbij en tot mijn grote schrik stegen we op. Het toestel trilde vreselijk, de motoren gierden en de turbulentie was zo heftig, dat ik herhaaldelijk dacht dat we neer gingen storten. Mensen om me heen huilden en gilden.

We hebben het overleefd. Maar mij krijg je nooit meer een vliegtuig in!”.

3 | Ingrijpende gebeurtenissen

Hier gaat het om gebeurtenissen die zowel positief als negatief kunnen zijn. Bijvoorbeeld een geboorte, verlies van een naaste, een promotie of een verhuizing. Deze spreken vooral ons zelfvertrouwen en ons gevoel van veiligheid aan.

“Ik was dolblij toen ik eindelijk zwanger was van mijn eerste kindje. Ik heb genoten van mijn dikke buik en zag niet erg op tegen de bevalling. Maar vanaf het moment dat de bevalling begon, ging alles heel anders dan ik ooit had kunnen bedenken. Ik kreeg te maken met een ondragelijke pijn, bloedverlies en was na 15 uur volkomen uitgeput.

Ik merkte dat de arts zich zorgen begon te maken over de conditie van mijn kind en dat veroorzaakte bij mij enorme stress. Al met al werd de baby met de vacuümpomp gehaald. Ik heb de bevalling ervaren als een grote ellende, een traumatische ervaring. Ik ben dol op mijn zoontje, maar er komt geen tweede meer bij.”

4 | Psychische factoren

In hoeverre ben je in staat angstige situaties de baas te zijn? Onwerkelijke gedachten spelen hierbij een cruciale rol. Het vermijden van angstige situaties houdt angst in stand.

“De 11 maanden oude baby Albert werd in 1920 slachtoffer van een omstreden experiment van de Amerikaanse psycholoog John Broadus Watson die wilde weten of angst aangeleerd kan worden. Baby Albert kreeg een pluchen rat voor zich neergelegd en elke keer als hij deze wilde aanraken, werd er achter hem met een hamer op een stalen staaf geslagen.

Al snel werd kleine Albert extreem bang voor de rat. En uiteindelijk voor alle andere pluchen beesten om hem heen. Erger nog: hij had een fobie ontwikkeld voor alles wat van pluche was gemaakt inclusief de baard van de kerstman.”

Een lichamelijke reactie op heftige angst: de paniekaanval

Heftige angst kan in de vorm van een paniekaanval plotseling de kop opsteken. Zo’n aanval overvalt je onverwachts en overheerst al je gevoelens. Het is een heftige reactie op een (ingebeelde) dreiging die ervoor zorgt dat je gaat vechten óf vluchten. Je raakt de regie over je lijf of je geest volkomen kwijt. Een paniekaanval is zo intens, dat je bang wordt dat je dit vaker overkomt.

Soorten angst

Als de stresshormonen je door het lijf gieren

Tijdens een paniekaanval maakt je lichaam een enorme hoeveelheid stresshormonen aan, vooral cortisol en adrenaline. Deze hormonen helpen je om een stresssituatie te handelen.

Adrenaline zorgt ervoor dat je razendsnel kan reageren in een noodsituatie. Een kind op het allerlaatste moment weggrissen voor een auto bijvoorbeeld. Je lichaam gaat dankzij de adrenaline direct tot actie over.

Zodra je lichaam adrenaline heeft aangemaakt, maakt het vervolgens het stresshormoon Cortisol aan. Cortisol helpt je om voor langere tijd alert te blijven en stress het hoofd te bieden. Bijvoorbeeld tijdens die ingewikkelde presentatie die je moet geven. Het hormoon zorgt ervoor dat je voor een bepaalde periode hogere prestaties aankan.

Een te hoog cortisolniveau kan op den duur schade aan de hersenen toebrengen. Door middel van MRI-scans is aangetoond dat je hersenen met 10% kunnen krimpen wanneer de cortisolspiegel langdurig te hoog is.

Meer info: Krimpen van hersenen door stress

Stress = angst! Hoe nu verder?

Nu je hebt gelezen wat angst is, hoe jij een ongezonde angst hebt ontwikkeld en wat de achtergrond van jouw angst is, is het belangrijk dat je accepteert dat je hiermee worstelt. En velen met jou!

Het is belangrijk dat je je realiseert dat jouw angst wordt gevoed door een ingebeelde, ernstige situatie die er niet daadwerkelijk is. Helaas is niets eraan doen geen optie. Een angststoornis lost zich niet vanzelf op. Sterker nog: paniekaanvallen kunnen jouw angst alleen maar doen toenemen. Bovendien zijn onze stresshormonen beperkt houdbaar: ze zijn niet in staat jou continu en langdurig bij te staan.

Tijd voor actie!

Maak jouw angst bespreekbaar

Het klinkt misschien vreemd, maar als iedereen gewoon zou praten over zijn angsten, zou er veel minder angst zijn. Voor sommigen is het uitspreken van deze gevoelens een taboe, een teken van zwakte. Maar ook voor angst geldt: gedeelde smart is halve smart. Het is misschien niet makkelijk, maar door je gevoelens bespreekbaar te maken kan je veerkrachtiger omgaan met stress.

Praat met iemand die je vertrouwt, een goede vriendin of een broer of zus, en je zult begrip en steun terug krijgen. Want angst mag dan wel geen favoriet gespreksonderwerp zijn, we hebben er allemaal direct of indirect ervaringen mee.

Ben je erg angstig als gevolg van burn-out? Focus je dan eerst op het herstellen van de burn-out alvorens diep in te gaan op de angst. Vaak worden angstklachten veel minder naarmate de burn-out herstelt.

Geef dus je burn-outherstel een boost: Coaching bij burn out

Leid je aandacht af bij negatieve gedachten

Bekruipt je het gevoel van angst, probeer je er dan niet te veel op te focussen. Afleiding is een goede manier om je gevoel af te remmen. Zet je favoriete muziek op of kijk naar een mooie natuurdocumentaire. Zit je op je werk, dan is bijvoorbeeld aftellen van 100 naar 1 een manier om te kalmeren. Of je te concentreren op je ademhaling: 3 seconden in, 6 seconden uit. Realiseer je dat angst nooit lang aanhoudt en vanzelf weer weggaat.

Beschrijf je angst

Het schrijven over je emoties helpt je inzicht te krijgen in je gedrag. Dit geldt ook voor angst. Zet je angstgevoelens eens op papier en maak het concreet. Soms ziet jouw angst er ineens niet zo ernstig meer uit. Ben je in staat om regelmatig een angstsituatie aan het papier toe te vertrouwen, dan zal je een patroon herkennen. En patronen zijn er om te doorbreken!

Maak een wandeling

Wandelen, en dan het liefst in de natuur, is de beste manier om je angst onder controle te krijgen. De frisse lucht en onze mooie natuur zijn ontspannend voor onze lichaam én onze geest. Een mooie boswandeling is overigens voor elke vorm van stress een wondermiddel.

Lees ook: Bewegen tegen stress

Gerelateerde artikelen

Hoe ga je om met angst?

Luister hier onze podcast:

Hulp bij burn-out en stress

Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is geen sinecure. Heb je ondersteuning nodig, dan kan je op onze hulp rekenen. Onze coaches zijn allemaal gespecialiseerd in jouw problematiek. Door hun jarenlange ervaring kunnen ze samen met jou werken aan jouw herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching heb jij je leven lang plezier!

Bekijk ons aanbod voor:

Vergelijkbare berichten

4 reacties

  1. Het kan ook zo zijn dat wanneer je ergens oprecht bang voor bent dit door anderen niet serieus wordt genomen. Dus er wordt om gelachen of er wordt gezegd dat je, je niet zo aan moet stellen. Terwijl het dan zo belangrijk is dat je iemand naast je hebt staan die je vertrouwt en waar je, je veilig bij voelt en je angst wel serieus neem ook al is deze niet reëel. Dit kan dus ook een reden zijn waarom je het niet bespreekt.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *