Het gevaar van een bullshitbaan: Doe jij zinvol werk?

Steeds meer mensen zijn op zoek naar zingeving en vinden het belangrijk om een zinvolle bijdrage aan de maatschappij te leveren. Maar lang niet alle banen dragen direct iets bij aan de samenleving. Betekent dat dan dat alle andere banen nutteloze banen zijn? Wie bepaalt eigenlijk wanneer werk zinvol is? En is het echt zo erg om een saaie baan te hebben?

Is werken op zich niet zinvol?

Werk zou eigenlijk per definitie al zinvol moeten zijn. Je hebt van nature de wens om te werken en om nuttig bezig te zijn. Werken is iets wezenlijks van de mens. Werk geeft structuur in je dag en geeft je houvast en zekerheid. Als je niets doet en lui bent, voel je je onvoldaan. Maar als je daarentegen iets hebt waar je je energie in kwijt kunt, geeft je dat een goed gevoel.

Toch is niet iedereen tevreden met zijn werk en zo is er een maatschappelijke discussie ontstaan over wanneer werk nu wel of niet zinvol is. Hoe ervaar jij je huidige baan? Haal je voldoening uit je werk? Wat maakt werk zinvol en waarom is het zo belangrijk om een zinvolle baan te hebben?

Wat maakt werk zinvol?

Een baan kan op meerdere manieren zinvol zijn. Misschien denk je bij een zinvolle baan aan banen die een belangrijke maatschappelijke functie hebben. Maar een baan voorziet je ook van een inkomen en je houdt er sociale contacten aan over.

Financiële behoefte

In eerste instantie is werk natuurlijk zinvol wanneer het aan je financiële behoefte voldoet. Je hebt een inkomen nodig om in je levensonderhoud te kunnen voorzien. Elke dag heb je kosten om in je basisbehoeften te voorzien, zoals voedsel, huisvesting, kleding en gezondheidszorg.

Sociale behoefte

Daarnaast kan werk voldoen aan je sociale behoefte. Voor velen is het contact met collega’s belangrijk. Werk kan je helpen om aansluiting bij anderen te vinden, contacten te leggen en gezelligheid te vinden. Wanneer dit aspect voor jou belangrijk is, doe je waarschijnlijk liever geen werk wat je helemaal alleen moet doen. Je voorkeur gaat uit naar een fijne werksfeer en een hechte groep collega’s.

Maatschappelijke functie

Sommige banen hebben een belangrijke maatschappelijke functie. Denk bijvoorbeeld aan degenen die in de zorg werken of leraren. Voor een verpleegkundige is het niet moeilijk om uit te leggen waarom zijn of haar baan zinvol is. Als je het maatschappelijk nut belangrijk vindt, wil je iets wezenlijks doen voor anderen. Je wilt zinvol bezig zijn voor het grotere geheel.

Wie bepaalt welk werk zinvol is?

Je bepaalt grotendeels zelf of je jouw werk wel of niet zinvol vindt. Het hangt namelijk af van wat jij belangrijk vindt in een baan en waar jij waarde aan hecht. Vind je persoonlijke ontwikkeling belangrijk? Of ben je op zoek naar uitdaging? Of hecht je vooral waarde aan werkplezier? Het kan een hele uitdaging zijn om een baan te vinden die aansluit bij wie jij bent.

Wat vind jij waardevol in een baan?

Wanneer je werk een positieve invloed heeft op je leven of dat van anderen, zul je jouw werk automatisch zinvol vinden. Het gevoel dat je aan iets belangrijks bijdraagt, geeft voldoening. Maar niet iedereen krijgt van hetzelfde werk voldoening. Het hangt af van je persoonlijke interesses, vaardigheden en waarden. Aan welk product of welke dienst hecht jij waarde?

Wat is jouw bijdrage?

Daarnaast is het belangrijk dat je een wezenlijke bijdrage kunt leveren aan het product of de dienst waar je achter staat en dat kan per werkplek verschillen. Stel dat je verpleger bent, maar door de hoge werkdruk niet voldoende aandacht aan je patiënten kunt besteden. Of je bent maatschappelijk werker, maar je hebt slechts administratieve taken.

Ervaar je autonomie?

Je voelt je minder zinvol op het werk als iemand anders alle beslissingen neemt of alles in details voor je bepaalt. Voor je gevoel voeg je dan minder waarde toe. Als je daarentegen je werk redelijk zelfstandig kunt uitvoeren en ideeën kunt aandragen, ervaar je meer autonomie en voel je je nuttig.

Kun je doorgroeien in de functie?

Je voelt je ook zinvol wanneer je je vaardigheden optimaal kunt inzetten en wanneer je werk uitdagend is. Een uitdaging geeft namelijk ook voldoening, omdat je nieuwe vaardigheden leert en blijft groeien.

Heb je een bullshitbaan?

Wat nu als je echt niet begrijpt wat het nut is van jouw baan, niet voor het grote geheel en niet voor jou persoonlijk? Heb jij het gevoel dat je baan nergens voor dient en nergens aan bijdraagt? Volgens de theorie van de Amerikaanse antropoloog David Graeber [1] bestaan er ‘bullshitbanen’. Dat zijn banen waarvan de medewerkers zelf vinden dat hun baan geen enkel nut heeft.

Gevolgen van geen zinvol werk hebben

Is het echt zo erg als je zelf vindt dat je een bullshitbaan hebt? Je krijgt er toch immers voor betaald? Zinloos werk is demotiverend en deprimerend en daardoor slecht voor je mentale gezondheid. Wanneer je carrière niet aansluit bij je persoonlijke waarden, zul je meer stress ervaren en die stress en uitputting van een onbevredigende baan zal invloed hebben op andere aspecten van je leven.

Meer stress en burn-out

Als je je werk niet leuk vindt en er geen voldoening uithaalt, zul je minder gemotiveerd zijn. En een minder gemotiveerde medewerker zal minder productief zijn. Je kunt gedeprimeerd raken en er veel stress van krijgen. Stress en neerslachtigheid zorgen vervolgens voor slechte prestaties wat weer meer stress geeft. Wanneer je een lange tijd te veel stress ervaart, loop je een groter risico op een burn-out.

Risico op bore-out

Daarnaast kan een zinloze baan er ook voor zorgen dat je je verveelt op het werk. Je hebt bijvoorbeeld geen uitdaging en niets waar je je voor in kunt zetten. Dit verhoogt het risico op een bore-out. Een bore-out lijkt op een burn-out, maar heeft een andere oorzaak. In plaats van dat je teveel doet, heb je te weinig te doen en verveel je je.

Waarom is zinvol werk belangrijk?

Je bereikt het tegenovergestelde door juist zinvol werk te doen. Een zinvolle baan zorgt ervoor dat je minder stress ervaart, meer werkplezier hebt en je meer betrokken voelt.

Minder stress

Wanneer je zinvol werk hebt, zul je je eerder verbonden voelen met de taken die je uitvoert. Je bent meer gemotiveerd en daardoor ben je veel productiever. Helemaal wanneer je het gevoel hebt dat je iets bijdraagt aan de wereld om je heen, zul je minder last hebben van stress.

Meer werkplezier

Als je zinvol werk doet, heb je automatisch ook meer werkplezier. Het kan gaan om werk dat je oprecht leuk vindt of het gevoel zinvol bij te dragen aan de doelen van een organisatie. Je weet waarvoor je werkt. Meer werkplezier zorgt vervolgens voor meer productiviteit, minder verzuim en betere resultaten.

Meer betrokkenheid

Een medewerker die het gevoel heeft zinvol werk te doen, zal ook meer betrokken zijn. Betrokken medewerkers zijn loyaal aan de organisatie en zetten zich graag in voor hun werk.

Kun je beter van baan veranderen?

Wat kun je doen als je het gevoel hebt dat jouw werk zinloos is? Moet je gelijk van baan veranderen? Jarenlang werk blijven doen waar je geen voldoening uithaalt, is in ieder geval geen optie. Maar de stap om van baan te veranderen is een belangrijke keuze die je ook niet halsoverkop moet maken.

Allereerst is het belangrijk dat je zicht krijg op je eigen drijfveren, je passies en talenten. Op basis daarvan kun je invullen wat voor jou zinvol werk is en een weloverwogen keuze maken. Komen jouw drijfveren en talenten terug in je huidige baan of moet je op zoek naar een andere baan?

Maak een keuze op basis van wat jij belangrijk vindt en niet om aan de verwachtingen van anderen te voldoen. Jezelf aansturen en je doelen realiseren door je eigen kwaliteiten volledig te gebruiken, noemen we persoonlijk leiderschap. Persoonlijk leiderschap helpt je om je richting te bepalen. Dit kan betekenen dat je meer zingeving kunt vinden in je huidige baan of dat je gaat nadenken over werk dat beter bij jou past.

Hoe vind je meer zingeving in je huidige baan?

Wellicht is er in je huidige baan genoeg ruimte om meer zingeving te creëren. Er zijn verschillende aanpassingen die je in je huidige baan zou kunnen doen, zodat deze beter aansluit bij jouw drijfveren en talenten.

Deze aanpassingen hangen ook weer af van wat voor jou persoonlijk belangrijk is in je baan. Is het sociale aspect voor jou belangrijk? Dan kun je misschien veranderingen maken in je samenwerkingsrelaties. Wil je je nuttiger voelen over de taken die je uitvoert? Dan zou je iets kunnen veranderen in je takenpakket. Of zou je enkel je manier van denken over je werk kunnen aanpassen om meer werkplezier te ervaren?

Het kan ook zijn dat zinvol werk niet jouw prioriteit is, omdat je zingeving uit andere bezigheden kunt halen. Sommigen kiezen bewust voor minder werken of een minder leuke baan, om meer voor hun gezin te betekenen, om vrijwilligerswerk te doen of om meer tijd voor een hobby te hebben.

Is het tijd om iets te veranderen?

Wanneer je behoorlijk last hebt van je baan en merkt dat je tegen veel stress aanloopt of tegen een bore- of burn-out aanzit, doe je er goed aan om contact op te nemen.  Waarom? Als je doorgaat zoals je bezig was, blijf je hetzelfde oogsten als je altijd hebt gehad. Je situatie verandert niet, of je switcht van baan waar je binnen een half jaar tegen dezelfde problemen aanloopt.

Door een betere kennis van jezelf te krijgen en zodoende een beter inzicht in je eigen behoeften en verlangens, ga je erin slagen meer rust en plezier in je baan te krijgen. Hier kunnen wij je bij helpen. Neem hiervoor contact op. 

Conclusie: Doe jij zinvol werk?

De vraag of je werk wel of niet zinvol is, kun je alleen zelf beantwoorden. Wat voor iemand een voldoeninggevende baan is, kan voor de ander saai werk zijn. Het hangt af van wat jij belangrijk vindt in een baan en waar jij waarde aan hecht.

Wanneer je naar jouw mening geen zinvol werk hebt, kun je veel stress ervaren. Een bullshitbaan is gevaarlijk, omdat zo’n baan slecht is voor je mentale gezondheid. Een saaie baan is demotiverend en deprimerend. En wanneer je carrière niet aansluit bij je persoonlijke waarden kun je uiteindelijk burn-out of bore-out raken.

Veelgestelde vragen

Referenties

1. Wikipedia.org – David Graeber – gevonden op 25/09/2024
   Link naar de pagina op wikipedia.org