Persoonlijke ontwikkeling als middel tegen stress en burn out?

Persoonlijke ontwikkeling is voor veel mensen een groot streven. De één streeft naar een succesvolle carrière waarin hij of zij alles uit kan halen wat erin zit. De ander streeft juist naar het voltooien van lastig traject, zoals een cursus of opleiding, om verder te kunnen doorgroeien naar nieuwe mogelijkheden.

Waar je ook naar streeft, iets drijft jou tot het nemen van beslissingen. Hoewel we vaak denken dat we deze keuzes maken op basis van onze persoonlijke ideeën en wensen, worden we vaak gestuurd door allerlei intrinsieke en extrinsieke factoren

Om persoonlijke ontwikkeling echt mogelijk te kunnen maken, moet je eerst weten wat het betekent, wat de relatie is van persoonlijke ontwikkeling met stress en een burn-out en hoe je een eigen ontwikkelingsplan kan opstellen.

Wat is persoonlijke ontwikkeling?

Zo breed als het klinkt, is het begrip persoonlijke ontwikkeling ook. Deze vooruitgang op individueel niveau bestaat uit diverse elementen, waaronder de ontwikkeling van je eigen identiteit, talenten en zelfbewustzijn. Hierbij hoort ook het benutten van jouw potentieel. Wat zijn jouw kwaliteiten en op welke manier kun je deze tot expressie brengen?

Om jezelf te blijven ontwikkelen, moet je bewuste keuzes maken en op zoek gaan naar wat jou gelukkig maakt en waar jij kracht uit kunt halen. Door te werken aan je fysieke en mentale gezondheid kun je een balans vinden tussen bijvoorbeeld werk en privé, twee belangrijke factoren in het leven van de meeste mensen. Dit kan jou als persoon een stuk effectiever en gelukkiger maken, wellicht ook ten goede van de mensen om je heen.

Persoonlijke ontwikkeling in werk en carrière

Op werkgebied is persoonlijke ontwikkeling van belang om ergens naar te streven en haalbare doelen te stellen. Het streven naar een hoge doelstelling is iets waar veel mensen een fout in maken. Doelen hoeven niet buiten handbereik te liggen en een onmogelijk uit te voeren taak te zijn. Je kunt ook een eenvoudige bestemming kiezen, waar je veel voldoening uit haalt na het bereiken van dit punt.

Zelfontwikkeling op werkgebied is van belang om jezelf te blijven uitdagen in je dagelijkse bezigheden en betrokken te blijven met zowel je werkgever als je collega’s. Op werkgebied is het belangrijk vooruit te gaan om je baan te behouden en de kansen voor je carrière te vergroten. Je haalt voldoening uit het samenwerken met collega’s en het leveren van goede producten of diensten.

Echter, daarnaast is het ook belangrijk om af en toe stil te staan. Hierdoor kun je een beeld krijgen van het grotere plaatje en loop je wellicht tegen zaken aan die je eerder niet had opgemerkt.

Persoonlijke ontwikkeling op privégebied

Over ontwikkeling op werkgebied kunnen de meeste mensen hun wensen wel uitspreken, maar hoe ontwikkel je jezelf op privégebied?

Door de vele betrokkenheid, plezier en toewijding voor werk vergeten veel mensen dat er thuis ook een pad van verbetering en groei is. Als er geen goede balans is tussen je werk en je privéleven, kun je ook niet volledig jezelf ontwikkelen en aan je persoonlijke groei werken. Dit beïnvloedt namelijk, misschien zonder dat je het doorhebt, ook je prestaties op de werkvloer en kan voor spanningen zorgen thuis.

Door te veel bezig te zijn met de groei van je carrière lijden de relaties op privégebied hieronder, wat kan zorgen voor stress. De volgende stap is een verminderde gezondheid en zelfs een burn-out.

Natuurlijk kan dit ook de andere kant op werken en is het in de essentie belangrijk om te zorgen voor een duidelijke scheiding en balans tussen de twee grootste factoren in je leven.

Balans tussen werk en privé

Een balans tussen je baan en je leven thuis is dus van belang voor je eigen ontwikkeling en gesteldheid. Hoe zorg je echter dat je deze balans kunt vinden en behouden?

Iedereen heeft een ander leven en dus ook een andere verhouding tussen werk en privé. Wanneer je merkt dat deze twee zaken in jouw leven wat door elkaar heen gaan lopen, moet je beginnen met het trekken van grenzen.

Misschien kun je geen nee zeggen op de werkvloer en neem je te veel taken op je waardoor je tot laat doorwerkt en soms zelfs weekenden aan werk toewijdt. Zet duidelijk in je agenda wanneer je welke activiteiten gepland hebt en zeg nee tegen lang doorwerken en werkzaamheden verrichten in het weekend, dit is de tijd die je uit wil trekken voor je privéleven.

Ook is het verstandig om een aparte mail te hebben voor werk en privé. Hierdoor kun je na je werk echt de deur achter je dichttrekken en naar huis gaan en andersom word je ook niet gestoord door privézaken op je werk. Minder afleiding betekent op beide fronten meer productiviteit en effectiviteit.

Tot slot moet je ook thuis keuzes maken als het te veel wordt. Soms moet je ook even een momentje voor jezelf nemen en zowel het werk als je privésituatie even laten voor wat het is. Zorg voor voldoende beweging, een gezonde voeding, momentjes van ontspanning en rust en een goede nachtrust.

Persoonlijke ontwikkeling in relatie tot stress en burn-out preventie

Veel stress en een burn-out kunnen door allerlei zaken veroorzaakt worden, maar zijn vaak een opstapeling van meerdere factoren die van invloed zijn op je fysieke en mentale gesteldheid.

Je hebt het vaak druk en bent ook naast je drukke baan actief in sporten, hobby’s en andere zaken. Hier is natuurlijk niets mis mee en het geeft je misschien wel heel veel energie, maar er kan ook een keerzijde aan dit drukke leven zitten. Constante drukte, wat waarschijnlijk gepaard gaat met stress, kan zich op een gegeven moment fysiek en mentaal gaan uiten.

Dit kan je allemaal te veel worden. Het is dan ook belangrijk om op zo’n punt van overbelasting, of eigenlijk al ervoor, te zoeken naar persoonlijke en professionele rust en balans. Om stress en een burn-out bij het volgen van persoonlijke ontwikkeling te voorkomen, moet je jezelf de volgende vragen stellen.

Wat vind jij belangrijk?

Vraag jezelf af wat je interessant vindt en welke projecten en activiteiten jou écht gelukkig maken. Neem ook alleen maar taken op je, zowel op het werk als privé, die genoeg voldoening geven en jou helpen. Je persoonlijke ontwikkeling stagneert als je je te veel bezighoudt met zaken die helemaal geen bijdrage leveren.

Waar geef jij volledige aandacht en focus aan?

Multitasken klinkt leuk, maar betekent in feite dat je meerdere activiteiten maar half uitvoert. Concentreer je daarom op één ding tegelijk en voer alles efficiënt en met volle aandacht uit. Laat je tijdens belangrijke gesprekken niet afleiden door de gedachte aan klussen die je thuis nog moet doen of e-mails waar je nog op moet antwoorden. Schrijf het desnoods op om er later op terug te komen.

Doe jij ook af en toe niets?

Je hebt misschien veel op de agenda staan en je voert op volle kracht alle taken van je lijstje af, maar het is ook goed om af en toe even niets te doen. Dat onrustige gevoel ebt weg en je kan even goed nadenken, of juist helemaal niet.

Staar even uit het raam naar mensen die over straat lopen, eet een stuk fruit, ga een boek lezen dat al een jaar lang op je ligt te wachten of loop een rondje. Deze mini-breaks kunnen juist zorgen voor extra creativiteit en productiviteit. Dit draagt weer bij aan je persoonlijke ontwikkeling.

Als je genoeg tijd neemt om jezelf op te laden, kun je je werk goed doen en er met volle aandacht zijn voor degene zijn die belangrijk zijn voor je.

Hoe kun je persoonlijke groei versterken en mogelijk maken?

Persoonlijke ontwikkeling is dus van groot belang en kan op allerlei fronten voorkomen. Hoe kun je dit proces mogelijk maken en versterken?

Zelfanalyse

Begin allereerst met een zelfanalyse. Hiermee kun je duidelijkheid verkrijgen over waar jij staat in het leven en welke competenties, drijfveren en kwaliteiten jij ervaart in het dagelijks leven. Ook kan het verduidelijken waar jij nog steken laat vallen en wat misschien minder sterke kwaliteiten van jou zijn, maar waar nog wel mogelijkheden liggen.

Stel bijvoorbeeld de volgende vragen en geef hier eerlijk antwoord op:

• Waarvan krijg ik energie?
• Op welke manier maak ik beslissingen en keuzes?
• Welke competenties, kwaliteiten en vaardigheden bezit ik?
• Wat zijn mijn sterke en minder sterke kanten?
• Welke resultaten heb ik tot nu toe al geboekt?
• Hoe denken anderen over mij?
• Welke ambities en interesses heb ik nog?
• Wat verwacht of wil ik van een werkgever?
• Wat wil ik zelf en wat zoek ik in een baan?

Er zijn ook online testen beschikbaar die deze zelfanalyse nog verder uitbreiden en waarbij je geholpen wordt om tot de juiste antwoorden over jezelf te komen. Ook kun je in gesprek gaan met een coach. Hoe andere mensen jouw situatie aanschouwen, kan leiden tot waardevolle, nieuwe inzichten over jezelf.

Doelen

Na het hebben verkregen van meer inzicht over je eigen persoonlijkheid en behoeften, kun je doelen op gaan stellen. Wat wil je bereiken? Denk hierbij na over concrete doelen waar je nu aan kunt werken en die ook haalbaar zijn.

Er zijn diverse methoden om doelen voor jezelf op te stellen, maar een bekende en goede methode hiervoor is de SMART-methode. Dit staat voor “Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden”. Deze elementen kun je dus terug laten komen in de doelen die je voor jezelf stelt.

Er kan hierbij een onderscheid gemaakt worden tussen persoonlijke en professionele doelen. Persoonlijke doelen hebben betrekking op jou als persoon, maar hierbij worden ook je privé- en werksituatie meegenomen, omdat deze van grote invloed zijn op jouw leven. Voorbeelden van persoonlijke doelen zijn:

• Meer proactief zijn.
• Beter leren luisteren.
• Beter tegen stress bestand worden.
• Je empathische vermogen verbeteren.
• Je zelfvertrouwen vergroten.

Professionele doelen zijn gericht op de groei van je carrière. Hierbij is ook ontwikkeling op professioneel gebied van belang en van waarde voor je privéleven. Voorbeelden van professionele doelen zijn:

• Je takenpakket uitbreiden.
• Je netwerk uitbreiden.
• Een cursus, studie of training afronden.
• Specifieke vaardigheden van een vak leren of verbeteren.
• Een deskundige worden in je vakgebied.

Persoonlijke ontwikkelingsplan

Je vraagt je nu na een grondige zelfanalyse en het opstellen van persoonlijke en professionele doelen misschien af hoe je deze doelen nu kunt realiseren? Om dit te bereiken, is het Persoonlijke Ontwikkelingsplan in het leven geroepen. Dit plan, ook wel POP genoemd, zorgt voor een gestructureerd handvat om ontwikkelingsgebieden vast te kunnen stellen en de manier waarop je deze kan realiseren.

In een persoonlijk ontwikkelingsplan ga je geschikte activiteiten zoeken om aan je doelen te kunnen voldoen. Je maakt een plan voor een vastgestelde tijdsperiode, bijvoorbeeld het komende jaar of de komende drie jaar.

Persoonlijk ontwikkelingsplan binnen je functie

Als je wilt blijven ontwikkelen op persoonlijk gebied in je huidige functie is het ook van belang om uit te zoeken hoe jouw werkgever hier tegenover staat. Daarnaast moet je ook bepalen in hoeverre jij kunt groeien en ontwikkelen binnen je huidige functie. Je POP moet natuurlijk wel realistisch en haalbaar zijn.

Werkgevers worden zich steeds meer bewust van de wil om te groeien bij hun personeel en bieden in dit kader vaak ook kansen aan voor opleidingen, cursussen en andere doorgroeimogelijkheden voor hun werknemers. Ga daarom samen na wat er mogelijk is en op welke manier jouw ontwikkelingsproces vorm kan gaan krijgen, zodat beide partijen akkoord kunnen gaan en een overeenkomst gesloten kan worden.

POP opstellen

Voor iedereen verschilt zijn eigen ontwikkelingsplan en een voorbeeld van de onderdelen die je kunt meenemen, zijn; activiteiten, afspraken, benodigdheden, doelen, ontwikkelingspunten, een ondertekening samen met je werkgever en een planning voor een bepaalde tijdsperiode.

Als je niet goed weet hoe zo’n plan vorm moet krijgen, kun je altijd online zoeken naar POP-formulieren waarin het plan van iemand anders opgesteld staat. Dit kun je dan gebruiken voor je eigen ontwikkelingsplan. Bovendien hebben sommige werkgevers zelfs hun eigen formulier opgesteld als ondersteuning voor de groei en ontwikkeling van hun personeel.

Wat houdt het flow-model in?

Persoonlijke ontwikkeling zou moeten draaien om het krijgen van innerlijke rust. Dit kan betekenen dat je soms out-of-the-box moet denken en een voorbeeld hiervan is het flow-model.

We kennen allemaal wel de uitspraak “go with the flow”, wat afkomstig is van de Amerikaanse psycholoog Mihaly Csikszentmihalyi. Hij ontdekte de positieve psychologie waar veel bekende figuren zich ook aan toegewijd hebben, zoals Nelson Mandela. De theorie achter de positieve psychologie is dat de mens het gelukkigst is als hij of zij in een staat van opperste concentratie is. Hierdoor kunnen mensen helemaal opgaan in een activiteit.

In het flow-model wordt iemands emotionele toestand bepaald. Gedurende het uitvoeren van een bepaalde taak bevindt iemand zich in deze toestand. Twee wegingsfactoren, uitdaging (ook wel challenge level) en vaardigheid (ook wel skill level) worden tegen elkaar uitgezet. Op basis hiervan zijn er acht verschillende emotionele toestanden te onderscheiden:

• 1. Angst. Door deze emotie kunnen mensen helemaal blokkeren en stagneren in hun dagelijkse bezigheden.
• 2. Beheersing. Controle wordt verkregen door oefening, maar heeft als gevaar dat iemands niveau van het beheersen van vaardigheden groter is dan de uitdaging om bepaalde taken uit te voeren.
• 3. Opwinding. Door het ervaren van veel prikkels kan men alerter reageren op zijn of haar omgeving.
• 4. Ontspanning. Kalm zijn en de afwezigheid van opwinding ervaren.
• 5. Passiviteit. Deze toestand is te vergelijken met onverschilligheid en een gebrek aan interesse.
• 6. Piekeren. Door je veel zorgen te maken over dingen geef je veel aandacht aan negativiteit en worden (ingebeelde) problemen alleen maar groter waarvoor oplossingen niet voorhanden lijken te zijn.
• 7. Verveling. Geen interesse hebben in de omgeving en vermoeid zijn.
• 8. Vloeiend vermogen (flow-toestand). In deze toestand kan men zich volledig focussen op een activiteit of taak, die met succes uitgevoerd kan worden.

Om te groeien naar de flow-toestand is het van belang drie factoren mee te nemen. Ten eerste moet je duidelijke doelstellingen formuleren. Vervolgens moet je zoeken naar een balans tussen uitdagingen van activiteiten en het verkrijgen van inzichten in je eigen vaardigheden. Tot slot is een goede terugkoppeling, het maken van een feedback-loop, belangrijk om tijdens en na de uitgevoerde activiteiten bij te sturen waar dit mogelijk en nodig is.

Dus… hoe zit het met jouw flow?