Het imposter syndroom: Heb jij ook weleens het gevoel dat je niet bekwaam genoeg bent voor je werk? Ondanks jaren van opleiding en misschien jaren werkervaring, heb je het (onterechte) gevoel dat je een keer door de mand gaat vallen, dat mensen je ware aard zien en je vervolgens aan de kant schuiven. Dit is wat we noemen: het imposter syndroom.
Het maakt niet uit hoeveel succes je hebt of hoeveel complimentjes je ontvangt, je blijft sterk aan jezelf twijfelen en je hebt altijd de angst dat vroeg of laat anderen erachter zullen komen dat je eigenlijk helemaal niet capabel bent en je anders voordoet dan je bent.
Als jij last hebt van je eigen gedachten die je omlaag halen en je onzeker maken, is dit artikel voor jou geschreven. Je bent namelijk niet de enige die dit gevecht in zijn hoofd voert. Wat is het imposter syndroom precies? Hoe ontstaat het? En wat kun je doen tegen dat negatieve stemmetje in je hoofd?
Imposter syndrome, oplichterssyndroom of bedriegerssyndroom
Het imposter syndroom wordt ook wel het oplichterssyndroom of bedriegerssyndroom genoemd. De Engelse term ‘impostor syndrome’ wordt in Nederland ook veel gebruikt, zeker in professionele contexten en in menig psychologiepraktijk. Het woord ‘syndroom’ klinkt gelijk als iets heftigs, maar het is gelukkig geen psychische aandoening. De term wordt gebruikt om de onderliggende angst aan te geven dat anderen zullen ontdekken dat je eigenlijk helemaal niet zo goed bent in je werk. Je hebt het gevoel dat je een bedrieger bent en dat je gewoon, maar wat aanrommelt. Vooral vrouwen zijn gevoelig voor het imposter syndroom; opmerkingen of stereotypen zijn vaak gericht op de vrouw, wat hun zelfvertrouwen en carrièrekansen kan beïnvloeden.
Om je gerust te stellen: Veel mensen kampen hier van tijd tot tijd mee:
- Ongeveer 60–70% van de mensen twijfelt in de loop van hun carrière op enig moment serieus aan hun eigen prestaties.
- Vrouwen rapporteren het imposter syndroom vaker dan mannen [1]. Bravata et al. (2020) vonden in hun systematische review dat het fenomeen in bijna alle studies iets vaker voorkwam bij vrouwen.
- Onder zorgprofessionals (artsen, verpleegkundigen, maar ook studenten) liggen de gemiddelden hoger dan normaal gesproken: Het gemiddelde prevalentie ligt rond de 62% [2].
Wat is het imposter syndroom precies?
De term vindt zijn oorsprong in 1978. Klinisch psychologen Pauline Clance en Suzanne Imes publiceerden in dat jaar het artikel: “The imposter phenomenon in high achieving women: Dynamics and therapeutic intervention” [1].
In het artikel wordt het onderzoek beschreven dat zij hielden onder een groep hoog opgeleide vrouwen die sterk aan zichzelf twijfelden. Ze dachten dat hun succes een fraude was en dat dat vroeg of laat aan het licht zou komen.
Hoe ontstaat het imposter syndroom?
Iedereen voelt zich natuurlijk weleens onzeker over zijn eigen kunnen. Maar bij het imposter syndroom is het een sterke overtuiging over jezelf die je moeilijk kunt weerleggen. De oorzaken van het imposter syndroom liggen vaak in factoren zoals opvoeding, ervaringen van discriminatie of pesten, of een gebrek aan steun en liefde tijdens je opvoeding. Ook maatschappelijke verwachtingen kunnen bijdragen aan het ontstaan van deze gevoelens. Het is dan ook niet vanzelfsprekend dat iedereen zich zeker voelt over zijn of haar prestaties, zeker niet in een prestatiegerichte maatschappij.
Hoe komt het dat sommigen meer last hebben van imposter gevoelens? Het heeft voor een groot deel met je persoonlijkheid te maken en ook je opvoeding speelt een rol. Mensen met het imposter syndroom hebben vaak de neiging om hun prestaties te minimaliseren of uit te stellen. Je begrijpt dat wanneer je een perfectionistische instelling hebt, of wanneer je tijdens je jeugd vaak gekleineerd bent, dit bijdraagt aan het ontwikkelen van het imposter syndrome.
1: Oorzaak: Weinig zelfvertrouwen
Het imposter syndroom komt veel voor bij hoger opgeleiden die een laag zelfbeeld hebben. Zelftwijfel speelt hierbij een belangrijke rol: mensen met weinig zelfvertrouwen en het imposter syndroom ervaren vaak onzekerheid en vertrouwen niet op hun eigen capaciteiten. Ondanks hun intelligentie hebben sommigen hebben van nature weinig zelfvertrouwen en anderen zijn met de tijd zo gevormd door hun omgeving. Doordat je weinig in jezelf gelooft, geloof je ook niet dat je intelligent bent en succes verdient.
2: Oorzaak: Perfectionistisch en nooit goed genoeg
Ook perfectionisten lopen meer risico dit syndroom te ontwikkelen. Je legt de lat heel hoog voor jezelf, het moet altijd beter en het is nooit goed genoeg. Vaak voelen perfectionisten bovendien de druk om zich voortdurend te moeten bewijzen, wat de druk verder verhoogt. Helemaal als je ouders hebt die erg prestatiegericht zijn, kun je een ontevredenheid over je eigen kunnen hebben ontwikkeld. Een behaald succes stelt niet zoveel voor, omdat het beter kan.
3: Oorzaak: Onzeker over eigen prestaties
Ook al ben je enorm goed voorbereid en heb je succes, je blijft je onzeker voelen over je prestaties. Je voelt je een bedrieger, omdat je denkt dat jouw succes puur toeval is. Je hebt geen prestatie geleverd dankzij jouw capaciteiten, maar dankzij externe omstandigheden. Bovendien stelt je succes niet zoveel voor. Mensen met het imposter syndroom zijn zodoende vaak op zoek naar erkenning van anderen om hun onzekerheid te compenseren.
Weten of jouw symptomen bij
een burn-out horen?
Ontdek aan de hand van de gratis test of je een burn-out hebt. Binnen een kwartier weet je of een burn-out bij jou op de loer ligt.
Ontvang direct praktische tips
van een ervaren coach in je inbox.
Het profiel van iemand met het imposter syndroom
Herken jij jezelf in het gevoel dat je altijd nét niet goed genoeg bent, hoe hard je ook werkt? Mensen met het imposter syndroom hebben vaak een laag zelfvertrouwen en kampen met aanhoudende onzekerheid over hun eigen prestaties. Ze leggen zichzelf hoge eisen op en zijn geneigd hun successen toe te schrijven aan externe factoren, zoals geluk of toevallige omstandigheden, in plaats van hun eigen capaciteiten. Dit patroon van negatieve gedachten zorgt ervoor dat ze hun sterke punten en prestaties structureel onderschatten.
Vaak hoogopgeleide vrouwen
Vooral hoogopgeleide vrouwen blijken volgens psychologen vaker last te hebben van het imposter syndrome. Zij staan vaak onder druk om te presteren en voelen zich snel verantwoordelijk voor het leveren van de gewenste antwoorden of resultaten. Het idee dat je elk moment “door de mand kan vallen” leidt tot gevoelens van stress, uitputting en daarmee dus ook burn out. Perfectionisme speelt hierbij een grote rol: het moet altijd beter, fouten zijn onacceptabel en complimenten worden moeilijk geaccepteerd. Zelfs als anderen hun prestaties erkennen, blijft het gevoel bestaan dat ze het niet echt verdienen.
Persoonlijke negatieve overtuigingen over eigen succes
Het is belangrijk om te weten dat het imposter syndrome geen psychische stoornis is, maar een veelvoorkomend fenomeen van negatieve gedachten en overtuigingen. Psychologen zoals Pauline Clance hebben aangetoond dat het vooral draait om hoe je over jezelf denkt, niet om wat je daadwerkelijk kunt. Het erkennen en begrijpen van deze gevoelens is de eerste stap naar verandering. Door eerlijk te zijn over je onzekerheden, steun te zoeken bij collega’s of een coach van Meulenberg, en te oefenen met het accepteren van “goed genoeg”, kun je werken aan het ontwikkelen van meer zelfvertrouwen en een positiever zelfbeeld.
Het herkennen van het imposter syndroom bij jezelf is geen zwakte, maar juist een heel krachtig startpunt. Door te accepteren dat je niet altijd perfect hoeft te zijn en te leren vertrouwen op je eigen capaciteiten, kun je stap voor stap loskomen van de verlammende overtuiging dat je een bedrieger bent.
Zo geef je jezelf de ruimte om te groeien, te leren en je persoonlijke en professionele leven met meer vertrouwen tegemoet te gaan.
Waarom leidt het imposter syndroom tot stress en burn-out?
Misschien herken je dit wel bij jezelf: om maar niet door de mand te vallen, ga je harder werken dan eigenlijk nodig is. Het imposter syndroom kan je zodoende ontzettend in zijn greep houden. Fouten maken voelt als bewijs dat je het écht niet kunt, en de angst om te falen maakt dat je gaat uitstellen. Daarom zet je alles op alles om je werk perfect te doen. Maar hoe goed de resultaten ook zijn, ze geven je geen steviger zelfvertrouwen. In plaats daarvan ga je nóg harder werken, overschrijd je je grenzen en neemt de kans op een burn-out steeds verder toe.
Het kan ook de andere kant opgaan. Misschien leg jij de lat juist bewust of onbewust heel laag. Door uitdagingen te vermijden, hoop je te voorkomen dat iemand ontdekt dat je niet goed genoeg bent. En mocht dat tóch gebeuren, dan is de val minder diep. Maar ook dit beschermt je uiteindelijk niet. Je benut je talenten niet, je ambities raken naar de achtergrond en het plezier in je werk verdwijnt. Op die manier loop je juist kans op een bore-out.
Het lastige is dat het imposter syndroom zich niet beperkt tot je werk. Ook in je dagelijks leven kan het doorwerken en je energie en zelfvertrouwen ondermijnen.
Kies voor de hulp die bij jou past
Wat kun je doen aan het imposter syndroom?
Hoe kom je af van dat vervelende stemmetje in je hoofd die je constant herinnerd dat anderen veel beter zijn? Met de juiste aanpak is het mogelijk ervan los te komen en het imposter syndroom te overwinnen. Is het mogelijk je op je plek te gaan voelen op je werk?
1: Praat erover
Een positieve feedback op je werk krijgen is niet voldoende om het imposter syndroom te bestrijden. Maar het kan wel een opluchting zijn als je hoort dat anderen met dezelfde gevoelens worstelen. Dit kan je helpen je er meer over te uiten en de oorzaak van de imposter gevoelens te achterhalen.
Hoe voel jij je nu bijvoorbeeld, terwijl je dit artikel leest? Is het stiekem niet prettig dat er een naam is voor dit constante gevecht in je hoofd? Neem daarom iemand in vertrouwen en praat over je negatieve gedachten. Het is belangrijk om tijdens deze gesprekken ook je eigen gedachten en overtuigingen te onderzoeken, zodat je beter begrijpt waar je imposter gevoelens vandaan komen. Een Meulenberg coach is vaak een hele geschikte gesprekspartner hierin.
Hoe kunnen wij je helpen?
Wij staan voor je klaar met een team van ervaren coaches. Onze coaches zijn actief in heel Nederland en zeer ervaren in het oplossen van stress en burn-out klachten.
2: Ontdek de onderliggende angst
Ben je bang afgewezen te worden? Of denk je dat je wordt ontslagen als je een fout maakt? Door op zoek te gaan naar wat de kern van je angst is, kun je je realiseren dat die angst onterecht is. Hoe beter je de imposter gedachten gaat herkennen, hoe sneller je ze kunt weerleggen. Het is daarbij belangrijk om te geloven in je eigen capaciteiten, zodat je deze imposter gedachten effectief kunt overwinnen.
Je gedachten veranderen is niet makkelijk en het zal je niet in een keer lukken. Maar je kunt jezelf trainen. Het kan ook helpen om jezelf af en toe te vergelijken met collega’s; zo zie je dat niet iedereen altijd perfect presteert en kun je je eigen verwachtingen relativeren. Wanneer je het negatieve stemmetje in je hoofd beter gaat herkennen, lukt het je beter je gedrag er minder door te laten bepalen.
3: Schrijf complimenten op
Wanneer je af en toe een compliment krijgt, is dat niet voldoende om van die diepgewortelde overtuigingen af te komen. Maak daarom specifiek een lijstje van je successen en schrijf de complimenten op. Op een moment dat negatieve gedachten de overhand nemen, kun je terugvallen op je lijstje om een realistischer kijk op jezelf te krijgen.
Wees natuurlijk zelf ook gul in het geven van complimenten. Er lopen meer mensen met het imposter syndroom rond dan je denkt. Het imposter syndroom is een vertrouwd psychologisch fenomeen dat veel mensen ervaren. Praat er daarom meer over en durf je eigen angsten onder ogen te komen. Denk jij dat je het imposter syndroom hebt? Hoe ben je erachter gekomen? En wat helpt jou ermee om te gaan?
Hoe Meulenberg Training & Coaching kan helpen bij het imposter syndroom
Het imposter syndroom is zwaar om alleen te dragen. Je voelt voortdurend de druk om te presteren, bent bang om door de mand te vallen en haalt daardoor weinig voldoening uit je werk. Zoals we hierboven al omschreven kan dit leiden tot meer stress, uitstelgedrag, burn-out of juist bore-out.
Bij Meulenberg Training & Coaching kijken we verder dan alleen de symptomen. Samen onderzoeken we waar jouw gevoel van onzekerheid vandaan komt en wat jou telkens triggert om harder te werken of juist uitdagingen te vermijden.
Met persoonlijke coaching leer je:
- Je eigen kwaliteiten te herkennen en waarderen – zodat je vertrouwen krijgt in wat je écht kunt.
- Gezonde grenzen te stellen – om niet telkens over je eigen grenzen heen te gaan.
- Effectief om te gaan met faalangst en perfectionisme – zodat fouten geen bewijs zijn van tekortschieten, maar juist kansen om te groeien.
- Meer ontspanning en balans te vinden – waardoor werk en privé beter in evenwicht komen.
Onze coaches helpen je stapsgewijs om uit het patroon van het imposter syndroom te breken. Zo kun je weer werken en leven vanuit rust, vertrouwen en energie.
Meer weten? Neem vandaag nog contact op!
Hoe kunnen we je helpen?
Bij Meulenberg Training & Coaching geloven we dat iedereen recht heeft op energie, balans en plezier in het leven én op de werkvloer. Onze gespecialiseerde trainers en coaches staan verspreid door heel Nederland klaar om jou, of jouw organisatie, te begeleiden van stress en burn-out naar energie.
Of je nu als individu zoekt naar herstel en meer rust in je dagelijks leven, of als HR-professional of leidinggevende je team gezond en gemotiveerd wilt houden: wij denken graag met je mee.
Wil je weten wat we voor jou of jouw organisatie kunnen betekenen?
Neem contact op:
"*" geeft vereiste velden aan
Veelgestelde vragen
Referenties
- Springer.com – Prevalence, Predictors, and Treatment of Impostor Syndrome: a Systematic Review – Gevonden op 20/08/2025
Link naar de pagina op link.springer.com - Pmc.ncbi.nlm.nih.gov – Global prevalence of imposter syndrome in health service providers: a systematic review and meta-analysis – Gevonden op 20/08/2025
Link naar de pagina op pmc.ncbi.nlm.nih.gov - Psycnet.apa.org – The imposter phenomenon in high achieving women – gevonden op 25/09/2024
Link naar de pagina op psycnet.apa.org
Ruud Meulenberg
Over de auteur:
Ik ben Ruud Meulenberg. Eigenaar en oprichter van Meulenberg Training & Coaching. Ik begeleid mensen met stress en burn-outklachten door ze ‘letterlijk’ in beweging te laten komen (wandelen/ hardlopen). Samen met een krachtig team van professionele coaches, help ik mensen door heel Nederland heen om van stress en burn-out af te komen. Ik probeer het goede voorbeeld te geven: Ik werk maximaal 24 uur per week, ik sport, geniet van mijn gezin en ik heb betekenisvol werk!
