Wat is de behandeling bij burn-out?

Als je weet dat ongeveer 17% van de Nederlandse werknemers [1] op een bepaald moment in hun loopbaan te maken krijgt met klachten die aan burn-out kunnen worden toegeschreven, is dat misschien wel even schrikken. Het is inderdaad een hoog aantal en daardoor een probleem dat meer aandacht verdient. De langdurige uitval die er in veel gevallen mee gepaard gaat, de zware periode van herstel en de angst voor het terugkomen, brengen heel wat teweeg op emotioneel, sociaal, relationeel en ook financieel vlak. Gelukkig zorgt een behandeling ervoor dat je kan herstellen van een burn-out en dat het gewone leven terug kan keren, tenminste als je blijvend aandacht hebt voor de signalen die je lichaam je geeft.

Wat is een burn-out?

De uit het Engels afkomstige term betekent eigenlijk niets meer of minder dan opgebrand. Je voelt je opgebrand en je lichaam en geest zijn volledig uitgeput en door alle beschikbare reserves heen. Een burn-out kan je zien als de laatste fase van een lange periode van spanning, zorgen en stress die zich uiten in verschillende fysieke en psychische klachten. Dagelijkse bezigheden worden een hele opgave of kunnen zelfs helemaal niet meer uitgevoerd worden en je verliest als het ware de grip op het leven. Vaak valt men voor langere periode uit op het werk, worden sociale contacten verwaarloosd en kan men nergens meer plezier in vinden. Met een behandeling krijg je de hulp die je nodig hebt en dringt zich dan ook op om uit die negatieve spiraal te komen en het gewone leven terug te kunnen oppakken.

Hoe ontstaat een burn-out?

Er zijn verschillende fases die voorafgaan aan een burn-out. Een burn-out ontstaat door een gebrek aan regie. Wanneer je een burn-out krijgt, kun je geen keuze meer maken tussen wat je wilt en wat je moet. We noemen dit dan een gebrek aan autonomie. De gevolgen kunnen op het werk gevonden worden, al kunnen privé-omstandigheden of traumatische gebeurtenissen ook het ontwikkelen van een burn-out versterken. Een langdurige periode van chronische stress en spanningen ligt steeds aan de basis.

Oorzaken burn-out

Wanneer je weinig autonomie kent in je leven, sta je al snel onder grote druk. Zo ontstaat er bijvoorbeeld werkstress. Op het werk staat men dan gedurende een lange periode onder extreme stress omdat men bijvoorbeeld onhaalbare doelen krijgt opgelegd, omdat er onzekerheid is over de toekomst van de baan of het bedrijf, omdat men te zware verantwoordelijkheden krijgt of omdat men geen of onvoldoende rust krijgt en dus nooit kan bijkomen. Op die manier ontstaat stress, die gaat over in overspannen zijn en kan uiteindelijk tot burn-out leiden.

In de privésfeer kan je denken aan bijvoorbeeld een overmatige schuldenlast, relatieproblemen, problemen in gezinsverband of een aankomende scheiding. Gebeurtenissen die vanzelfsprekend zorgen en spanningen met zich meebrengen. Tenslotte kan ook een traumatische gebeurtenis zoals een overlijden in de naaste kring of het slachtoffer worden van een misdrijf een factor zijn die de burn-out aan de oppervlakte brengt.

Symptomen burn-out

De symptomen kunnen zich zowel op lichamelijk als psychisch vlak manifesteren. Aangeven welke symptomen en in welke mate die zullen voorkomen, kan niet, dit is namelijk voor iedereen anders en daarom soms moeilijk te herkennen als burn-out symptoom. Een aantal klachten op lichamelijk vlak die vaak aangegeven worden zijn:

Lichamelijke klachten

• Hoofdpijn
• Maag- en spijsverteringsproblemen
• Hartkloppingen en pijn ter hoogte van de borst
• Duizeligheid

Psychische klachten

• Concentratieproblemen
• Slapeloosheid
• Vermoeidheid
• Laag zelfbeeld
• Piekeren
• Snel geïrriteerd raken

Het proces van een burn-out behandeling

De behandeling kan bestaan uit een combinatie van therapie, beweging en medicatie. Therapie is erop gericht om op zoek te gaan naar oorzaken, oplossingen en manieren om ermee om te gaan, medicatie zal eerder dienen als onderdrukking van de klachten om rust te creëren. Door gezond te bewegen laat je je lichaam beter herstellen. Natuurlijk is er een voorkeur om uit een burn-out te komen zonder hierbij medicatie te gebruiken. Echter, wanneer het niet anders is, kan medicatie goed zijn om tot rust te komen of hevige emoties te remmen.

Wat kan een arts of psycholoog voor mij doen?

Als je een vermoeden van burn-out hebt, doe je er goed aan zo snel mogelijk je huisarts of de bedrijfsarts te consulteren en hierover het gesprek aan te gaan. Zij zijn namelijk het meest geschikt om de correcte diagnose te stellen en over te gaan tot het opmaken van een behandelplan. In bepaalde gevallen wordt medicatie, zoals kalmeermiddelen of slaapmiddelen gebruikt, maar hou er rekening mee dat dit geen behandeling op zich is. De medicijnen helpen de symptomen te verminderen, echter wordt de oorzaak er niet mee verholpen. Stop je met de medicijnen, dan komen de klachten vanzelf terug als je de bron ervan niet aanpakt.

Een coach of psycholoog zal door middel van therapie samen met jou op zoek gaan naar wat aan de basis ligt van je burn-out en of er manieren zijn om de problemen op te lossen en hoe je in de toekomst kan vermijden om terug te vallen in je burn-out. Je leert hier om op een andere manier met spanning om te gaan.

Wie kan mij nog meer helpen?

Niet alleen een coach of psycholoog kan je helpen, ook je werkgever, je omgeving en huisarts kunnen een positieve rol spelen in je herstelproces.

De werkgever

Het gesprek aangaan met je werkgever kan ervoor zorgen dat je, mits enkele aanpassingen, niet volledig hoeft te stoppen met werken voor langere periode. De meeste werkgevers staan hier wel voor open vanwege de voordelen voor beide partijen. Voor jou is het beter om, als het haalbaar is, aan het werk te blijven in het kader van je herstelproces. Voor de werkgever is het een goede zaak als hij niet op zoek moet naar een nieuwe kracht tijdens jouw uitval.

De omgeving

Je omgeving vormt een belangrijk netwerk in je leven en dus ook een belangrijke schakel in het herstel van een burn-out. Begrip en empathie voor jouw situatie zal je een heel eind op weg helpen, maar dan is het natuurlijk wel aan jou om open en eerlijk te zijn over wat er in jou omgaat.

Een coach

Het grote voordeel aan een coach binnen je herstelproces is dat dit iemand is die de zaken van een afstand kan bekijken en zo een objectieve en heldere kijk kan houden. Waar jij emotioneel wordt, zal je coach je terugbrengen naar de essentie. Daarnaast kan een coach meer tijd en persoonlijke aandacht bieden waar een arts of werkgever simpelweg niet toe in staat is. Begeleiding door een coach is voor veel mensen met een burn-out van onschatbare waarde om grip te krijgen op het leven en de dagelijkse activiteiten. Je kan beroep doen op een coach naast je behandeling bij de psycholoog, in het ideale geval is er zelfs een vorm van samenwerking.

Wat kan ik zelf doen aan mijn burn-out behandeling?

Een eerste belangrijke stap die enkel jij kunt zetten is onder ogen zien dat er een probleem is, pas daarna is behandeling en begeleiding zinvol en succesvol. Naast je behandeling zijn er ook een aantal zaken waar je zelf aandacht voor kan hebben en die je herstel vlotter zullen laten verlopen. 

• Zo is het goed om even alle verplichtingen aan de kant te zetten en tijd te maken voor jezelf. Wil je hierna de draad weer oppakken, doe dit dan geleidelijk aan en verplicht jezelf ertoe om dagelijks in tijd te voorzien om te ontspannen en tot rust te komen.
• Praten met de mensen in je omgeving is ook iets wat je naast je behandeling zelf kan doen. Een burn-out is voor veel mensen nog steeds iets wat ze niet kennen en door erover te praten, maak je wederzijds begrip mogelijk. Het is natuurlijk helemaal aan jou om uit te maken aan wie je dit wel of niet wil vertellen.
• Probeer ook voldoende te bewegen. Beweging is cruciaal om stress te verminderen in je lijf. Maak van beweging echter geen (top)sport: een matige intensiteit is uitstekend. Bekijk ook onze video over ‘sjoggen’ onder ‘video’s’.

Waar moet ik op letten na mijn behandeling?

Na de behandeling is het erg belangrijk om niet in dezelfde valkuilen te trappen en de zaken die je leerde tijdens je begeleiding ook te blijven toepassen in de praktijk. Leer luisteren naar je lichaam en reageer tijdig als je alarmsignalen oppikt, alleen zo zal je een terugval in burn-out kunnen voorkomen.

Veelgestelde vragen

Referenties

1. vzinfo.nl – Ruim 17% van de werknemers ervaart burn-outklachten – gevonden op 19/07/2023
   Link naar pagina op vzinfo.nl