Eigenwaarde, zelfvertrouwen, zelfbeeld, zelfrespect, zelfkennis: het zijn termen uit de psychologie die allemaal weliswaar te maken hebben met de visie op onszelf, maar er zijn wel degelijk verschillen. Natuurlijk leggen we je het graag uit, maar in dit artikel gaan we vooral in op onze eigenwaarde.
Hoe tevreden zijn wij nou eigenlijk over onszelf, onze drijfveren en onze eigen waarden? Dat vraagt om inzicht in onze gedachten en gevoelens.
Heb je een te hoge eigenwaarde, dan zal je sneller in situaties terecht komen die je boven het hoofd groeien. Een te lage eigenwaarde belemmert je groei en ontwikkeling.
Een te lage eigenwaarde leidt regelmatig tot een burn-out.
Een burn-out voorkomen?
Bekijk hier: preventieve coaching
Een hoge eigenwaarde én een negatief zelfbeeld: hoe zit dat?
Waarschijnlijk kan je hier niet direct een antwoord op geven. De termen zijn ook inderdaad erg verwarrend. Maar om even op scherp te zetten waar we het hier over gaan hebben, hier wat voorbeelden.
Marina is journaliste, komt overal en ontmoet veel mensen. Maar naarmate ze ouder wordt, maakt ze zich steeds meer zorgen over haar uiterlijk. Met haar 60 jaar, een hoofd vol rimpels en een maatje te veel heeft ze het gevoel dat mensen haar minder serieus nemen. Alsof ze vergane glorie is. Op dat vlak heeft ze dus een negatief zelfbeeld.
Want er is helemaal niets mis met Marina en niemand staat stil bij haar rimpels en grijze haren. Sterker nog; ze wordt juist serieus genomen en men linkt haar leeftijd eerder met ervaring en competentie dan met ouderdom.
Vraag je aan Marina hoe het met haar eigenwaarde gesteld is, dan zegt ze echter dat ze tevreden is over zichzelf. Haar negatieve zelfbeeld over haar uiterlijk is slechts een krasje op haar zelfrespect. Ze weet namelijk ook dat ze goed is in haar werk, ze waardeert haar eigenschappen en talenten en leidt een leven dat haar voldoening geeft.
Lees ook over een negatief zelfbeeld
Gezonde eigenwaarde?
Nog een voorbeeld van iemand met een gezond portie eigenwaarde:
Ron is een succesvolle ondernemer. En dan bedoel ik echt succesvol met alles erop en eraan. Nu denk jij: dus met een groot huis, een dikke auto en een Rolex? Nee, integendeel.
Ron groeit op in een normaal gezin. Doe normaal en werk hard voor je geld wordt hem met de paplepel ingegoten. Die mentaliteit in combinatie met commercieel talent legt hem geen windeieren. Hij komt in aanraking met andere succesvolle ondernemers en binnen de kortste tijd rijdt hij met zijn dure droomauto wekelijks naar de golfbaan en krijgt hij de ene na de andere uitnodiging voor exclusieve party’s.
Tot hij zich op een dag afvraagt waar hij eigenlijk mee bezig is. Zijn status maakt hem eigenlijk helemaal niet gelukkig en zorgt alleen maar voor extra druk. Wordt hij nou echt gelukkig van zijn exclusieve bolide? Party’s zijn verplichtingen geworden en de ondernemers om hem heen eerder zakenrelaties dan echte vrienden met diepgang. Waar waren zijn eigen normen en waarden gebleven? Waar wordt HIJ nou eigenlijk nog wél gelukkig van?
Door terug te gaan naar zichzelf, kreeg Ron zijn eigenwaarde weer terug. Voor hem betekende dit afscheid van het snelle leven en terug naar de basis. Hij kocht een elektrische auto, een bescheiden maar comfortabel huis en schonk meer aandacht aan zijn gezin en zijn hobby’s. Ron werd weer een tevreden en gelukkig mens.
Eigenwaarde heeft dus niets te maken met wat een ander van jou vindt. Het heeft te maken met wat jij van jezelf vindt. En daarvoor heb je de nodige zelfkennis nodig.
Lees ook: weten wat je wilt
Een lage eigenwaarde: ontevreden over je eigen waarden
Heb je een lage eigenwaarde, dan geef je jezelf een onvoldoende. Je bent dan ontevreden over je prestaties, je uiterlijk, je rol als ouder of partner. Hierdoor maak je slechte keuzes en belemmer je jezelf in je groei. Een wankele eigenwaarde heeft dus gevolgen voor je leven en staat geluk in de weg.
Zoals we eerder al zeiden, is eigenwaarde gebaseerd op hoe je jezelf voelt. Welk rapportcijfer je jezelf geeft. Onze kindertijd speelt een rol bij de ontwikkeling van onze eigenwaarde. Heb je als kind niet het gevoel meegekregen dat je waardevol bent of heb je geen onvoorwaardelijke liefde gekregen, dan kan je een lage eigenwaarde ontwikkelen. Maar ook aanleg voor angsten of gevoeligheid hebben nadelige invloed op je eigenwaarde.
Een voorbeeld:
Peter werkte 20 jaar bij hetzelfde bedrijf. Hij had het er naar zijn zin en was tevreden over zijn werk. Toen het bedrijf in zwaar weer kwam, volgde er een onvermijdelijke reorganisatie. Peter was een van de eersten die noodgedwongen ontslag kreeg. Niet omdat men ontevreden was over zijn prestaties, maar domweg omdat zijn functie door herindeling kwam te vervallen. Peter kwam dus op straat te staan.
Hij nam zijn ontslag persoonlijk op en raakte in een depressie. Hij bleef de gedachte vasthouden dat zijn ontslag te maken had met zijn functioneren. Hierdoor was hij teleurgesteld in zichzelf en kreeg zijn eigenwaarde een enorme deuk. Omdat het werk een grote rol in zijn leven speelde, baseerde hij zijn eigenwaarde hoofdzakelijk op de successen op zijn werk.
Lees ook: Een doel bepalen in je leven
Voor ‘veilig’ gaan
Het verlies van een baan kan natuurlijk heftige gevolgen hebben. Mensen met een hoge zelfwaarde zullen echter altijd teruggrijpen naar eigenschappen en talenten waarover ze wel tevreden zijn. Dat betekent niet dat ze ongevoelig zijn voor tegenslag, maar wel dat ze minder kwetsbaar zijn en meer veerkracht hebben.
Peter was overgevoelig voor alles wat er met zijn werk te maken had. Maar hij was ook gevoelig voor zijn omgeving op een prachtige manier. Mensen waren graag in zijn gezelschap en hij stond altijd voor iedereen klaar. Omdat het Peter ontbrak aan de nodige zelfkennis, zag hij niet in dat zijn werkeloosheid geen enkele afbreuk deed aan zijn geweldige, sociale eigenschappen. Of andere mooie karaktertrekken die hij had.
Een burn-out herken je aan de symptomen.
In ons gratis e-book delen we alle symptomen die hierbij horen.
Download hier gratis: Symptomen burn-out
Het vergroten van je eigenwaarde en zelfvertrouwen door zelfkennis
Weten wie je bent en jezelf begrijpen is belangrijk voor je eigenwaarde. Wist je dat we meer dan 50.000 gedachten per dag hebben? En dat meer dan de helft van onze gedachten negatief beladen is? Door ons hiervan bewust te worden, geven we onszelf de kans om onze gedachten een positieve wending te geven en te groeien én bloeien.
Bewust zijn van onszelf, ons gedrag en onze drijfveren zorgt er ook voor dat we ons meer kunnen richten op de dingen die belangrijk voor ons zijn.
Zelfkennis is het vermogen om de eigen denkwijze, de mogelijkheden en de onmogelijkheden van de eigen geest en van het eigen lichaam te kunnen inschatten en daar rationele conclusies uit te trekken.
Lees ook: de onzin van doelen stellen
Zelfreflectie en introspectie: een persoonlijke spiegel
Zelfkennis ontstaat bij zelfreflectie/introspectie. Jezelf een spiegel voorhouden en onbevooroordeeld kijken naar je gedachten en gevoelens. Het is een uitstekende manier om je als mens te ontwikkelen en waarde uit je fouten te halen.
Werken aan je zelfvertrouwen helpt je ook bij het vergroten van je eigenwaarde en een beter zelfbeeld. Mensen met een gezonde dosis zelfvertrouwen staan positiever in het leven en hebben vertrouwen in hun kunnen.
Over zelfvertrouwen hebben wij een uitgebreid artikel geschreven: ‘Je zelfvertrouwen vergroten? Zorg voor de beste versie van jezelf + 10 tips’. Heb je hulp nodig bij het vergroten van je zelfvertrouwen, dan is dit artikel een aanrader!
Zelfvertrouwen speelt uiteraard een grote rol bij eigenwaarde. Maar het is niet hetzelfde. Eigenwaarde wordt bepaald aan de hand van je gevoel. Iemand kan blaken van zelfvertrouwen, maar zich tegelijkertijd ernstig zorgen maken over bepaalde situaties die door zijn toedoen zijn ontstaan en die hem een slecht gevoel geven en een lagere eigenwaarde.
De invloed van angst op je eigenwaarde
Eerder las je al dat aanleg voor angst invloed heeft op jouw gevoel van eigenwaarde. Laten we voorop stellen dat ongezonde angst in praktisch geen enkele situatie voordelen biedt. Het vormt dagelijks bij 1 op de 5 mensen in Nederland een belemmering in hun leven. En belemmeringen horen niet thuis bij een gezonde eigenwaarde.
De emotie angst wordt veroorzaakt door een bedreiging, het is een reactie op dreigend gevaar. Bij ongezonde angst wordt deze emotie opgewekt door een ernstige situatie die er niet daadwerkelijk is. Een ingebeeld gevaar dus.
Sommige angststoornissen zullen jouw eigenwaarde niet direct aantasten. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de angst voor spinnen of hoogtevrees. Er zijn echter ook angsten die dit wel doen en in de top 10 van de meest voorkomende angsten staan genoemd. Straatvrees is er een van; heftige angst om naar buiten te gaan. Ook bang voor de dood of een sociale fobie zijn enorm beperkend. Deze angsten hebben dan ook een negatieve invloed op jouw eigenwaarde.
Wie ben ik eigenlijk?
We horen tijdens onze coaching regelmatig dat mensen zich afvragen wie ze in de loop van de tijd eigenlijk zijn geworden. Niet zelden raken wij onszelf door hectiek, stress en ongewenste situaties kwijt. Bovendien veranderen onze inzichten door kennis, ervaring en de constante veranderingen in het leven.
Desondanks nemen we zelden de tijd om bij onszelf stil te staan. Vaak weten we ook niet hoe we dit moeten aanpakken, hoe we kunnen onderzoeken wat onze gedachten en gevoelens voor ons betekenen?
Een goede manier om terug te gaan naar je gevoel is na te denken over de volgende vragen:
- Wat zou ik willen doen als dit de laatste dag van mijn leven zou zijn?
- Wat is het belangrijkste in mijn leven?
- Waar ben ik echt bang voor?
- Doe ik iets niet wat ik eigenlijk graag zou willen?
- Wat moet of wil ik veranderen aan mezelf?
- Is het belangrijk wat anderen over mij denken?
- Zeg ik alles wat ik zou willen zeggen?
- Wat is de herinnering die ik bij mensen achter wil laten?
- Wanneer ben ik voor het laatst uit mijn comfortzone gestapt?
- Wat is het beste advies dat ik een ander kan geven?
- Hoeveel mensen vertrouw ik volledig?
- Is falen erger dan iets nieuws proberen?
- Doe ik de dingen die ik ook het liefst doe?
- Wat heb ik de laatste tijd gedaan om nooit te vergeten?
- Hou ik me aan iets vast wat ik beter kan loslaten?
Inzicht in je gevoel geeft je handvaten om terug te gaan naar jezelf. Te werken aan je tekortkomingen of ze te accepteren. Te begrijpen of je dat doet wat jij wilt en niet want een ander van jou verwacht. Jezelf zijn op je eigen unieke manier maakt een stuk gelukkiger!
Lees ook over: autonoom leven
Tot slot: waarom is een hoog gevoel voor eigenwaarde zo belangrijk?
Mensen met een gezonde portie eigenwaarde zijn tevreden over hun leven. Ze accepteren en waarderen zichzelf. Dit betekent niet dat ze blind zijn voor hun fouten of mindere eigenschappen. Integendeel, ze zijn juist in staat zichzelf te bekritiseren. Maar altijd in de opbouwende, positieve zin.
Ze hebben bovendien geen drang om zich tegenover een ander te bewijzen en voelen zich ook niet boven een ander staan. Met het nodige zelfvertrouwen gaan ze tegenslag tegemoet.
Mensen met een lage eigenwaarde hebben weinig vertrouwen in hun eigen kunnen. Ze zijn gevoelig voor de mening van een ander, vinden het bijvoorbeeld lastig beslissingen te nemen en onderschatten zichzelf.
Deze eigenschappen zijn triggers voor stress. Daarom horen wij ook zo vaak tijdens onze coaching dat mensen zich niet meer zichzelf voelen. Onzekerheid, angsten, weinig zelfvertrouwen en te hoge verwachtingen hebben, tasten jouw welzijn aan.
Ben jij toe aan meer voldoening en geluk in je leven? Zelfkennis is de sleutel naar een hogere eigenwaarde!
Kost het je moeite om jezelf te accepteren?
Of kom je er niet achter wie je bent en wat je wilt?
Bekijk ons coachingsaanbod en plan een vrijblijvende intake met een coach!
Als je er even niet uit komt
Steeds meer mensen raken vervreemd van zichzelf omdat ze volledig in beslag worden genomen door onze snelle, veeleisende maatschappij. Daarbij lopen ze zichzelf voorbij. Maar er komt praktisch altijd een moment waarop de balans moet worden opgemaakt. Helaas gebeurt dat vaak naar aanleiding van een nare gebeurtenis, een ziekte of een burn-out.
Je eigenwaarde weer op peil brengen vraagt vaak om een verandering in je levensstijl. Reflectie helpt je met nieuwe inzichten die je leven opnieuw elan geven en je eigenwaarde omhoog doen schieten.
Heb je een steuntje in de rug nodig, dan helpen we je graag op weg met onze 1-op-1 coaching. Met onze individuele coaching sta je er niet alleen voor!
Gerelateerde artikelen
- Willen voldoen aan de verwachtingen van anderen – Waar stopt dat?
- Tijd voor jezelf maken – Hoe, wat en waarom?
Hulp bij stress en een burn-out
Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is geen sinecure. Heb je ondersteuning nodig, dan kan je op onze hulp rekenen. Onze coaches zijn allemaal gespecialiseerd in jouw problematiek. Door hun jarenlange ervaring kunnen ze samen met jou werken aan jouw herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching heb jij je leven lang plezier!
Bekijk ons aanbod voor:
