Ochtenddepressie: word je moeilijk wakker ’s ochtends?

Veel mensen hebben moeite met het wakker worden ‘s ochtends. Veel mensen worden somber wakker en ervaren een zwaar gevoel bij het opstaan, wat het begin van de dag extra lastig maakt. Een gebrek aan energie, algehele misère en een negatief gevoel. Dit kan een productieve en energieke dag flink in de weg staan. Wist je dat moeilijk wakker worden in de ochtend en een ochtenddepressie vaak gelinkt is aan hevige stress of een burn-out? De klachten zijn vaak in de ochtend erger dan later op de dag. In dit artikel lees je precies wat een ochtenddepressie is, waar deze vandaan kan komen en ook handige tips om beter wakker te worden ‘s ochtends.

Wat is een ochtenddepressie?

Ben je echt geen ochtendmens en bloei je ‘s avonds pas op? Dit is helemaal niet vreemd. Jouw hoogste energiepunt komt pas later op de dag. Toch is er een groot verschil tussen een avondmens zijn en een ochtenddepressie.

Een ochtenddepressie wordt gekenmerkt door moeilijk wakker worden en een algeheel gevoel van misère en nutteloosheid wanneer je opstaat. Vanaf het moment dat je depressief wakker wordt, heb je het gevoel dat alles al te veel is. Bij een ochtenddepressie word je overvallen door verwarrende gedachten zonder dat daar gelijk een aanleiding voor is. Bovendien kan een ochtenddepressie gepaard gaan met een existentiële crisis, waarbij je je afvraagt wat de zin van het leven is of wie je eigenlijk bent en wat je hier doet op aarde. Met andere woorden: het voelt alsof je hoofd vol zit met negatieve gedachten die je dag bepalen. Het maakt hierbij niet uit of je een drukke dag voor de boeg hebt of een slome zaterdag.

De kleinste tegenvallers in de morgen, kunnen voor hevige emotionele reacties zorgen. Het ontbreken van schone sokken of een leeg pak ontbijtgranen zijn al genoeg om je overstuur te krijgen. Deze depressieve gevoelens horen bij een ochtenddepressie. Door deze zeer negatieve start van de dag, kan dit een grote invloed hebben op de rest van de dag.

Symptomen van een ochtenddepressie

Niet alleen moeite met het wakker worden is een symptoom waaraan je een ochtenddepressie kunt herkennen, ook de volgende w zijn kenmerkend voor een ochtenddepressie. Deze symptomen hebben een grote impact op je mentale gezondheid:

• Hoofdpijn bij het ontwaken
• Een angstig gevoel
• Neerslachtigheid
• Sombere gevoelens, vooral in de ochtend
• Slapeloosheid of moeite met doorslapen
• Een lage suikerspiegel bij het ontwaken
• Extreem emotioneel (de kleinste dingen zijn al te veel)
• Lichamelijk uitgeput (dit kan zich uitten in spier- en gewrichtspijn)
• Huilbuien
• Afspraken afzeggen
• Koud en rillingen
• Geen trek in eten of juist enorme honger in de ochtend

Mentale symptomen kunnen zich ook uiten in een zwaar of vol hoofd, waarbij het lijkt alsof je gedachten niet tot rust komen.

De reden dat je ’s ochtends depressief wakker wordt:

Er is geen direct aanwijsbare reden voor een ochtenddepressie. Dat betekent dat iedereen op ten duur een ochtenddepressie kan krijgen.

Dit nare, zware gevoel dat heerst vanaf het moment dat je wakker wordt, wordt vaak gelinkt aan het stresshormoon cortisol. Een verstoorde cortisol aanmaak, waarbij de productie van cortisol in de ochtend te hoog of juist te laag is, kan bijdragen aan het ontstaan van ochtenddepressie.

Een andere oorzaak kan zijn dat je een verstoring hebt van je biologische klok. Depressieve mensen hebben vaak last van een verhoogde cortisolcurve in de ochtend, wat leidt tot vermoeidheid en een gebrek aan energie.

Ochtenddepressie is vaak onderdeel van bredere depressies en kan ervoor zorgen dat je op de vroege ochtend al de totale energie kwijt bent om aan de dag te moeten beginnen.

De relatie tussen ochtenddepressie en stress, burn out

Hormonale schommelingen, zoals een onbalans in cortisol, beïnvloeden het vermogen om te lekker te voelen, maar ook te presteren gedurende de dag. Adrenaline en cortisol werken bijvoorbeeld samen om de stressreactie in het lichaam te reguleren, maar bij verstoringen kan dit ook leiden tot stemmingsklachten en daarmee depressieve gevoelens.

Ook wordt deze ochtenddepressie voor een deel gelinkt aan de mentale en fysieke spanning. Een bepaalde spanning kan in het lichaam blijven hangen, waardoor het lichaam blijft aanvoelen alsof het niet wil meewerken, zelfs als je gedachten actief zijn. Wanneer je het te druk hebt, kun je het soms mentaal niet meer overzien. Je hersenen zijn dan continu bezig met het verwerken van stress en daarmee ook depressieve gevoelens. Je hebt te veel ballen om in de lucht te houden. Hierdoor kun je wakker worden met een gevoel van stress voor de rest van de dag.

Achterhaal de oorzaak van jouw ochtenddepressie

Herken jij je in het bovenstaande? Word jij ook iedere ochtend wakker met een slopend gevoel in jouw lichaam en geest? Kun jij de energie er niet voor opbrengen om weer aan de slag te gaan? Dan is de kans groot dat jij te maken hebt met een ochtenddepressie. De beste manier om deze ochtenddepressie tegen te gaan, is door te achterhalen wat de oorzaak is van de depressie.

Ben jij momenteel drukker dan voorheen? Of werk je eigenlijk al een lange tijd op een te hoge stand? Ook moet je nooit de impact van emotionele momenten in jouw leven vergeten. Het kan goed zijn dat een verlies van een dierbare, scheiding, ontslag, relatieproblemen of het beëindigen van een relatie een grote impact op jouw leven hebben dan je wellicht denkt. Ook jaren na dato kan zoiets nog naar boven komen, wanneer dit niet goed is verwerkt.

Je kunt het beste professionele hulp zoeken wanneer je last hebt van een ochtenddepressie. Dit kan namelijk een vroeg symptoom zijn van psychische problemen, zoals een burn-out of beginnende depressie. Overweeg om met therapie begonnen te zijn of te starten als de klachten aanhouden. Hoe eerder je aan de bel trekt, des te eerder kun je hulp ontvangen.

Tips om een ochtenddepressie tegen te gaan

Naast het zoeken van hulp bij een deskundige, zijn er ook dingen die je zelf kunt doen om een ochtenddepressie tegen te gaan. Wanneer je de oorzaak van de ochtenddepressie hebt weten te achterhalen, kun je een stuk effectiever aan de slag gaan. Is de oorzaak van de depressie in de ochtend dat je het te druk hebt op een dag?

Dan kun dit eenvoudig aanpakken door jouw agenda wat vaker vrij te maken. Verdeel jouw taken beter over de week en zeg eens wat vaker plannen af. Zo heb je het minder druk en hoef je niet iedere ochtend met stress en neerslachtigheid wakker te worden.

1. Goed slapen

Een reden waardoor je lichamelijk en fysiek moe kunt zijn wanneer je wakker wordt, is een slecht slaapritme. Je slaapt te weinig of niet genoeg met regelmaat. Zorg ervoor dat je minstens 8 uur slaap per nacht krijgt.

Wanneer je je lichamelijk en fysiek uitgeput voelt, kan extra slaap het beste medicijn zijn. Zorg ervoor dat je je ontspant voordat je gaat slapen en ga op tijd naar bed. Zorg voor een duidelijk slaapritme en probeer hier zo weinig mogelijk van af te wijken. Zo kan jouw lichaam en geest iedere dag genoeg rusten om weer energie te krijgen voor de volgende dag.

2. Eerder opstaan en op vaste tijden

Eerder opstaan klinkt wellicht vreemd bij een ochtenddepressie, maar het kan werkelijk wonderen doen. Door eerder op te staan, kun je het ’s ochtends rustiger aan doen. Je kunt rustig douchen, ontbijten en hebt nog wat tijd voor jezelf. Zo start je de dag rustig en hoef je niet direct te haasten of overspannen te voelen.

3. Relativeren

Een gezond portie relativeringsvermogen kan ook de oplossing zijn voor jou. Probeer je minder druk te maken en het allemaal wat luchtiger in te zien. Hierdoor kun je flexibeler in het leven staan en word je minder snel overspannen door drukte.

4. Overzicht creëren

Merk je dat je vaak wakker wordt met een ochtenddepressie omdat je de dag niet kunt overzien? Zorg dan voor een betere planning en deel de dag op in stukken. Ben jij ’s ochtends niet op je best? Plan dan de rustigere taken in voor de ochtenden en de zwaardere taken voor een later tijdstip.

Zo kun je een beter overzicht krijgen van de dag. Dit kan de spanning enorm verlichten. Plan ook genoeg pauzes en uitloop in voor de dag. Dan hoef je niet in de stress te raken, wanneer niet alles volgens planning loopt door jouw ochtenddepressie.

5. Verbeter je mentale gezondheid

Een van de belangrijkste dingen om je ochtenddepressie tegen te gaan is je stress te verlagen en niet meer voor te zorgen dat je hersenen getriggerd worden. Dit kan door je stress te bekijken (de oorzaken, gevolgen etc) maar ook simpelweg door je gedrag- en voedingspatroon aan te pakken: vermijd cafeïne, zorg voor genoeg beweging, plan je agenda minder vol, etc. Mentale gezondheid is een eindeloze aaneenschakeling van factoren die je stap voor stap gezonder maken.

Veel mensen zien in dat ze dit niet alleen kunnen: Je leeft je eigen leven en om daar goed op te kunnen reflecteren met daarbij een aantal praktische tips, is het goed om hulp van buitenaf in te roepen. Gewoon om je leven weer meer glans te geven en meer te kunnen genieten.

Werken aan je ochtenddepressie?

Herken jij jezelf in deze ochtenden vol zwaarte en somberheid? Blijf er niet mee rondlopen. Ochtenddepressie is geen aanstellerij, maar een signaal van je lichaam en geest dat er iets uit balans is. Onze coaches helpen je om de dieperliggende oorzaak te begrijpen en weer grip te krijgen op je dag.

Neem contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek – samen kijken we wat jij nodig hebt om weer licht te voelen in je ochtend.

Veelgestelde vragen

Referenties

1. Pubmed.ncbi.nlm.nih.gov – Molecular basis for the association between depression and circadian rhythm – Gevonden op 25/06/2025
   Link naar de pagina op pubmed.ncbi.nlm.nih.gov