Heb ik een telefoonverslaving? Zo kan je afkicken van je smartphone

Heb ik een telefoonverslaving: Sinds jaar en dag is de smartphone niet meer weg te denken uit onze huidige samenleving. Toegegeven, op veel vlakken kan het ook voor extra gemak in het dagelijks leven zorgen. Zo kan je via de app van je bank snel betalingen overmaken, muziek is meestal simpel te beluisteren via Spotify online winkelen kan eenvoudig door een app te installeren en ook met je vrienden, familie of collega’s kan je constant “connected” zijn.

De komst van de smartphone kent echter ook een keerzijde, namelijk wanneer het gebruik van de smartphone de spuigaten uitloopt. Voor je het door hebt, zit je met een telefoonverslaving en dat kan nadelige gevolgen hebben voor je. Daarom lees je in dit artikel wat een telefoonverslaving is, hoe je merkt dat je verslaafd bent en natuurlijk wat je ertegen kan doen.

Normaal telefoongebruik of telefoonverslaving?

Het is nog niet concreet onderzocht vanaf hoeveel uur schermtijd het telefoongebruik verslavend wordt. Voor jongeren vanaf 12 jaar geldt als richtlijn dat de schermtijd maximaal 3 uur per dag mag zijn. Voor volwassenen is er helaas (nog) geen concrete richtlijn. Zolang hier nog geen concreet antwoord op vast ligt, kun je voor jezelf nagaan wanneer het telefoongebruik voor jou persoonlijk verslavend wordt. Om je een handje te helpen bij deze stap, hebben veel smartphones een app waarmee je voor jezelf je schermtijd bij kunt houden. Dit is meestal te vinden bij de instellingen van je telefoon. Je kunt ook een app downloaden via de App Store of de Google Play Store. Deze apps berekenen per dag jouw schermtijd en op welke apps je het meest te vinden bent.

Dit klinkt misschien heel contrasterend, een app gebruiken om minder op je smartphone te zitten. Maar ook hier gaat op: meten is weten. Door er een meetinstrument aan te koppelen, zul je bewust blijven van de tijd die je aan je mobiel besteed.

Waarom is mijn telefoon zo verslavend?

Je merkt dat je een telefoonverslaving aan het ontwikkelen bent op het moment dat je de constante drang voelt om op je telefoon te kijken. Deze constante drang wordt veroorzaakt door de constante stroom aan informatie die op een dag binnen komt. Dit zorgt ervoor dat je hersenen geprikkeld blijven, actief blijven als het ware. Daarnaast maken je hersenen het stofje dopamine, oftewel het geluksstofje, aan zodra je je telefoon oppakt. Dit interpreteren wij als een fijn gevoel, als een soort voldoening. Hierdoor blijven we geneigd om, gedurende de dag, de telefoon erbij te pakken.

Een smartphone in je leven hoeft dus niet per definitie problematisch te zijn. Het kan namelijk ook een aantal voordelen hebben, zoals hiervoor is beschreven. Het begint pas een probleem te worden op het moment dat het normale gebruik overgaat in een verslaving, en dit merk je vaak pas als de gevolgen daar zijn.

Wat zijn de gevolgen van je verslaving aan een mobiel?

Bij jongeren merk je de gevolgen van een telefoonverslaving snel aan de schoolprestaties. Jongeren letten meer op wat er op social media gebeurt dan wat er tijdens de les zelf gebeurd. Voor volwassenen zijn de gevolgen van een telefoonverslaving vaak te merken op de werkvloer. Voor beide leeftijdsgroepen geldt dat je minder met je omgeving bezig bent en meer met je telefoon. Dit kan zich ook uiten door minder af te spreken met bijvoorbeeld vrienden.

In het ergste geval, merk je dat je echt niet meer je telefoon kan laten liggen als je aan het autorijden of aan het fietsen bent. Dit kan ongelukken veroorzaken [1]. Daarnaast voel je op een langere termijn een naar gevoel in je vingers, veroorzaakt door constante belasting van de gewrichten door de onnatuurlijke houding waarmee wij een mobiel vasthouden.

Dit zijn een hoop nare gevolgen, maar ook mentaal kun je gebukt gaan onder de telefoonverslaving. Een mobiel kan namelijk ook zorgen voor stress, in het ergste geval leidt het zelfs tot depressiviteit.

Waarom telefoon verslaafd zijn stress geeft

Het constante gevoel van “aan” staan en de constante informatie die binnenstroomt, werkt vermoeiend. Het brein blijft maar actief en geprikkeld, het brein krijgt geen rust meer. Wanneer het brein tijd krijgt om te rusten en de prikkels van de dag wil verwerken, zoals ‘s avonds in bed, blijven we ook actief op onze mobiel. Het is een constante toevoer van informatie die verwerkt moet worden, maar daarvoor krijgt het brein niet de kans. Hierdoor ontstaan opgejaagd en opgefokt gevoel, waardoor je stress ervaart.

Dan ontstaan de reguliere klachten van stress op den duur ook. Het gevoel constant alert te zijn, wellicht spanningshoofdpijn. Zodra je beseft dat je te veel op je smartphone zit, de fase waarin je de telefoonverslaving nog niet erkent, zul je het zonde vinden wanneer je zoveel tijd aan je smartphone besteed. Het besef van tijd gaat immers weg zodra je begint te scrollen op social media, tijd die je ook wellicht nuttiger had kunnen besteden.

Een smartphone kan dus een gemak zijn voor ons dagelijks leven, maar het kan tot een telefoonverslaving leiden, met alle gevolgen van dien. Het is goed om te weten dat het afkicken van je telefoonverslaving makkelijk kan zijn, mits je er wat tijd en energie in steekt.

Tips: zo kan je afkicken van je smartphone

Het is allereerst belangrijk om te beseffen dat er sprake is van een telefoonverslaving. Verandering begint met kennis. Accepteer dat je ongemak ervaart door je mobiel. Zo motiveer je jezelf tijdens het afkicken van je smartphone.

Begin vervolgens met het uitzetten van de push-berichten op je telefoon via de instellingen. Door de (constante) meldingen die je binnenkrijgt, blijven je hersenen geprikkeld worden tot je smartphone. Maak met jezelf de afspraak om op bepaalde momenten je berichtjes bij te werken, bijvoorbeeld na het avondeten, of tijdens de lunch op je werk. Wees disciplinair, het zal in het begin misschien moeilijk zijn om tussendoor niet even snel te checken of je wat mist, maar je merkt al snel dat dit een effectieve manier is van “connected” zijn.

Bespreek het afkicken van je telefoonverslaving ook met je omgeving. Zij zullen dan niet zich plots genegeerd voelen als je een paar uur niet reageert. Zo voorkom je ook dat je onbewust steeds naar je telefoon grijpt. En misschien krijg je hen ook zo ver om kritisch naar hun dagelijkse schermtijd te kijken. Zo hebben jullie uiteindelijk meer tijd voor elkaar.

Je doet er ook goed aan door je telefoon niet mee te nemen naar de slaapkamer. Koop een analoge wekker, zodat je je smartphone in de ochtend niet nodig hebt. Het felle licht en de constante focus op wat er op je mobiel te zien is, zorgt voor een slechte slaapkwaliteit. Je komt minder makkelijk in slaap door de constante afleiding. Bovendien raak je in bed, door de stille en donkere ruimte om je heen, snel het besef van tijd kwijt.

Een ander simpel trucje is het gebruik van je telefoon moeilijker maken. Tegenwoordig is er Face-ID, en dit maakt het ontgrendelen van je telefoon zo simpel. Zet deze functie uit, en stel een wachtwoord of een code in. Je maakt hierdoor de toegang een beetje moeilijker, waardoor je niet voor ieder melding je telefoon moet ontgrendelen. Alleen deze tip zal natuurlijk niet veel zoden aan de dijk zetten, zonder te kijken naar de andere tips om af te kicken. Gebruik daarom de genoemde tips in combinatie met elkaar. Zo vind je voor jezelf de meest geschikte manier om af te kicken van je telefoonverslaving.

Wil je “cold-turkey” afkicken? Dan kun je er ook voor kiezen om alle social media van je smartphone te verwijderen. Instagram en Facebook zijn ook via de computer te bezoeken. Voor Whatsapp en Snapchat gaat dit verhaal wat minder op. Neem deze aspecten mee in de afweging of je op deze manier wil afkicken. Dit vereist echter wel wat discipline, je trekt immers meteen de pleister van de wond af. Het werkt vaak wel effectief: als je merkt wat voor rust er over je heen komt, zal de drempel om snel toch maar een nieuw account aan te maken verhogen.

Veelgestelde vragen

Bronnen

1. brijder.nl – Telefoonverslaving – gevonden op 20-06-2022
   Link naar pagina op brijder.nl
2. Gezondheidsnet.nl – Dit zijn signalen dat je… – gevonden op 20-06-2022
   Link naar pagina op gezondheidsnet.nl
3. Psychologiemagazine.nl – Telefoonverslaving: verslaafd aan.. – gevonden op 20-06-2022
   Link naar pagina op psychologiemagazine.nl