Een opgejaagd gevoel – De gevolgen van altijd maar ‘aan’ staan

Opgejaagd gevoel: Iedereen kampt wel eens met een opgejaagd of nerveus gevoel als gevolg van een stressvolle situatie of gebeurtenis. Toch gaat het vaak om een ernstiger probleem dan je zou denken, zeker als dat gevoel maar blijft hangen. In veel gevallen gaat het dan niet om een tijdelijke nervositeit, maar echt om een chronisch probleem dat het moeilijk maakt om nog goed te functioneren. Zowel je werk als je gezinsleven, je gezondheid en andere aspecten lijden er dan onder.

Zeker in de huidige maatschappij is het belangrijk aandacht te besteden aan zo’n fenomeen. Er wordt immers altijd maar meer van je gevraagd, en dat resulteert hoe dan ook in lichamelijke en zelfs psychologische moeilijkheden. Maar waar komt dat opgejaagde gevoel nu precies vandaan? Wat is het en wat kun je eraan doen? Allemaal vragen die een antwoord verdienen.

Hoe zijn een opgejaagd en chronische stress gelinkt?

Bekend is dat chronische aandoeningen een grotere impact hebben dan acute ziektes, stress of verwondingen. Het lichaam kan namelijk goed omgaan met een eenmalig of sporadisch letsel, of kortdurende stress. Blijven die problemen echter aanslepen, dan spreekt men van een chronisch probleem. Bij een opgejaagd gevoel is dat niet anders.

Als je altijd last hebt van nervositeit, dan is het de moeite waard op onderzoek te gaan naar de oorzaak. Dat is niet altijd eenvoudig, omdat veel mensen niet meer door hebben dat ze zich in ‘stress-stand’ bevinden. Het is zo normaal geworden dat je de chronische stress niet bewust ervaart, al zijn de gevolgen er wel naar. Wanneer we bewust worden van deze situatie en de gevolgen ervan, wordt duidelijk dat het gaat om een serieus probleem dat vaak een aanpassing op het vlak van levensstijl vereist.

Je kunt dit vergelijken met een sporter. Een sporter kan een korte tijd een grote krachtsinspanning leveren. Maar iedereen begrijpt dat een lichaam niet dagen achter elkaar zo’n topprestatie kan leveren. We begrijpen dan allemaal dat het moet wel herstellen.

Hoe herken je een opgejaagd gevoel door stress?

Het herkennen van een opgejaagd gevoel door stress kan uds lastig zijn, vooral omdat veel mensen gewend raken aan de druk en spanning van hun dagelijkse leven. Toch zijn er bepaalde signalen en symptomen waar je op kunt letten om te bepalen of stress een rol speelt in je opgejaagde gevoel:

Fysieke symptomen

• Snelle hartslag: Een veelvoorkomend teken van stress is een verhoogde hartslag, zelfs in rusttoestand.
• Spierspanning: Veel mensen ervaren gespannen spieren, vooral in de nek, schouders en kaak, als gevolg van chronische stress.
• Vermoeidheid: Voel je je constant moe, zelfs na een goede nachtrust? Dit kan een indicatie zijn dat stress je energieniveau beïnvloedt.

Mentale en emotionele symptomen

• Moeite met concentratie: Als je merkt dat je moeite hebt om je te concentreren op taken of gemakkelijk afgeleid bent, kan dit wijzen op een opgejaagd gevoel door stress.
• Prikkelbaarheid: Een kort lontje of verhoogde prikkelbaarheid is vaak een teken dat stress je emotionele toestand beïnvloedt.
• Rusteloosheid: Het gevoel dat je constant in beweging moet zijn of moeite hebt om te ontspannen, is een duidelijk signaal van een opgejaagd gevoel.

Gedragsmatige symptomen

• Vermijden van sociale interactie: Als je merkt dat je sociale activiteiten of contacten vermijdt, kan dit een teken zijn dat je je overweldigd voelt.
• Ongezonde gewoonten: Het gebruik van alcohol, roken, of overmatig eten als copingmechanisme kan wijzen op stressgerelateerde problemen.
• Veranderde slaappatronen: Moeite met in slaap vallen, vaak wakker worden, of ongewoon veel slapen kan duiden op stress.

De precieze oorzaak van je opgejaagd voelen

Voor je echter op zoek kan gaan naar een oplossing, is het natuurlijk belangrijk dat je weet waar dat opgejaagd gevoel precies vandaan komt. Speelt er zich iets in je omgeving waar je moeilijk mee om kunt gaan? Een stressvolle job, een enorm verantwoordelijkheidsgevoel tegenover je gezin, ruzie met een vriend of vriendin, enzovoort. Vaak beseffen we niet hoe groot de impact van zulke situaties kan zijn op onze fysieke en mentale gezondheid!

Op zich kunnen er oneindig veel oorzaken zijn van een opgejaagd gevoel. Allemaal brengen ze één reactie teweeg in het lichaam: de productie van cortisol, een stresshormoon. Op zich is dit hormoon niet slecht en het is zelfs noodzakelijk om te overleven en te functioneren. Blijft je lichaam echter voortdurend cortisol aanmaken, dan wordt het pas echt een probleem.

De rol van cortisol bij een opgejaagd gevoel

Waarom kunnen we dit zo zeggen? Dagelijks worden we blootgesteld aan gebeurtenissen die stress geven. Hoe klein ze ook zijn, ze hebben een grote impact op onze hormoonbalans. Cortisol is het hormoon dat ons lichaam helpt om tijdens stressvolle periodes te overleven en functioneel te blijven. Bij kortdurende problemen is het dus onze redding. Bij chronische situaties helaas niet.

Als de stressvolle situatie blijft duren (zoals vaak het geval is), wordt er ook steeds meer cortisol aangemaakt. En dat is precies wat dat opgejaagde gevoel veroorzaakt. Of het nu gaat om een baas die altijd in je nek zit te hijgen, of een vervelende schoonmoeder die je de kriebels geeft, het zijn allemaal factoren die van een verhoogde cortisol productie een chronisch probleem maken!

Hoe verminder je een opgejaagd gevoel?

Het belangrijkste is natuurlijk dat je van die hoge cortisol productie af komt. Hoewel het hormoon zijn nut heeft in tijdelijk stressvolle situaties, komt het zoals gezegd je gezondheid, efficiëntie en geluk uiteindelijk niet ten goede. Er bestaan veel verschillende manieren om stress tegen te gaan, maar beweging (zoals sjoggen) is ongetwijfeld een van de beste.

Waarom? Lichamelijke beweging heeft al vaker bewezen een boost te zijn voor de gezondheid. Dat komt onder andere door het effect ervan op de hormoonbalans. Zo zorgt regelmatig sporten ervoor dat je lichaam meer endorfines aanmaakt, zogenaamde ‘feel good’ hormonen. Een bijeffect van deze stoffen is dat ze de productie van cortisol onderdrukken. Hoe meer endorfines in je lichaam aanwezig zijn, hoe zwakker het signaal van de hersenen naar de bijnierschors om cortisol aan te maken. En dat vertaal zich dus in een lagere cortisol productie.

Minder een opgejaagd gevoel door het veranderen van je kijk

Hoewel bewegen een belangrijk middel is om cortisol te verlagen, is het veranderen van je kijk op de belangrijkste zaken in je leven nog veel belangrijker als het gaat om het verminderen van een opgejaagd gevoel. Het kan een behoorlijke uitdaging om hier aan te werken omdat onze kijk op het leven en onze prioriteiten over een lange perioden ontstaan.

Toch maakt hoe we naar zaken kijken een groot verschil als het gaat om het effect dat het op ons heeft. Om een voorbeeld te geven: Wanneer je een tijger achter het glas in de dierentuin ziet, zul je geen stress krijgen als er eentje vlak voor je staat. Wanneer je dezelfde tijger zou zien in de vrije natuur komt er een heel andere reactie bij je los. Je lijf adrenaline en cortisol aan: Klaar om te vechten of te vluchten. Jouw visie bepaalt dus hoeveel stress je krijgt!

Tips om een opgejaagd gevoel te herkennen en aan te pakken

Als je een of meer van deze symptomen bij jezelf herkent, is het belangrijk om stappen te ondernemen om je stressniveau te verlagen. Begin met het analyseren van je dagelijkse routines en probeer stressvolle situaties te identificeren en te minimaliseren. Neem regelmatig pauzes, oefen ontspanningstechnieken zoals ademhalingsoefeningen of meditatie, en overweeg om met een professional te praten als je merkt dat het moeilijk is om zelf verandering te brengen.

Door bewust te zijn van de signalen van stress en een opgejaagd gevoel, kun je tijdig ingrijpen en voorkomen dat stress zich opstapelt tot een ernstiger probleem. Het is belangrijk om goed voor jezelf te zorgen en de tijd te nemen om te herstellen en te ontspannen wanneer dat nodig is.

Conclusie: Een eind maken aan opgejaagdheid

Een opgejaagd gevoel is een veelvoorkomend probleem dat vaak verband houdt met stress en drukte in het dagelijks leven. Hoewel velen zich niet altijd bewust zijn van de oorzaken en symptomen, kan het herkennen van signalen zoals rusteloosheid, prikkelbaarheid en vermoeidheid de eerste stap zijn naar verbetering. Het is essentieel om aandacht te besteden aan zowel fysieke als mentale symptomen.

Het is belangrijk om te erkennen wanneer stress een negatieve invloed begint te hebben op je welzijn en om tijdig actie te ondernemen. Het ontwikkelen van gezonde gewoonten zijn cruciaal om stress te verminderen en een opgejaagd gevoel tegen te gaan.

Onthoud dat het mogelijk is om stress effectief te beheren door bewust te zijn van de signalen en door middel van praktische strategieën. Door goed voor jezelf te zorgen en de juiste balans te vinden, kun je je welzijn verbeteren en de kwaliteit van je leven verhogen.

Veelgestelde vragen

Referenties

1. health.harvard.edu – How to recognize the signs… – gevonden op 07/08/2024
   Link naar de pagina op health.harvard.edu