Opgejaagd gevoel. De gevolgen van altijd maar 'aan' staan.

Opgejaagd gevoel: Iedereen kampt wel eens met een opgejaagd of nerveus gevoel ten gevolge van een stresserende situatie of gebeurtenis, dat is zeker. Toch gaat het vaak om een ernstiger probleem dan men zou denken – zeker als dat gevoel maar blijft aanslepen. In veel gevallen gaat het immers niet om een tijdelijke nervositeit, maar echt om een chronisch probleem dat het moeilijk maakt om nog goed te functioneren. Zowel je werk als je gezinsleven, zelfgevoel en andere aspecten lijden er dan onder.

Zeker in de huidige maatschappij is het belangrijk aandacht te besteden aan zo’n fenomenen. Er wordt immers altijd maar méér gevraagd van de mensen, en dat resulteert hoe dan ook in lichamelijke en zelfs psychologische moeilijkheden. Maar waar komt dat opgejaagde gevoel nu precies vandaan? Wat is het, wat is de oorzaak, en wat kan je eraan doen? Allemaal vragen die een antwoord verdienen – en dat biedt het volgende overzicht dan ook.

Het verschil tussen acute en chronische stress 

Bekend is dat chronische aandoeningen eigenlijk gevaarlijker zijn dan acute ziektes, stress of verwondingen. Het lichaam kan goed omgaan met een éénmalig of sporadisch letsel, of kortdurende stress. Blijven die problemen echter aanslepen, dan spreekt men van een chronisch probleem. Bij een opgejaagd gevoel is dat niet anders.

Als je eigenlijk altijd in zekere zin last hebt van nervositeit, dan is het de moeite waard op onderzoek te gaan naar de oorzaak. Ook dat is niet altijd eenvoudig, omdat veel mensen zelfs niet meer weten dat ze zich in ‘stress-stand’ bevinden. Toch wordt al snel duidelijk dat het gaat om een écht probleem, dat vaak een aanpassing op het vlak van levensstijl vereist.

Je kunt dit vergelijken met een sporter. Een sporter kan een korte tijd een krachtinspanning levereren. Iedereen begrijpt dat een lichaam niet dagen achter elkaar door een topprestatie kan leveren.

De oorzaak van het stressprobleem

Voor je echter op zoek kan gaan naar een oplossing, is het natuurlijk belangrijk dat je weet waar die opgejaagdheid precies vandaan komt. Speelt er zich iets in je omgeving af waar je moeilijk mee om kunt gaan? Een stressvolle job, een enorm verantwoordelijkheidsgevoel tegenover je gezin, ruzie met een vriend of vriendin, enzovoort. Vaak beseffen we niet hoe groot de impact van zo’n situaties kan zijn op onze fysieke en mentale gezondheid!

Op zich kunnen er oneindig veel oorzaken zijn van een opgejaagd gevoel. Allemaal brengen ze één reactie teweeg in het lichaam: de productie van cortisol, een stresshormoon. Op zich is dit hormoon niet slecht en het is zelfs noodzakelijk om te overleven en te functioneren. Blijft je lichaam echter voortdurend cortisol aanmaken, dan wordt het pas écht een probleem.

Wij hebben een uitgebreid artikel voor je klaarstaan over de symptomen van een burnout. Hierin gaan we in alle op symptomen en bijbehorende klachten.

De rol van cortisol bij een opgejaagd gevoel 

Waarom is dat nu zo? Dagelijks worden we blootgesteld aan stresserende gebeurtenissen. Hoe klein deze ook mogen zijn, ze hebben een grote impact op onze hormoonbalans. Cortisol is het hormoon dat ons lichaam helpt om tijdens stressvolle periodes te overleven en functioneel te blijven. Bij kortdurende problemen is het dus onze redding. Bij chronische situaties – niet echt.

Als de stressvolle situatie immers blijft duren (zoals dat bij velen vaak het geval is), wordt er ook constant meer cortisol aangemaakt. En dat is precies wat dat opgejaagde gevoel veroorzaakt. Of het nu gaat om een baas die altijd in je nek zit te hijgen, of een vervelende schoonmoeder die je de kriebels geeft – allemaal zijn het factoren die van een verhoogde cortisol productie een chronisch probleem maken!

Hoe verlaag je de cortisolproductie?

Natuurlijk is het belangrijkste nog altijd dat je van die hoge cortisol productie afgeraakt. Hoewel het hormoon zijn nut heeft in tijdelijk stressvolle situaties, komt het je gezondheid, efficiëntie en geluk uiteindelijk niet ten goede. Er bestaan verscheidene manieren om stress tegen te gaan, maar beweging is ongetwijfeld een van de beste.

Waarom? Lichamelijke beweging heeft al meermaals bewezen heilzaam te zijn voor de gezondheid. Dat komt vooral door het effect ervan op de hormoonbalans. Zo zorgt regelmatig sporten ervoor dat je lichaam meer endorfines aanmaakt, zogenaamde ‘feel good’ hormonen.

Een bijeffect van deze stoffen is dat ze de productie van cortisol onderdrukken. Hoe meer endorfines in je lichaam aanwezig zijn, hoe zwakker het signaal van de hersenen naar de bijnierschors om cortisol aan te maken. En dat vertaal zich dus in een lagere cortisol productie.

Veranderen van visie 

Hoewel bewegen een belangrijk middel is om cortisol te verlagen, is het veranderen van visie nog vele malen belangrijker. Dit wordt vaak als bijzonder lastig ervaren. Om een voorbeeld te geven: Wanneer je tijgers lieve dieren vindt, zul je geen stress krijgen als er eentje vlak bij je langs loopt. Wanneer je weet dat dit dieren zijn die je op kunnen eten, maakt je lijf adrenaline en cortisol aan: Klaar om te vechten of te vluchten. Jouw visie bepaalt dus hoeveel stress je krijgt!

Een eind maken aan opgejaagdheid

De conclusie: regelmatig bewegen is één van de belangrijkste wapens bij de strijd tegen chronische stress. Naast de positieve effecten ervan op de hormonale balans, is het ook een opportuniteit om met andere mensen om te gaan, je gedachten op een rijtje te zetten, enzovoort. Tevens is een langduriger oplossing het veranderen van visie.

Het veranderen van visie doe je niet zomaar. Bekijk hoe een geschikte coach je hierbij kan helpen: Coaching bij opgejaagdheid