Hoe voelt iemand zich met een burn-out? Een heldere uitleg

Hoe voelt iemand zich met een burn-out? ‘Je kunt beter een been breken dat een burn-out hebben’ hoor je wel eens en ik ben het daar helemaal mee eens. In onderstaand BLOG wil ik je helpen in te zien hoe iemand met een burn-out zich voelt. Deels is dit gebaseerd op wat Ruud zelf heeft meegemaakt en deels op de ervaringsverhalen van de mensen die ik heb gecoacht. Het begint bij de periode vlak voor een burn-out zodat je begrijpt waar frustraties vandaan komen. Het eindigt bij de berusting van het ziek zijn en de stap naar beter worden.

Gedreven

Denk je eens in dat je ergens heel erg goed in bent. Je hebt er hard voor gewerkt, het lukt je ook gewoon! Je geniet er van dat je dingen presteert die een ander niet zomaar even presteert. ’s avonds ben je moe, maar ja, kom op zeg: de sportschool wacht en de studie die je extra volgt moet ook nog gedaan worden.

Tijdenlang weet je dit vol te houden en eigenlijk geniet je wel van de aandacht die het je oplevert. Maar toch, je merkt de laatste tijd dat het niet meer zo wil. De verkoudheid gaat lastig over, uit bed komen kost je moeite en je voelt je ’s morgens al geradbraakt, alsof je gisteren een fles wijn teveel hebt opgedronken.

Vastbesloten toch je prestatienorm vast te houden zet je door, tot dat ene moment komt dat het niet meer lukt: Je valt om, je komt je bed niet meer uit, je zit plotseling apathisch in een stoel en je komt er niet meer uit.

Burn-out komt hard aan

Het is op. En de klap komt hard aan. Het lukt je niet meer…

Je wenst op tijd naar bed te gaan, je bent immers doodmoe! Maar als je in je bed ligt kijk je om je heen, bang dat je nooit meer beter wordt, bang dat het erger wordt en je er dood aan gaat. Gedachten racen als een gek door je hoofd. Zweet breekt je uit, je zweet op plaatsen waar je niet eens wist dat je er zweten kon. Drijfnat stap je je bed uit, even wat drinken, misschien lukt het slapen straks wel.

Gedachtenrace

Uiteindelijk val je in slaap, maar je wordt vaak wakker en de gedachtenrace begint weer. De planning van komende week schiet door je hoofd: ‘HELP! ik moet boodschappen doen en de auto moet naar de garage. Hoe ga ik dat in hemelsnaam doen?’ En dan die familie die nog langs wil komen, je zit er gewoon niet op te wachten. Je zou willen dat ze wegbleven.

De ochtend sta je op. Je voelt je een moment best wel goed en je springt onder de douche. Tijdens je ontbijt voel je het helaas: Deze dag is verloren. Je zet de tv aan en je ligt op de bank. Moe, uitgeput. Je krijgt niet mee wat er op de tv gezegd wordt, een spelletje op de computer lukt je niet, een fijn stuk lezen in een goed boek is teveel gevraagd, een bezoekje aan de winkel bezorgt je zweetrivieren op je rug.

Met moeite produceer je een glimlach naar een naaste en probeer je aan tafel een goede maaltijd naar binnen te schuiven. Eigenlijk wil je niet, een snelle hap, iets in je maag en terug naar een veilige rustige omgeving.

Wij hebben een uitgebreid artikel voor je klaarstaan over de symptomen van een burn-out. Hierin gaan we in alle op symptomen en bijbehorende klachten.

Weken gaan voorbij

Weken gaan zo voorbij, alles waarvan je dacht dat kon helpen heb je geprobeerd. Maar je beseft het: het is op, leeg, stuk. Kapot gemaakt door je eigen ijver en wilskracht, gevoed door een groot stuk onzekerheid. Je beseft dat dit zo niet gaat werken, je zult moeten herstellen.

Het besef dat je gaat herstellen doet je goed, de toekomst ligt voor je, maar je weet dat elke stap die je teveel zet genadeloos afgestraft wordt en je terugwerpt op een dag rust houden.

Gratis e-book:
zo herken je
een burn-out
(Inclusief checklist)

Voorkom dat je energiereserves definitief leeg raken en je in een ernstige burn-out belandt met alle gevolgen van dien. Met dit e-book leer je de symptomen tijdig herkennen.

Hoe kun je iemand met burn-out helpen?

Zelf geen burn-out, maar je partner, ouder, kind, vriend(in), collega wel? Dit kom je tegen: Als je vandaag iemand in je woonplaats vraag of hij/zij iemand kent met een burn-out, dan kun je ervan uitgaan dat je ‘ja’ als antwoord krijgt. Het aantal mensen met een burn-out stijgt nog steeds, en daarmee ook (en nog veel meer) het aantal mensen dat er (in)direct mee te maken krijgt.

Ga maar eens na: partner, vriend(in), ouder, familie, kind, buren, het sportteam of collega’s. Rondom 1 burn-out tref je gemakkelijk 100 mensen aan die er mee te maken krijgen.

Het feit dat iemand in je omgeving een burn-out heeft, zet je vaak aan het denken:

Wat houdt een burn-out in, wat betekent dat voor die persoon en wat betekent dat voor mij?
Hoe kan dit?
Heb ik de signalen wel goed gezien?
Had ik iets kunnen doen?
Kan het mij ook overkomen?
Wat kan ik eigenlijk doen?
Wie kan mij helpen met de vragen en zorgen die ik heb?

Antwoorden op die vragen zijn heel persoonlijk, omstandigheden verschillen, mensen verschillen. De interactie tussen mens/omgeving/werk dus ook.

wat te verwachten van iemand met burnout

Iemand met burn-out beter begrijpen

Ben je partner, broer/zus, ouder, kind, vriend(in), familie, buren, sportmaatje? Het begrijpen van wat burn-out inhoudt voor iemand, maakt het een stuk makkelijker om ook zijn/haar gedrag van dit moment te begrijpen.

Ik heb zelf ervaren dat het voor mij makkelijker was om te begrijpen waarom mijn man in het begin van zijn herstel moeite had met het accepteren van zijn burn-out. Zijn accu is heel langzaam leeggeraakt. Hij nam langzaam maar zeker steeds minder tijd om te herstellen. Dat had hij niet door en bovendien merkte hij dit in zijn lichaam niet (bij langdurige stress wordt je lijf onder invloed van cortisol minder gevoelig voor pijn, je voelt minder). Hij schrok van het moment dat zijn lijf zei: STOP.
Stel hij had eerder wat gevoeld, dan was het besef er wel geweest: “Tja, ik heb ook niet geluisterd naar de signalen” Maar nu was het er voor hem ineens, en dan is het moeilijk te begrijpen wat je overkomt, laat staan het te accepteren.

Meer kennis over burn-out krijgen

Het meest belangrijke is om te leren wat een burn-out inhoudt, te begrijpen wat er gebeurt. Kennis zorgt ervoor dat je ook met elkaar kunt praten over wat het persoonlijk met je doet, wat wel of niet werkt, wat wel of niet kan in een bepaalde fase. Dus geen onnodige discussies (dat kost veel energie, en daar ontbreekt het vaak aan), maar wel constructieve gesprekken, bemoedigend voor iedereen (en daar krijg je energie van). Praat met elkaar, waardoor je in verbinding blijft met elkaar en waarmee je ook zorgt voor duidelijkheid.

Mijn man vond het heel prettig dat ik aangaf dat ik zag wat de burn-out met hem deed. Maar ook wat het met mij deed. Dat hoef je niet te verzwijgen voor elkaar. Natuurlijk denkt ook je partner aan wat het doet met jou, wat het doet met alle mensen waarmee hij samenleeft, samenwerkt. Dus waarom zou je er niet over praten? Durven praten, zonder verwijten, heeft ervoor gezorgd dat ik me ook goed kon uiten en daardoor zeker minder spanning heb gehad.

Deel ervaringen, met de burn-outer, met vrienden, met mede-partners van iemand met een burn-out. Ga vooral het gesprek aan om je eigen ervaring, gevoelens ruimte en aandacht te geven, en ook om de behoeftes van de ander te kennen. Luisteren naar elkaar (zonder meteen iets te moeten oplossen) brengt vaak al heel veel opluchting, kan heel wat spanning weghalen, het schept duidelijkheid (en iemand met een burn-out heeft in het begin veel duidelijkheid nodig, het gevoel krijgen weer grip te hebben op het leven).

Burn-out signalen bij een ander herkennen

Niet alleen praten met het hoofd, ook praten met het lijf moet aandacht krijgen. In de eerste fase van een burn-out is het deel van het brein dat het denkwerk kan doen niet optimaal te benutten. Het brein staat op het overlevingsstandje en dat houdt in dat het lijf en geest alleen heel primair functioneren.

Stresssignalen worden opgepikt via onze zintuigen, waarna in de hersenen de prikkel wordt geïnterpreteerd als gevaar. Overleven dus: hormonen gieren door ons lijf om ons te helpen met vechten (woede), vluchten (angst) of bevriezen (schrik). Nu pas komt de prikkel in het bewuste deel van ons brein en kunnen we benoemen wat er gebeurt.

Als het gevaar voorbij is, dan wordt het stresssysteem weer uitgezet. Suikers en hormonen hebben de tijd nodig om weer uit het lijf te gaan (dit kan door trillen, rennen, emoties). Bewegen is heel belangrijk bij het weer af laten vloeien van stress.

Het herstel van burn-out positief in blijven zien

Wat ons nog het meest geholpen heeft is het positief zijn. Benoemen wat fijn is geweest op een dag maakt ook voor jezelf veel energie vrij. We onthouden heel makkelijk de negatieve dingen, maar er zijn zoveel meer positieve kanten aan ook een moeilijke tijd. Wij namen ’s avonds even tijd om elkaars feel good momenten te bespreken. En we doen dat nog steeds.

Mijn man was blij dat ik aangaf wat ik vond dat wel goed ging. Hij kende zichzelf niet in dat wat er gebeurde op dat moment. Zou ik veel aandacht geven aan wat niet ging, dan zou hij zich er echt niet beter bij gaan voelen.

Blijf positief: kijk naar wat werkt en wat goed gaat. Iemand met een burn-out voelt zich al niet goed, je zult zelf ook ervaren dat je meer inspanningen moet leveren doordat je partner een burn-out heeft. Het helpt enorm om naar de toekomst te kijken, naar wat je wilt bereiken, en de weg er naar toe zo fijn als mogelijk te maken.

Zorg voor zinvolle bezigheden, vraag naar wat je partner zinvol vindt op dit moment, weer wilt gaan oppakken. En kijk ook samen wat zinvol is in het herstel. Samen bewegen, dagelijks (ook al is het maar even) een frisse neus halen in de natuur en zo lijf en zintuigen stimuleren in het laten afvloeien van stresshormonen.

Besef ook dat jullie samen eenzelfde uitgangspunt hebben: herstellen van burn-out, een betere versie van jezelf worden.

Zie ook: Rouwen om je burn-out: Belangrijk om je herstel af te ronden!

Iemand helpen met burn-out

(Als collega, leidinggevende, teamleider, hr partner)

Ook in de werkomgeving werken alle onderdelen die we hiervoor hebben omschreven.

Begrijp wat burn-out betekent (zorgt voor begrip en herkennen van signalen).
Blijf in contact met elkaar (praat, sta open voor wat iemand nodig heeft om te herstellen en kom er samen uit).
Creëer juiste omstandigheden (wat heeft iemand nodig om te herstellen, rust, kaders, coaching, wat is zinvol werk voor iemand op dit moment, , etc.).
Wat zorgt voor een feel good gevoel? Voor het team, voor de afdeling, voor een directe collega/leidinggevende. Iedereen binnen de organisatie heeft iets te maken met een collega die burn-out heeft. Het roept persoonlijke vragen op (die vaak betrekking hebben op een eigen beleving). Helder hebben wat de impact is van burn-out op de directe werkomgeving zorgt voor betere sturingselementen om reïntegratie te bevorderen en meer ziekteverzuim (in het team bijvoorbeeld) door stress gerelateerde klachten te voorkomen.

Vragen over burn-out beantwoord krijgen

Zorg er in ieder geval voor dat je niet alleen staat. Durf te vragen en durf je zorgen te delen. Praten over wat je ervaart en je emoties delen is een absolute vereiste om goed om te kunnen gaan met de situatie waarin jij zit. Jij hebt geen invloed gehad op dat wat er gebeurd is met je partner, familielid of collega. Maar je hebt er wel mee te maken. Wellicht heb je het idee dat je iemand met een burn-out niet kunt belasten met jouw zorgen, maar denk je nu echt dat hij/zij niet in de gaten heeft dat de directe omgeving ook wat merkt? Het gaat er om beter te worden!

Of je nu vanuit privé of zakelijk betrokken bent bij iemand met burn-out, wij organiseren workshops en trainingen waarbij kennis over burn-out, het delen van ervaringen en het vinden van oplossingen die werken en resultaten opleveren centraal staan. Persoonlijke coaching is natuurlijk ook mogelijk. Wij maken duidelijk wat voor jou belangrijk is om stress de baas te kunnen en hoe je jouw leven of je team vorm kan geven in deze periode.