Het leven na een burnout is vaak een stuk lastiger dan gedacht. Tijdens een burn-out heb je de wil om weer beter te worden. Niet zo gek als je beseft dat je helemaal leeg bent en geen enkele puf hebt uit je stoel te komen en iets te gaan doen. Wanneer je je dieptepunt in een burn-out bereikt hebt kun je weer afzetten op weg naar een herstel. Het leven na een burnout wordt echter door velen als lastig gezien en velen denken dat je in het leven na een burnout vaak nog vele restklachten houdt. Dit is echter niet noodzakelijk en we zullen dit in dit artikel uitleggen.
Bij de een duurt het herstel gemiddeld zeven maanden, waar bij de ander twee jaar nodig heeft, maar in elk geval wenst iedereen weer beter te worden en gewoon aan het dagelijks leven mee te kunnen doen. Het herstel na een burn-out duurt lang. Je zal soms moedeloos gedacht hebben dat je je nooit meer beter gaat voelen.
Langzamerhand krijg je toch meer energie en heb je meer goede dagen. Je pakt je leven stukje bij beetje weer op, maar hoe zorg je ervoor dat je niet terugvalt? Je wilt niet in je oude valkuilen stappen. De balans tussen je verstand en gevoel terugkrijgen na een burn-out kost tijd en energie.
Het dieptepunt van een burn-out
Veel mensen ervaren een dieptepunt wanneer ze burn-out gaan. Dit gebeurt doordat het lichaam dan zijn grenzen op een hardhandige manier aangeeft. Het zegt dan: Stop! Het kan nu echt niet meer verder’.
Ervaringsverhalen:
‘Ik kwam overgevend op mijn werk aan, gaf over in de wc en probeerde toch de vergadering deel te nemen. Zweet kwam uit alle poriën en ik kreeg echt helemaal niks meer mee. Ik moest me ziekmelden, maar zelfstandig naar huis rijden bleek niet meer mogelijk’
’s Nachts werd ik wakker met hevige hartkloppingen. Ik raakte compleet in paniek en al snel stond er een ambulance naast mijn huis. Een week later kwam ik van de hartbewaking af. Het was kantje boord zei de verpleger. Mijn lichaam was op, leeg en mijn herstel heeft 2 jaar geduurd’
Lees hier meer ervaringen met burn-out.
Na het dieptepunt (zoals hierboven omschreven) start de weg naar herstel. Die gaat vaak met ups en downs. Keer op keer wordt er toch weer over een grens gegaan en wordt iemand weer een eindje teruggeworpen in het hersteltraject.
Klachten tijdens het herstellen van een burn-out
Veel voorkomende klachten tijdens herstel:
- Lichamelijke uitputting
- Angst en paniek (bijvoorbeeld tijdens autorijden)
- Angst om weer moe te worden
- Hoofdpijn/migraine
- Hevige stressklachten
- Twijfel en piekergedachtes
- Etcetera
Hoe weet je dat je volledig hersteld bent van burn-out?
Dit doe je door de symptomen goed in de gaten te houden
Download hiervoor ons E-book: Symptomen burn-out
Blijvende klachten na burn-out
Het gebeurt regelmatig dat mensen blijvende klachten houden na een burn-out.
Het lichaam reageert over-alert om nogmaals een burn-out te voorkomen. Zo kan het zijn dat veel paniek en angstgevoelens terugkomen in bepaalde situaties. Soms gaat dit pas na jaren weer over, soms slijt het nooit.
In mijn eigen geval heeft het jaren geduurd voordat ik weer volledig durfde te sporten. Desalniettemin lukken sommige sporten nog steeds niet. In dit geval is dat niet zo spannend: er zijn zat andere sporten die ik wel durf en prima kan doen.
Lees ook: Een levensdoel schrijven
Waarom duurt het herstel zo lang?
Van alle werkgerelateerde psychische klachten duurt het herstel van een burn-out het langst. Na een jaar functioneer je meestal wel weer, maar het echte herstel kan soms wel jaren duren. Je reserves zijn helemaal opgeraakt en je lichaam is in een soort noodtoestand geraakt. Je hebt een herstelschuld. Het duurt lang voordat je hier weer bovenop bent. Veel voorkomende klachten tijdens de herstelperiode zijn stressklachten, angst voor een terugval, moeheid en piekeren.
Lees ook: waarom duurt een burn-out zo lang?
Gedragsverandering na een burn-out
Er zal wat moeten veranderen wanneer je hersteld bent, maar dat kost moeite. Vaak hangt een groot deel van eigenwaarde aan alle prestaties die je voor de burn-out neerzette. Je kon alles en werkte altijd maximaal. Het continu presteren op 120% zorgde ervoor dat je burn-out ging. Toch gaf dat presteren je vaak een goed gevoel. Mensen kenden je en bewonderden je hierom.
Hoewel je ontzettend vaak tegen je eigen grenzen bent aangelopen, is het ontzettend lastig om nu op maximaal 100% (overigens ben je op maximaal 70% vele malen effectiever) te gaan presteren.
“Herstellen van een burn-out voelt als het opblazen van een reeds gebruikte ballon. Zolang die niet weer helemaal opgeblazen staat voelt het alsof hij niet vol is”
Lees ook: waarom veranderen zo lastig is
Bang om terug te vallen
Iedereen die een burn-out heeft gehad, kent het angstgevoel om terug te vallen. Dat is niet zo wonderlijk, want 20 tot 30% van de mensen krijgt te maken met een terugval. Dit maakt dat je niet naar je lichaam durft te luisteren. Er is een aantal dingen waar je op kunt letten bij je herstel. Het is vooral belangrijk om niet te snel weer aan het werk te gaan. Je voelt misschien de druk om weer te beginnen. Zeker als je steeds meer goede dagen hebt. Dat betekent echter nog niet, dat je voldoende hersteld bent om het werkzame leven weer aan te kunnen. Als je weer mondjesmaat gaat werken en thuis vervolgens alleen maar in bed kan liggen, ben je er echt nog niet.
Lees ook: terugval bij burn-out
Koester je goede dagen
Het is fijn als je weer langzaam opklautert en je weer beter gaat voelen. Je zult al snel de neiging hebben om te veel te gaan doen. Als je een goede dag hebt, heb je meteen het gevoel dat je van alles in moet halen, niet alleen op werkgebied. Je moet je huis schoonmaken, afspreken met die vriend of vriendin die je verwaarloosd hebt. Daar gaat het mis. Je bent er nog niet en na zo’n intensieve dag moet je weer herstellen, zodat je niets hebt aan de reserves die je tijdens goede dagen opbouwt. Deze reserves heb je nodig om volledig te kunnen herstellen. Koester je goede dagen, maar doe niet veel meer dan op een mindere dag. Bouw een dagelijkse routine op en houd je daaraan. Dit doe je misschien eerst meer op basis van verstand, maar als je ervaart dat dit je goed doet, zal je de balans ook steeds meer op gevoel vinden. Word ook niet te voorzichtig, want die balans vinden leer je ook met vallen en opstaan.
Geloof in jezelf
Net als bij iemand die moet herstellen van een lichamelijke ziekte en bij elk pijntje denkt dat het weer mis is, kan dit bij herstel na een burn-out ook het geval zijn. Elke keer dat het wat minder gaat, ben je weer bang dat je in een burn-out terecht komt. Blijf geloven in je herstel. Een beetje gas terugnemen kan genoeg zijn om de draad weer op te pakken. Praat hier ook met je werkgever over. Veel werkgevers staan er helemaal niet bij stil, dat het echte herstel een stuk langer duurt.
Met jezelf aan de slag
Een burn-out ontstaat niet zomaar. Naast werkgerelateerde factoren, zijn er ook factoren die te maken hebben met je persoonlijkheid waardoor je een burn-out gekregen hebt. Ook privé kunnen er factoren zijn die hebben bijgedragen aan het ontstaan van je burn-out. Het is dus van belang dat je met al deze factoren aan de slag gaat.
Op je werk kan het gaan om een te hoge werkdruk, een slechte werksfeer en te hoge verwachtingen. Het klinkt misschien vreemd, maar het risico op een burn-out, of eigenlijk bore-out is er ook als je niet tot je recht komt in je werk en er te weinig van je verwacht wordt. Denk dus na wat je in je werk anders zou willen en ga hiermee aan de slag.
Mensen die perfectionistisch zijn en moeilijk grenzen kunnen stellen hebben een groter risico op een burn-out. Een grote mate van loyaliteit speelt hierbij ook vaak een rol. Als je daarbij ook nog eens heel betrokken bent en moeite hebt met hulp vragen, loop je een behoorlijk risico dat je op een gegeven moment over je grenzen heen gaat. Leg de lat voor jezelf niet te hoog, fouten maken mag. Niet alles hoeft perfect te zijn.
Nieuwe vaardigheden aanleren
Om te herstellen van een burn-out doe je er goed aan om vaardigheden aan te gaan leren als:
- Grenzen aangeven en bewaken
- Nee zeggen
- Assertiviteit
- Communicatie
Maar nog beter is het om te gaan kijken naar je eigen strenge normen en waarden:
- Wat is de reden ervan dat je vindt dat je altijd maar 120% moet geven?
- Waarom heb je zoveel discipline dat je jezelf helemaal uitgeput hebt?
- Heb je in de gaten dat het anderen naar de zin maken ervoor zorgt dat je eigen sterke eigenschappen ondersneeuwen?
Je er in verdiepen in wat jou maakt als mens, wie je bent, wat je bijzonder maakt en waar je juist energie van krijgt, zullen ervoor gaan zorgen dat je ballon op een gezonde wijze weer gevuld gaat worden.
Gevolg hiervan is dat je niet alleen vele malen effectiever bent, maar ook een hoop gelukkiger. Op het moment dat je je ballon weet te vullen met gezonde, inspirerende activiteiten en goede balans weet te houden tussen inspanning en (emotioneel) herstel, kun je pas zeggen dat je blij bent dat je een burn-out hebt gehad.
Lees ook de kern van herstel van burn-out: Autonomie
Waar krijg je energie van?
Eén van de oorzaken van een burn-out kan zijn, dat je te veel dingen doet waar je geen energie van krijgt. Het helpt als je dingen doet waar je goed in bent en waar je energie van krijgt. Je bent daardoor een stuk effectiever en ook gelukkiger. Mensen die moeite hebben met ‘nee’ zeggen lopen een groter risico op een burn-out. Zeg dus eens wat vaker ‘nee’. Sta er eerst bij stil of je er energie van krijgt of dat het je juist energie kost. Dat geldt zowel op je werk als privé. Wil je echt naar die verjaardag? Die opdracht op je werk past die echt bij je kwaliteiten? Is het vrijwilligerswerk in combinatie met je andere verplichtingen niet te veel? Kom wat meer voor jezelf op en vind de juiste balans tussen werk en privé.
Veranderd door burn-out?
Mensen die net uit een burn-out hebben gehad zullen ongetwijfeld zeggen dat ze dat nooit meer willen meemaken. Toch gebeurt het regelmatig dat iemand een 2e burn-out ervaart. Hoe kan dat?
Op het moment dat iemand alleen maar herstelt van zijn burn-out, en niet inziet dat hij dingen anders moet doen plus andere vaardigheden zal moeten aanleren om opnieuw een burn-out te krijgen, heeft coaching geen nut. Structurele stappen zijn genoodzaakt om je echt verder te helpen
Realiseer je wel: De aard van het beestje ga je niet veranderen. Je kunt wel vaardigheden aanleren om beter met je zelf om te gaan. Jouw thuis hoort het rustmoment te zijn in jouw leven. De plek waar jij jezelf kunt zijn en waar je kunt ontspannen. De strijd tegen een burn-out begint dus thuis!
Lees ook: een 2e burn-out voorkomen
Terugkeer op het werk
Velen die herstellende zijn van een burn-out ervaren moeilijkheden als ze terugkeren in hun oude werksituatie. Niet omdat je niks geleerd heeft, maar omdat de omgeving je kent, en dus dezelfde prestatie van jou verwacht, van voor de Burn-out.
Het is verstandig om vooraf te bedenken dat de die ambitie die je altijd heeft gehad niet meer volledig waar kunt maken.
Lees ook: re-integratie na burn-out
Let op: Herstel jij niet volledig van burn-out? Hou je specifieke angstklachten en burn-out symptomen? Blijf daar dan niet mee lopen, volledig herstel is mogelijk!
Bekijk: coaching voor burn-out
Veranderen van werkgever na burn-out
Voor sommigen is dit de reden om te veranderen van werkgever na een burn-out.
Anderen grijpen deze mogelijkheid aan om echt te gaan doen wat ze leuk vinden/ of altijd al hadden willen doen
Lees ook: Weten wat je wilt. Broodnodig!
Het leven na een burnout:
Met deze tips kan je zelf aan de slag, maar één van de tips kan je ook meteen in de praktijk brengen. Vraag professionele hulp. Ook een coach kan je helpen om met de angst voor een terugval om te gaan en weer op je gevoel en je lichaam te vertrouwen. Onze coaches hebben veel ervaring met herstel na een burn-out. Je leert nieuwe vaardigheden en kijkt naar je eigen strenge normen en waarden. We werken samen aan het vinden van de juiste balans tussen verstand en gevoel, zodat je weer vol vertrouwen de toekomst tegemoet gaat.
Misschien heb je het gevoel dat je nog niet helemaal hersteld bent van jouw burn-out, of ken je iemand die nog regelmatig kampt met de gevolgen van een burn-out.
Persoonlijk zou ik het zonde vinden als jij (of hij/zij) hiermee rond zou blijven lopen. Gun jezelf (of hen) een mooier leven na een burn-out.
Hulp bij burn-out en stress
Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is geen sinecure. Heb je ondersteuning nodig, dan kan je op onze hulp rekenen. Onze coaches zijn allemaal gespecialiseerd in jouw problematiek. Door hun jarenlange ervaring kunnen ze samen met jou werken aan jouw herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching heb jij je leven lang plezier!
Bekijk ons aanbod voor:
Waarom ben je effectiever op 70%?
Hoi Nicolas,
Lees hiervoor het artikel over meer presteren
Conplimenten! Wat leuk dat je nu mensen helpt die dezelfde klachten hebben! Ik heb dat gevoel ook wanneer ik iemand zie die aanloopt tegen een depressie / burnout heel erg te willen helpen om degene beter te willen laten voelen. Gewoon omdat ik het niemand gun om zicht langdurig zo te voelen!
Helemaal waar Jose,
Je snapt mensen beter als je het zelf ook hebt gehad (en er goed uitgekomen bent)
Beste Ruud, ik heb 3 keer een burn out gehad. Ik heb nu mijn leven in*rijpend veranderd maar ik ben nog steeds snel moe en krijg lichamelijke klachten. Is het mogelijk dat ik mijn lichaam en geest zo heb uitgeput dat dit blijvend zal zijn.
Hoi Olav,
Eigenlijk kan dat niet. Wat ik wel vaak zie gebeuren is dat de ‘alarmbellen’ in een lichaam te strak raken afgesteld. Angst zorgt er dan voor dat je niks meer kunt ondernemen. Dit zorgt voor enorme vermoeidheid. In feite raak je dan onderbelast
Interessant…! Hoe kunnen die alarmbellen afgezet worden? Door psychische inzichten of door een lichamelijke aanpak?
Vaak is dit psychisch, maar hoeft niet super diepgravend te zijn. Het laten helen van de wond die je oploopt door burnout, door positieve ervaringen is belangrijk, maar ontzettend lastig.
Het herdefiniëren van moeheid is het eigenlijk.
Hoi Ruud, als zoiets gebeurt wat kun je dan het beste doen? Gedoseerd er door heen gaan?
Ja het kan echt heel lang blijven doordat er een hersenbeschadiging is ontstaan door de op hol geslagen stress cyclus. Kans te herstellen door langdurige rust en meditatie.
Ik heb een vraag. Ik ben voor de tweede keer herstellende van een burnout. Ben pas weer begonnen met 2 x 2 uur in de week. Dat valt vies tegen ben erg moe en heb hoofdpijn en pijnlijke ogen. Is dit een normale reactie van het lichaam als je weer probeert te beginnen.
Dag Latifa,
Dat kan inderdaad. Anderzijds doe je er goed aan je stressfactoren in kaart te brengen
Hoii Ruud,
Sinds een aantal weken weer begonnen met reintegreren. Eerst vervangend werk gedaan (alleen) wat goed ging. Nu terug in mijn eigen werk (IC verpleegkunfige). Ik vind het fijn om weer te kunnen werken alleen heb ik weer last van oa hartkloppingen, spierpijn, pijn borststreek. Waar het allemaal mee begon. En natuurlijk weer meer moe. Is dit een logische reactie? Ik voel me verder erg goed alleen mijn lijf wil blijkbaar nog niet.. Groetjes Lisa
Hoi Lisa,
Dat kan heel goed. Veelal zijn de ‘alarmbellen’ in een lichaam heel strak afgesteld na een burn-out. Je lichaam wil koste wat het kost een nieuwe burn-out voorkomen. Met veel geduld en goede begeleiding is daar vanaf te komen, maar eenvoudig is dat niet
Dag Ruud.
Heel fijn deze site! Ikzelf heb pas een burn out gehad. 3 maanden volledig thuis en nu terug 5 maanden deeltijds ah werk. Eerst 3/5 nu 4/5. Ik krijg heel veel begrip op het werk en ga met kleine stappen weer vooruit. Ik heb het idee dat ik positief vooruit ga. Toch heb ik ook het idee dat ik mezelf continu in vraag aan het stellen ben omdat ik tegen mijn eigen goede karaktereigenschappen aan het vechten ben. Dit zijn immers ook de eigenschappen die mezelf hebben ‘genekt’: positief en bevlogen zijn, hard werken, denken dat het allemaal wel lukt. Wat is jouw ervaring met deze gedachten na burn out?
Hoi Tom,
Het is een kwestie van balans. Je verandert niet door een burnout, wel leer je nieuwe dingen.
Je zult je sterke punten sterk moeten leren houden. Dat doe je niet door er in door te slaan. 😉
Ik ben in januari 2016 burn-out geraakt. Na 4 maanden heel voorzichtig weer begonnen met 2 uurtjes in de week.
Eind 2016 weer voor 32 uur gaan werken.
Ik merk dat ik heel goed op moet letten om niet over mijn grens te gaan. Nog steeds na 2 jaar.
Ook kan ik geen spannende films of series meer kijken.
Ik word daar erg nerveus van.
Kunnen dat restverschijnelen zijn van mijn burn-out?
Hoi Nanette,
Dat kan heel goed. het vertrouwen terugkrijgen in je lijf kan best even duren
Dat herken ik heel goed. Dat geldt ook voor mij geen spannende of nare dingen kijken op tv.
Hoi Ruud,
Wat vreselijk fijn om je site te lezen! Vorig jaar okt heb ik een burn out gekregen. Vanuit mijn werk ben ik in het ziekenhuis beland met een torenhoge bloeddruk die kantje boord was. In maart ben ik bij een nieuwe werkgever begonnen met maar 12 uur per week. Afgelopen maand was ik ivm vakantiedrukte 4 volle dagen gaan werken. Dit viel mij zwaar: geen concentratie, slecht geheugen en moe. Waar ik normaal dol ben op muziek, kon ik geen muziek meer horen, en zeker niet te hard. Resultaat: weg zelfvertrouwen, gevoel hebben dat ik faalde, nog meer moe.
Ik heb met mijn werkgever gesproken en mijn uren zijn teruggedraaid naar 16 uur in de week. Dit is goed, er is weer balans in mijn energie. Ik weet dat ik blij moet zijn dat ik dit zelf aangegeven heb, maar waarom voelt het nog steeds als een falen?? Ik ben zo bang dat ik nooit meer fulltime kan functioneren.
Hoi Mirelle,
Zou je het ‘falen’ kunnen verruilen voor het maken van handige keuzes? Het leven bestaat tenslotte niet uit werken…
Hoi rund, ik lees jou site al maanden. Het geeft me hoop en hoop doet leven. Ik zit al 9 mnd in burn out. Compleet ingestort op alle vlakken. Bij het kleinste dingetje ga ik al in onbalans, of m.n adem schiet verkeerd. Ik kan maar heel kort staan, 5 min stil staan. Staan en praten tegelijk maakt me meteen duizelig. Douchen doe ik zittend. Schakelen van het een naar het ander lukt totaal niet en een constante druk op m.n hersenen of een heel zwaar lichaam. Liggen en slapen lijkt soms de enige optie maar ben er wel heel flauw van nu. Ik probeer van uit huis te werken, 10 min en moet dan meteen weer de ogen dicht hebben. Ik begin beetje weer tegen prikkels te kunnen, dat is de.enige herstel die ik ervaar. Van slapen en afsluiten in een wachtkamer, durf ik nu te luisteren en te kijken.
Hoi Yvonne
Wat een vervelende situatie joh,
Heb je al gedegen hulp hierbij? Want alleen aanmodderen is wellicht wel heel erg pittig voor je.
(je mag Ruud zeggen trouwens hoor 😉 )
Ik ben na 5mnd weer volledig aan het werk gegaan.
Eerst vanaf begin april opbouwen tot eind juni via bedrijfsarts.
Nu is mijn vraag ik ben hovenier best fysiek zwaar werk.
Ik kom me nu nog steeds vaak tegen doordat ik denk o dat kon ik toen ook makkelijk dan kan ik het nu ook wel.
Deze week veel energie gestoken in een nieuwe collega maar kom me nu weer tegen dat ik me nu al 2dagen uitgeblust voel.
Wat kan ik hier aan doen of veranderen.
Hoi Felix,
vaak liggen hier gedachtenpatronen aan ten onder waardoor je deze klachten houdt.
Heb je goede begeleiding gehad destijds?
Hoi Ruud, ook ik heb een vraagje. Ik heb altijd topsport gedaan. Maar na mijn burn out 3 jaar terug kan ik mijn draai in de sport niet meer vinden. Nog steeds kost mij dat te veel energie. Maar omdat ik natuurlijk nog maar nauwelijks sport ben ik voor mijn doen wel iets voller geworden. Dat staat mij echt ontzettend tegen. Ik loop iedere dag tussen de 8 tot 10 km dus ik denk genoeg. Maar toch stoort het mij dat ik niet meer zo slank ben als voorheen. Terwijl ik dat wel heel graag weer zou willen. Moet ik mijzelf over het punt heen zetten dat ik denk dat ik er geen energie voor heb of komt dit vaker voor?
Hartstikke bedankt voor het lezen alvast.
Groetjes Diana
Hoi Diana,
Ik herken dat zeer: ik heb er zelf ook tijden mee geworsteld. De sleutel zat hem er bij mij in, dat ik van mezelf verwachtte weer te kunnen sporten op het ouden niveau. Dat geeft direct ook vervelende herinneringen met als gevolg dat je lijf bewust/ onbewust op slot gaat.
Herken je dit?
Bij mij was de oplossing in eerste instantie weer lekker te gaan genieten op de racefiets/ mtb. Naar mate dat beter ging en ik mijn lichaam weer leerde vertrouwen, is dit beter en beter gegaan
Ja dat snap ik… en ik denk ook dat ik bijvoorbeeld iets geheel anders zou moeten doen ipv dezelfde sport beoefenen. Eerst om maar gewoon weer vertrouwen en conditie inderdaad te krijgen. Fijn dat je zo snel reageert op reacties!
Dat lijkt me een goed idee.
Zelf ben ik destijds gestopt met survivalruns. Ik heb er laatst weer eentje geprobeerd, maar ben niet meer bereid om diep te gaan met deze sport. (in het geheel niet trouwens)
Wielrennen en mtb-en is ook leuk 😉
Ongelofelijk.. wat een herkenning….. ik raakte in maart 2018 in shock… na jarenlange overmatige stress…. eind maart 2018 was er een piekstress… waardoor ik echt out ging de nacht van 30 maart op 01 april….. Mijn man vond mij ’s nachts badend in een plas “water op de grond van het toilet”.. hyperventilerend……. hartkloppingen.. ik dacht dat ik dood ging…… Ambulance gebeld…… die kwam maar er was gelukkig niets lich aan de hand….. Maandenlang ben ik geheel de weg kwijt geweest, had 8 oxazepam op een dag… slaappillen en hartpillen en later nog antidepressiva… Ik had een heel druk eigen bedrijf… zwaar autistisch kind nog thuis, een man met een beperking een jong kind… en een periode zelfs 3 banen en dat met een verhuizing erbij…. Ik vroeg om hulp.. grenzen al jaren lang.. maar werd niet echt erkend….. Nu ga ik echt werken aan mijn problemen…… Dit wil ik niet nog een x meemaken…
Begrijpelijk Roos,
Mochten we kunnen helpen, ben je welkom natuurlijk
In 2007 werd ik op een ochtend wakker, maar ik kon gewoon niet opstaan. Ik was toen 42 en begon elke dag om 04.00 uur. Elke dag was ik ‘eruit’ voor de wekker ging, maar die ene dag …..wat ik ook probeerde, het lukte me niet, mijn lichaam hield me echt tegen.
Had geen idee wat er aan de hand was, en ben, geheel tegen mijn principe’s in, thuis gebleven. Na een week maar eens de huisarts gebeld, die hoorde mijn verhaal aan, en kwam tot de conclusie dat ik een burn out had. Via de bedrijfsarts een heel traject gevolgd, en pas na een halfjaar ben ik weer met een paar uurtjes werken begonnen.
Volgens de bedrijfsarts had ik 1 van de zwaarste burn-outs die je kan krijgen, en hij zei letterlijk : de kans dat je ooit weer de oude wordt is minimaal, je mag blij zijn als je ooit weer op 80% van je oude niveau komt ……….. Nu 12 jaar verder denk ik dat hij gelijk heeft gehad. Heb net als toen nog steeds een druk sociaal leven gecombineerd met een leuke baan, waarin vroeg beginnen ‘normaal’ is. Voor, en in 2007 zei ik nooit ‘nee’, nu MOET ik vaak ‘nee’ zeggen, omdat ik voel en weet dat het anders weer de verkeerde kant op gaat.
Ben met name de laatste tijd toch wel vaak moe, prikkelbaar, en heb moeite met concentreren. Als ik even iets zit te lezen, en iemand zegt iets tegen me, moet ik het stukje weer opnieuw gaan lezen, want dan ben ik het kwijt ……. Dus een burn-out is best een ingrijpend iets, en het is moeilijk om anderen uit te leggen wat je voelt.
Hoi Ron,
We streven vaak naar ‘de oude worden’, maar juist dat is super destructief. Anders gezegd: dat kan gewoon niet!
Wellicht heb je hier wat aan: presteren zonder stress
Hallo Ruud,
Bedankt voor je inspiratie. Ik denk zelf mijn grenzen wel te kennen en werk maar 24 uur met daarnaast kleine kinderen thuis. Ik ben gevoelig voor overspannenheid. Nu voel ik dat het bijna misgaat. Migraine, constant dichtgeknepen gevoel in mijn keel, hyperventilatie, elke dag huilen. Ik heb me nu ziek gemeld met griep. Ik voel me zo uitgeput en kan geen dag vooruit denken. Maar hoe verder? Ik wil niet volledig in een burnout wegzakken. Hoe voorkom ik dat nu?
Groetjes Eliza
Hoi Eliza,
Dank voor je reactie. Zouden we je kunnen helpen met een geschikte coach?
Hoi,
Een interessante en fijne site om te lezen 🙂
Ik wil ook een klein stukje delen mbt mijn ervaring. Ikzelf heb ook een soort van burnout gehad (met nog wat problematiek meer). Hieraan heb ik hard gewerkt. Uiteindelijk vorig jaar in de WIA terecht gekomen. Nu wil ik weer gaan werken, ben aan het oriënteren wat. Omdat ik hier niet achter kwam, lonkt het oude werkveld toch weer. Het thuis zitten is even fijn, maar op een gegeven moment ook niet meer helpend en erg eenzaam (ja ik kan blijven wandelen, maar leuke dingen doen houden op een gegeven moment ook op). En dan is de vraag wat is beter? Weer gaan werken en onder de mensen zijn of nog langer wachten? Ik heb het gevoel dat ik weer wil, maar is dit de juiste wilskracht? Nu wil ik dus weer 24 uur gaan werken in m’n oude werkveld en het bij een andere werkgever gaan proberen. Alleen ben ik ook heel bang dat ik op een gegeven moment erachter komt dat dit weer niet werkt voor mij, dat ik weer ziek word en ik weer andere (inclusief mijzelf) moet teleurstellen. Daarom wil ik de lat ook niet zo hoog leggen, maar ook niet te laag. Het is voor mij echt een balans om niet onder te gaan presteren (te hard remmend / uitstellend en saai werk) of te veel gaan presteren (alles tegelijk doen). Het is echt heel moeilijk en ik ben er inmiddels van overtuigd dat dit alleen kan door weer te gaan doen. Het is ook lastig want het liefst zou ik natuurlijk met 4 uur per dag beginnen en zo opbouwen naar 6 en 8. Alleen dat is weer heel moeilijk bij een nieuwe werkgever. Echt een vervelend iets die burnout… Ik gun het dus ook echt niemand, maar hopelijk kan ik over een tijdje zeggen dat ik blij ben dat ik er eentje gehad heb.
Over een ding wil ik nog wel iets zeggen en dat is hardlopen. Sommige zeggen dat het stress verminderd. Voor mij werkt het alleen tijdelijk. Ik doe nu een tijdje hardlopen en na het hardlopen voel ik me goed, alleen ik merk ook dat het belastend is voor mijn lichaam (en ik leg de grens echt niet hoog voor hardlopen!). In mijn ogen werken de stofjes die vrijkomen door hardlopen even ‘verdovend’, maar ook met het gevaar dat jeje grenzen weer minder voelt. Wandelen werkt over het algemeen beter voor mij.
Hoi Hans,
Misschien is ons instructiefilmpje over ‘sjoggen’ iets voor je?
Dag Ruud en team,
Wat goed om deze site te bezoeken!
Erg duidelijke informatie en allemaal zo waar.
Ik heb zelf een ernstige burn out gehad en jet was zwaar en eenzaam.
Het ergste vond ik dat je er alleen voor staat en er niemand is die de kennis heeft om te begeleiden.
Hulpverleners weten vaak niet eens wat het is en hoe het voelt ze willen je alleen maar medicijnen geven. En dan is er nog je werk. Dat wat je zo goed kon, is als een blokkentoren in elkaar gedonderd.
Er is natuurlijk structureel iets niet goed in de hardware van je denkwijze.
Dit zul je moeten resetten/transformeren. Hiervoor is goede soms harde coaching nodig.
(Je geest is koppig en je bent gewend hard te zijn voor jezelf.)
Dit zorgt voor zelfinzicht en kun je begrijpen wat je anders moet doen!
Zodra je dit door hebt komt de opbouwfase en hier kun je positief mee aan de slag. Dan nog is het met vallen en opstaan en bij mij; elke dag weer voelen hoe de energielevel is en doseren.
Het is een ziekte en helaas moet ik leren er mee te dealen.
Mijn leven anders ingericht en soepeler naar mezelf.
Ik wil iedereen met klachten een hart onder de riem steken en hou vol en zoek zelf naar hulp die bij jou past. Laat je niets aanpraten.
Graag zou ik jonge mensen advies willen geven die er alleen voor staan in een burn-out.
Keep up the good work
Anne
Bedankt Anne!!
Dag Ruud,
Al veel aan jullie site gehad. Ik ben nu 5 maanden thuis door burnout, en heb al een aantal keren gehad dat het beter met me ging, maar ik zak steeds weer in terugvallen. Kost enorm veel energie.
Op vakantie gaan gaf ook een enorme terugval, omdat ik al die prikkels niet aankon.
Hoe kun je zorgen dat je niet steeds terugvalt? Het lijkt dan dat er niets helpt!
Gr Corrie
Hoi Corrie,
Een terugval is een signaaltje dat je (nog) niet helemaal op de goede weg zit.
Heb je ons artikel over autonomie al gelezen?
Hoi Ruud,
Al veel aan jouw/jullie site gehad, jij/jullie weten het precies goed te omschrijven, bedankt daarvoor.
Je schrijft zelf dat het jaren geduurd heeft voor je weer volledig durfde te sporten en dat sommige sporten zelfs nog niet lukken, dat begrijp ik niet helemaal. Is dat dan vanwege de conditie zo, dat het echt niet gaat. Of meer door de angst of stress die het oproept voor het presteren en moet je dat dan dus niet forceren?
gr. Peter
Hallo Peter,
Inderdaad is het de stress die sommige sporten met zich meebrengt. Het is de oude gedachte, de oude omgeving die de herinneringen dan oproepen. Ik zou er overheen kunnen komen hoor 😉 maar ik vind het nu prima zo.
Ik moet eerlijk bekennen dat mijn conditie nu beter is dan voor mijn burn-out, puur door mijn grenzen beter te bewaken
Beste Ruud,
drieënhalf jaar geleden ben ik burn-out geraakt doordat ik een fulltime baan combineerde met twee studies. Ik heb mijn baan opgezegd, een reis door Zuid Amerika gemaakt en ben doorgegaan met studeren. Het studeren ging me prima af. Wel heb ik sinds mijn burnout dagelijks last van spanningshoofdpijn en gespannen spieren.
Twee maanden geleden ben ik afgestudeerd en vorige week ben ik begonnen met werken (minder inspannend werk dan waar ik voorheen aan gewend was). Ondanks dat de werkgever heel tevreden is, ervaar ik eigenlijk sinds de eerste werkdag alweer dezelfde burnout-klachten als drieënhalf jaar geleden. Heel frustrerend, zo lijkt het net alsof ik weer opnieuw moet beginnen. Ik heb de indruk dat ik niet uitgeput ben (heb nog energie etc). Wel zie ik op tegen het werk en slaap ik slecht. Kan het zijn dat mijn brein de burnout-klachten heeft “onthouden” en dat ik dit ervaar? Ik ben sowieso erg angstgevoelig.
Gr, Jan
P.S. ik ga ondertussen al 8 maanden naar een psychotherapeut en sinds kort eveneens naar een haptotherapeut. Mijn “probleem” is voornamelijk dat ik alleen maar hoofd gebruik en ik niet kan voelen.
Ik vind het jammer te lezen dat paniekaanvallen en burn-outs (bijna) altijd aan werk gerelateerd worden in dit soort artikelen. Ook in dit (verder heldere en goede) stuk wordt meermaals de link gelegd met werk. Ik heb voor het eerst in mijn leven een paniekaanval gehad waar ik nu, een aantal weken later, nog niet van hersteld ben. Het had echter niks met werk te maken. Veel (misschien de meesten) ervaren stress door heel andere zaken dan werk.
Hoi Tarja,
Fijn dat je reageert, en heel vervelend dat je een paniekaanval hebt gehad.
We hebben ook artikelen over paniekaanvallen en Is een burn-out altijd werkgerelateerd? of een burnout werkgerelateerd is (wat overigens absoluut niet zo is, maar door velen wel zo omschreven wordt)
Dag Ruud,
ik ben in september 2019 uitgevallen met een burn-out. Ik had vooral veel angstklachten, veel piekeren, erg overprikkeld, … Fysiek ben ik nooit volledig uitgeput geweest. Toch had ik nooit kunnen denken dat ik nu steeds niet hersteld zou zijn. Ik heb al veel begeleiding gehad maar vooral rond mijn onzekerheden die ik heb opgebouwd uit mijn jeugd. Ik heb jaren in de sociale sector gewerkt en had eigenlijk helemaal niet door in welke mate mij dit uitputte. Ik heb nu besloten dat ik liever voor een job in de houtsector wil gaan. Iets nieuws bijleren en me hierin verdiepen voelt heel fijn aan. Toch merk ik dat ik na een halve dag werken toch helemaal overprikkeld, zenuwachtig en moe kan zijn. Dat kan mij zo frustreren, want dan denk ik ‘maar kom, nu doe je wat je graag doet en nog kan je zo uitgeput zijn?’. De angst slaat me de laatste steeds vaker om het hart dat dit niet meer echt beter wordt.
Hoi Julie, dit herken ik wel aardig. Zie onderstaande reactie van mij.
Hoe gaat het nu?
Hoi Ruud,
Sinds een jaar werk ik niet meer. Ik heb bewust gekozen om me ziek te melden omdat ik er qua energie en lichamelijke klachten maar niet bovenop kwam. Mijn klachten waren met name hartkloppingen en een stressgevoel op de borst (en heel vaak verkouden en daardoor moe). Oorzaak is m.n. zorgen voor mijn tweeling die ook vaak ziek waren en ik cijferde mezelf 5 jaar compleet weg (plus een pittige baan).
Ik ben niet ‘omgevallen’, zoals ik hier vaak lees. Ik maakte de keuze om te stoppen met werken omdat ik zag dat het een neerwaartse spiraal was.
Nu, een jaar later en therapie, heb ik nog dezelfde klachten. Soms aangewakkerde stress óm de situatie (niet werken, ongeduldig en niet gezond zijn).
Een vraag waar ik ook mee zit: is dit wel een burn-out? Ik lees altijd over extreme vermoeidheid, het letterlijk ‘omvallen’ als begin van een burn-out, en met kleine stapjes vooruit gaan.
Ik heb betere periodes gekend in dit afgelopen jaar, maar eigenlijk zijn deze klachten er nog steeds en is het onveranderd.
Is dit ook een vorm van een burn-out denk je?
Hoi Manon
Dat zou goed kunnen, heb je ons E-book gezien met alle symptomen? Deze kan je helpen om een redelijke diagnose te stellen.
Dag Ruud
Ik heb al 4 maanden last van hartkloppingen en totale uitputting.
Mijn hart en kransslagaders blijken in orde te zijn volgens cardioloog en CT-SCAN.
Is het normaal dat ik zolang last blijf hebben van hartkloppingen?
Ik ben ondertussen ook al 4 maanden thuis (dus niet aan het werk).
mvg
Tom
Hoi Tom,
dat kan natuurlijk, maar bedenk dat ik/ we geen doktoren zijn. Wanneer medisch onderzoek laat zien dat je gezond bent, zou het goed kunnen zijn dat je klachten door stress veroorzaakt worden. Heb je meer last bij stressvolle situaties (voor/na)?
Hoi Ruud,
Ik heb even een vraag. 3 maanden geleden ben ik op werk uitgevallen met zware overspanning. Zeer veel fysieke klachten en energie was bijna zo goed als weg. 2 Maanden lang bijgekomen. Veel fysieke klachten zijn eigenlijk nog nooit echt weggegaan. Energie is wel weer steeds wat teruggekomen. Sinds 3 weken ben ik aan het re-integreren. Nu werk ik halve dagen. Ik merk dag mijn klachten nogsteeds heel afwisselend zijn. Soms heb ik een aantal dagen dat het heel goed lijkt te gaan, en dan zijn de klachten meer op de achtergrond. En andere dagen zijn de klachten ineens vol weer terug. Dit maakt het een beetje moeilijk om mn progressie te pijlen. Op werk ga ik gelijk op huis aan als ik merk dat de klachten te heftig worden. Gaat vooral om een malaise gevoel, duizeligheid en zwakte. Savonds trekken die klachten dan meestal weer iets weg. Hoe kan ik peilen waar ik sta, en of ik goed met mn energie omga?
Hoi John,
Belangrijk is dat je inzicht krijgt waarom je deze klachten hebt. Wat zorgt er voor stress? waarom raak je vermoeid? waarom krijg je klachten? ongetwijfeld zit er een rode lijn in. Neem gerust contact op om dit samen uit te zoeken.
Dag Ruud,
Ik denk dat ik een soort angst heb ontwikkeld voor de klachten. Het moment dat ik de klachten heb word er een negatief denkpatroon ingezet. Dan heb ik het idee dat ik weer terug bij af ben, op dat moment worden de klachten ook erger. Als ik het gevoel heb alsof ik vertrouwen heb en het gewoon aan kan, vallen de klachten meestal mee.
Beste John ;),
Onze gedachten en ons lichaam zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en het is dus heel normaal dat angst voor een terugval dan een effect op je heeft. Wat vervelend dat ze daar nu zo last van hebt. Wij proberen in onze sessies met klanten altijd goed te kijken naar wat iemands persoonlijke triggers zijn en nuttige handvaten mee te geven om terugval te voorkomen en om te zorgen dat naast fysiek herstellen we juist sterker uit een burn-out komen dan dat we er in gingen.
Neem gerust contact met ons als je samen wilt kijken of we dat vertrouwen nog kunnen vergroten en daarmee de angst kunnen wegnemen die je soms ervaart.
Hoi Ruud,
Na een burnout van 2,5 jaar ben ik nu een jaar verder en behoorlijk goed hersteld. Ik heb wel andere keuzes moeten maken (pt werken) en ben soms nog aan het rouwen om mijn oude ik die weg is. De dankbaarheid voor de burnout heb ik nog niet gevonden. Mijn vraag aan jou is of EMDR kan bijdragen aan de enorme angst die ik regelmatig voel dat de burnout terugkomt. Fijne site heb je! Goed om de verhalen van lotgenoten 😉 om het maar zo te noemen te lezen
Hey Nicolette,
Wat goed dat je blij bent met je herstel tot zo ver en dat je de moed hebt gevonden om de nodigen stappen te nemen hiervoor.
Omdat EMDR kan helpen bij het verminderen van de angst die hoort bij traumatische ervaringen is het wellicht niet de meest geschikte behandeling voor de specifieke angst je ervaart met betrekking tot een terugval in burn-out. Wij zijn ervan overtuigd dat een succesvol herstel traject ook inhoud dat iemand de handvatten en tools heeft om een gelukkig en angstvrij leven te gaan opbouwen. Wellicht kunnen wij je nog helpen bij het laatste stukje van je reis. Mocht je toch kiezen voor EMDR dan hoop ik dat dit je in ieder geval gaat helpen om deze nare angst achter je te laten.
Hoi Ruud,
Begin dit jaar uitgevallen met een Zware overspanning/ Burn-out. 2 maanden thuis gezeten. Daarna langzaam geïntegreerd. Sinds een paar weken werk ik weer full time, maar met nog een stuk minder verantwoordelijkheid. Ik kan al een stuk meer als eerst, alleen ik kom maar niet van mn klachten af. Duizeligheid, naar gevoel in mn lichaam, anstig, vermoeidheid. Meestal savonds na werk ook uitgeblust. Pas 4 weken vakantie gehad. Dit heeft geen enkele invloed op mijn klachten gehad. Ondanks mijn klachten kon ik wel wat ondernemen op vakantie. Sommige dagen gaat het heel goed en soms heb ik voor mijn gevoel nergens last van, alleen de volgende dag kunnen de klachten ineens hard terugkomen. Betekend dit dat ik nog niet op het goede spoort ben en misschien toch nog meer rust moet nemen? Voorderest slaap ik wel goed.
Beste John 😉
Herstellen van burn-out en overspannen zijn kan een heel traject zijn waarbij helaas velen ook te maken hebben met hardnekkige of terugkerende klachten. Het feit dat op vakantie gaan geen effect heeft op de klachten geeft met het idee dat het niet een kwestie is van wat extra rust nemen. Het lijkt me daarom verstandig om wat tijd te nemen om de onderliggende oorzaak te achterhalen en zo de problemen bij de wortel aan te pakken. Mocht je hier wat hulp bij willen helpen van iemand met veel ervaring op dit gebied voel dan vrij om een adviesgesprek aan te vragen of elder wat hulp in te winnen. Veel succes met het herstel gewenst!
Hoi ruud,
Wat is precies zo een kern/oorzaak. Heb je hier een voorbeeld van. Ik ben nu weer wat maanden (onbtetaaald verlof van werk) verder en de klachten zijn een heel stuk minder geworden. Ik ben zelf bezig geweest met het oplossen van mijn grote onzekerheid. Hierdoor pieker(de) ik ook heel veel. Zou dit die kern kunnen zijn?
Hoi John, piekeren zorgt er soms voor dat we niet goed of volledig ontspannen. Zo kunnen we zelfs op vakantie of onze ontspanmomenten gespannen zijn. Als we lange tijd gespannen zijn kan dit gevolgen hebben zoals je omschrijft. Een goede vraag zou dan zijn waarom je piekert en of dat terecht is. We hebben op onze website ook een leuk artikel over piekeren.
Hoi Ruud, bedankt voor jouw reactie. Ik ben na een aantal maanden onbetaald verlof weer gelijk gestart met werk. Helaas na 2 weken alle klachten volledig terug. Ik vraag mezelf af of dit komt door te snelle opbouw en ik weer helemaal moet re integreren. Of dat dit nogsteeds door onderliggende patronen komt.
Iets meer dan Twee jaar geleden tijdens een opleiding een burn-out gehad.
Drie maanden thuis gezeten en opleiding afgemaakt. Alleen daarna gekozen om naar een andere werkgever te gaan en was beste beslissing ooit. Merk alleen dat ik op sommige momenten nog last heb van rest verschijnselen zoals snel geprikkeld raken vooral in privé situaties zoals familie bezoek of dagje uit. Hoe ga ik daar beter mee om? Wil me ook niet steeds moeten verontschuldigen als ik ergens eerder weg ga.
We begrijpen volledig wat je bedoeld als je zegt dat regelmatig situaties zorgen voor overprikkeling. Als het een rest symptoom is van je burn-out kan het nuttig zijn om met een expert te kijken of genoeg aandacht is gegeven aan de onderliggende klachten van je burn-out of dat daar nog wat werk te doen is.
In het algemeen is het goed te begrijpen dat overprikkeling voor velen op de loer ligt en dat hier handig mee leren om te gaan, iets is waar je beter in kunt worden. We hebben op onze website hier ook een specifiek artikel over: overprikkeling. Mocht je nog verdere en specifiekere ondersteuning willen kun je altijd een vrijblijvend adviesgesprek aanvragen uiteraard.
Beste Ruud,
Precies een jaar geleden ben ik uitgevallen met een burn-out, na jaren gewerkt te hebben onder een (waarschijnlijk) narcistische leidinggevende. Het gaat langzaamaan beter. Ik werk nu op een andere en veel fijnere plek, en ik zit nu op 2 halve dagen werk. Ik sport 3-4x in de week en dat geeft me erg veel voldoening. Ik merk dat ik steeds meer zin krijg in de dingen die ik doe. Wel heb ik heel veel last van angsten, ik ben altijd bang dat ik het toch niet kan. Dat er ergens een addertje onder het gras zit.
Nu ben ik vorige week opeens duizelig geworden tijdens het sporten. De dag erna kreeg ik datzelfde gevoel toen ik uit eten was. Weer een dag verder had ik het op mijn werk, en het werd alleen maar erger. Terwijl het in de maanden hiervoor zo goed ging!
Meteen voel ik weer zo veel onzekerheid, en ik pieker zo veel. Ik ben zo bang dat ik eigenlijk nog helemaal niet kan werken, en maar beter de hele dag rust kan nemen. Mijn psycholoog adviseerde me onlangs om iets meer los te laten, en wat meer op gevoel te leven. Toen ik daarmee begon voelde het eerst heel bevrijdend, een paar dagen later begon die duizeligheid.
Ik hoop gewoon zo dat ik ooit weer de dingen kan doen die ik leuk vind, zonder dat ik hoef te stressen of ik het wel aankan (ook tijdens de activiteit). Het voelt soms alsof ik veel te langzaam herstel, en alsof ik me te veel laat leiden door mijn angsten. Ik heb veel dingen al wel 50x gedaan, en nog steeds ben ik overtuigd dat ik het niet aankan.
Zijn dit herkenbare dingen? Ik loop dus bij een psycholoog die me aanmoedigt om mijn angst niet te serieus te nemen.
Groetjes Loes
Hey Loes, allereerst bedankt voor het delen van je verhaal. We hebben op onze website een artikel over duizeligheid en stress/burn-out dus deze zaken kunnen gelinkt zijn. Ik denk dat het altijd goed is om andere oorzaken uit te sluiten bij een huisarts. Het piekeren, de onzekerheid en dat het heel lang lijkt te duren zijn zaken die we ook vaak terugzien in ons werk. Maar bedenk dat de tijd die je neemt om te herstellen maar een fractie is van de tijd die het gekost heeft om in dit stadium te komen. Je omschrijft jaren werken op een verkeerde werkplek. En je kan straks nog jaren genieten van het werk dat je nu doet. Dus neem je tijd, blijf advies inwinnen van professionele hulpverleners en als je eens wilt sparren met ons over je specifieke omstandigheden kan je altijd een vrijblijvend adviesgesprek aanvragen met een van onze coaches.