Voel je je niet goed genoeg? Wanneer is goed genoeg?
Omdat er harde eisen aan ons worden gesteld, zowel in ons privé leven als op ons werk, komen steeds meer mensen in de knel als het gaat om de vraag of ze wel goed genoeg zijn. Kunnen ze wel aan al die (te) hoge verwachtingen voldoen?
Waar komt die vraag eigenlijk vandaan? En wie bepaalt er wat goed is? Er zijn geen richtlijnen voor ‘goed genoeg’, ze zitten in onszelf. Pas als iemand tevreden over ons is, we erkenning en waardering krijgen, voelt dit als ‘goed’. Geldt dit ook voor jou? In deze blog leggen we je uit wat je er aan kunt doen.
Ons verlangen naar waardering en erkenning
Elk mens heeft waardering en erkenning nodig. Sterker nog, het is een basisbehoefte te weten dat je van betekenis bent!
Abraham Moslow gaf in een piramide schematisch aan waar de behoeften van de mens liggen: de befaamde piramide van Maslow. (Bron Wikipedia) Pas als de grootste behoefte bevredigd werd, kan men volgens zijn theorie naar lager geplaatste behoeften streven. Voor erkenning en waardering moeten dus eerst onze lichamelijke behoeften worden bevredigd. Vervolgens hebben we veiligheid en zekerheid nodig en sociale contacten, zoals liefde en vriendschappen. Bij de vierde behoefte, erkenning en waardering, komt onze status in sociaal verband aan de orde.
Erkenning en waardering zijn dus van wezenlijk belang voor elk mens. Dus ook voor jou. Het heeft geen enkel verband met je opleiding, je financiële vermogen, de auto waarin je rijdt, of je werk hebt of niet e.d. Het gaat om het feit dat je ertoe doet, dat je gewaardeerd en erkent wordt met al je kwaliteiten en dromen.
Als we geen waardering krijgen, dan gaan we beter ons best doen. Als de drang om dingen goed te doen boven ons uitstijgt, dan krijgen we lichamelijke en psychische klachten. Negeer of onderschat de alarmbellen niet!
Herken je deze lichamelijke en psychische klachten. Download gratis ons E-book: symptomen burnout
‘Goed’ en ‘niet goed’ wordt ons met de paplepel ingegoten
Als kind zijn we afhankelijk van onze ouders. Wij snakken naar waardering, erkenning en liefde van onze vader en moeder. Van hen leren wij als eerste hoe wij ons moeten gedragen. Door te doen wat zij van ons verwachten, krijgen wij de waardering die we zo hard nodig hebben. Krijgen wij echter die waardering niet, dan kan dit zich op de langere termijn ontwikkelen tot een overdreven behoefte aan waardering en erkenning.
Zoals bij Marieke: ‘Vroeger moest ik altijd mijn bord leeg eten, anders mocht ik niet van tafel af. Nog een regel was dat ik rechtop moest zitten. Ook zorgde ik ervoor dat ik altijd op tijd thuis was om te eten. Hield ik me niet aan deze regels, dan moest ik voor straf naar bed. Die straf voelde alsof ik genegeerd werd als persoontje.’
Alhoewel de straf die Marieke kreeg niet gericht was op haar als kind, maar te maken had met haar gedrag, kreeg Marieke dus wel het gevoel dat ze te kort schoot als kind. Dat ging zich ontwikkelen tot een continue zoektocht naar complimenten en goedkeuring; het zgn. pleasegedrag. Vaak werd ze overspoeld met het gevoel dat ze nooit goed genoeg was. Een gevoel dat ze nu, na al die jaren, eindelijk kwijt probeert te raken.
Lees ook: Burnout door je opvoeding
Goedkeuring en waardering op je werk
Marieke nam in de loop van haar leven dus het gevoel mee dat ze niet goed genoeg was. Dit gevoel van je niet goed genoeg voelen kan je ook op volwassen leeftijd bekruipen. Want goedkeuring hebben wij nodig van alle mensen om ons heen die wij (wel) waarderen. Een voorbeeld die we misschien allemaal wel kennen is de chef die op dwingende wijze de orders uitdeelt.
Voor ons werk worden we beloond met een salaris, goede arbeidsvoorwaarden en misschien wel een auto van de zaak. Maar dat is niet genoeg om met plezier naar je werk te gaan. Bekruipt je de angst niet goed genoeg te zijn en voel je geen oprechte waardering van jouw chef of collega’s voor wat je doet, dan kan je gaan twijfelen aan je functioneren.
Pas als je iedereen tevreden kan stellen, is het volgens jou goed genoeg. Dus probeer je het onbestemde gevoel te compenseren door beter te gaan presteren. Misschien wil je uiteindelijk zelfs wel de beste zijn. Gegarandeerd dat jouw stresslevel nu de hoogte in schiet! Erger nog; als je blijft streven naar jouw onredelijke visie op wat goed genoeg is, zal het uiteindelijk je gezondheid ondermijnen. Je zal niet de eerste zijn die door het gevoel van onderwaardering, terecht of onterecht, in een burn-out terecht komt.
Lees ook: jezelf veroordelen
Als ik iets niet goed doe, word ik misschien afgewezen
Mensen die alles goed willen doen, zijn enorm bang om afgewezen te worden. Ze verbergen hun gedachten uit angst om niet geaccepteerd te worden. Ze zijn ook gevoelig voor wat anderen over hen denken. Door alles zo perfect mogelijk te doen, proberen ze zichzelf te beschermen tegen afwijzing, afkeuring en kritiek.
We zien dit niet alleen bij kinderen of werknemers, maar ook bij partners, familie en vrienden. Als we niet gezien worden, dan voelen we ons onderkend. Ons bestaansrecht is wankel.
Lees ook: Gevoelens niet uitspreken
Er is nog een emotie die een rol kan spelen bij alles goed willen doen: jaloezie. Een pijnlijke emotie die te maken heeft met een negatief zelfbeeld; de ander is beter dan jij. Jezelf vergelijken met een ander is een echte dooddoener en geeft een vertekend beeld van jezelf. Je lost het niet op door beter je best te gaan doen om een status te bereiken die groter is dan degene die je benijdt.
Deze persoon gewoon vermijden is ook geen oplossing, want de emotie blijft in stand. De enige remedie is je zelfbeeld te verbeteren en positiever naar jezelf te kijken: geloof in jezelf en niet in een ander!
Lees ook: Negatief zelfbeeld
Sta sterk in je eigen schoenen. Ontdek onze preventieve burn out coaching
Waarom delegeren geen optie is
Mensen die zichzelf en hun prestaties niet snel goed vinden, en dus de lat te hoog leggen, zullen niet gauw een taak uit handen geven. Ze denken dat een ander óf minder kwaliteit zal leveren óf de taak helemaal niet aan kan. Ze hebben een ongezond beeld van wat goed is en hebben moeite met de term ‘goed genoeg’. Want het kan altijd beter, iets wat anderen niet met jou delen (volgens jou).
Meer info: Werk uit handen geven
Wanneer ‘niet goed genoeg’ overgaat naar perfectionisme
Wanneer jouw streven naar ‘goed, beter, best’ obsessief wordt, dan spreken we van perfectionisme. Een perfectionist heeft extreem veel behoefte om alles perfect te doen. Een groot aantal mensen heeft hier last van en regelmatig coachen wij mensen om deze dwang onder controle en de stress onder de knie te krijgen.
Omdat er steeds hogere eisen aan ons gesteld worden in onze samenleving, zien we helaas steeds vaker mensen met een obsessieve drang om optimaal te presteren. We zien ook dat steeds meer jongeren last krijgen van presteren boven niveau. Zoals we hierboven lazen, kan de angst om niet goed genoeg te zijn ook uit je jeugd stammen. Aangeleerde belemmeringen, ervaringen en je karakter spelen ook een rol.
Succesvol willen zijn heeft zijn prijs
Ben je constant bang voor oordelen van een ander en blijf je in de ban van de neiging tot perfectie, dan leidt dit ongetwijfeld tot lichamelijke klachten als gevolg van de stress die perfectionisme met zich mee brengt. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) verklaart dat je als perfectionist een hoger risico loopt op een depressie, angststoornissen, stress en een burn-out.
Verder kan je angsten ontwikkelen, zoals bang zijn om de controle te verliezen of faalangst. Omdat je er jaren over gedaan hebt om perfectionisme te ontwikkelen, is het niet iets dat je in één klap kunt veranderen.
Over het onderwerp perfectionisme hebben we een artikel geschreven waarin we dieper op dit onderwerp ingaan. Ook vind je er tips om met perfectionisme om te gaan.
Lees ook: Te succesvol zijn
Terug naar ‘goed is goed genoeg’
Terug gaan naar ‘goed is goed genoeg’ is terug gaan naar jezelf. Het is onmogelijk om iedereen tevreden te houden: veel beter is het te zorgen dat je over jezelf tevreden bent. Dat je jezelf accepteert zoals je bent met al je talenten én unieke eigenschappen. Niemand kan overal goed in zijn. Zolang je handelt vanuit je eigen hart en met de beste intenties, dan ben je al perfect!
Vraag je gerust af of die regels waarmee je opgegroeid bent, wel acceptabel waren. Leg je eigen waarden en overtuigingen eens onder de loep. Zorg beter voor jezelf en maak het jezelf naar de zin in plaats van een ander. En als je kijkt naar je zelfbeeld, laat je eigenwaarde dan niet afhangen van anderen. Een positief zelfbeeld heeft een uitstekend effect op je gevoel en hoe je presteert en hoe lokt alleen maar positieve reacties uit bij anderen.
Hieronder de eerste stappen naar een goed gevoel:
1 | Dump je interne criticus
Wie zegt er eigenlijk dat je alles goed moet doen? Dat doet je interne criticus, een stemmetje dat zegt dat dat gewoon moet en hoort. Dit stemmetje herinnert je continu aan de dingen die je moet doen, hoe je ze goed moet doen, wat een ander beter kan dan jij en nog veel meer.
Bij een gezond en positief zelfbeeld verdwijnt jouw interne criticus als sneeuw voor de zon. Dus realiseer je dat je prima bent zoals je bent. Niemand is perfect en niemand kan alles goed doen. Wees gerust trots op jouw unieke ik.
2 | Vergelijk jezelf niet met een ander
Jezelf vergelijken met een ander is een eigenaardige eigenschap als je er goed over nadenkt. Heel veel mensen doen dit, dus misschien vergelijk je jezelf met iemand die op zijn beurt weer op een ander wil lijken. Ook diegene worstelt met vragen, heeft onzekerheden en belemmeringen. Wij kunnen ons dus alleen spiegelen aan wat wij aan de buitenkant van die ander zien.
Onze interne criticus vertelt ons vaak en graag dat een ander meer heeft of beter is, waardoor we ontevreden worden. Laat het stemmetje los en wees blij en tevreden met wat je hebt.
Wees overtuigd van je eigen kunnen, versla stress. Bekijk stress coaching
3 | Stel realistische doelen
Is goed niet snel goed genoeg voor jou, dan ben je geneigd vaak je doelen te hoog te stellen. Door de hoge eisen ben je bang fouten te maken, en dat op zijn beurt veroorzaakt weer stress. Gevolg: je productiviteit en effectiviteit nemen af. Een mislukking ligt op de loer waardoor je je onzekerder voelt dan ooit.
Door je doel SMART te maken (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden) wordt de kans op slagen aanzienlijk groter. Je doel wordt nu een leuke uitdaging!
Lees meer over doelen stellen
4: Wees tevreden met wat je hebt bereikt
We hebben allemaal plannen en dromen. Hebben we een plan voltooid, dan ligt het volgende plan alweer klaar op de plank. We maken nauwelijks tijd om te genieten van onze eigen resultaten en stil te staan bij onze successen. Wat we echter niet vergeten is de fouten die we maakten tijdens de uitvoering van ons plan.
We schenken dus vaak meer aandacht aan de missers dan aan het uiteindelijk succesvol behaalde doel.
Door tijd te maken om te genieten van je successen geef je jouw zelfbeeld de positieve aandacht die het verdient. Want dat heb je toch maar mooi gefikst!
Lees verder over een simpel leven
5: Verhoog je weerbaarheid
Als je beschikt over een gezond portie zelfvertrouwen, dan kan je jezelf veel makkelijker weerbaar opstellen en voor jezelf opkomen. Weerbaarheid zorgt er ook voor dat je beter om kunt gaan met negatieve gevoelens, zoals het gevoel dat je niet goed genoeg bent of de dingen niet goed genoeg doet. Het is een spelbreker bij bijvoorbeeld faalangst en helpt je interne criticus de stuipen op het lijf te jagen.
Weerbare mensen kunnen daarnaast heel goed hun grenzen aangeven.
Lees ook over mentale veerkracht vergroten
Niet goed genoeg? Een steuntje in je rug
Iets goed willen doen is een hele mooie eigenschap. Het brengt ons tot succesvolle prestaties in de sport, op ons werk, in ons gezin en het dagelijkse leven. Zo lang het ons leven niet negatief beïnvloedt of zelfs beheerst, moeten we vooral genieten van onze talenten.
De grens ligt bij overmatige inspanning om iets goed te doen. Vaak weten we zelf wel wanneer dit het geval is. Steken we vervolgens onze kop in het zand, dan zullen er alarmbellen in ons lichaam afgaan. Tijd om op de rem te trappen! Hoe eerder je ingrijpt, des te beter.
Gerelateerde artikelen
- Het perfecte lichaam: een reden voor stress en burn-out?
- Omgaan met woede: hoe je je boosheid kunt overwinnen
Hulp bij burn-out en stress
Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is geen sinecure. Heb je ondersteuning nodig, dan kan je op onze hulp rekenen. Onze coaches zijn allemaal gespecialiseerd in jouw problematiek. Door hun jarenlange ervaring kunnen ze samen met jou werken aan jouw herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching heb jij je leven lang plezier!
Bekijk ons aanbod voor:
