Hoofdpijn door stress: wat veroorzaakt spanningshoofdpijn?

Hoofdpijn door stress: De meest voorkomende vorm van hoofdpijn is spanningshoofdpijn. Hoofdpijn die veroorzaakt wordt door spanning of stress. Maar liefst 60% van de Nederlanders heeft er in meer of mindere mate last van.

Spanningshoofdpijn kan je het dagelijkse leven behoorlijk lastig maken. Het heeft grote invloed op je werk, je studie, je gezinsleven of sociale activiteiten. Het ziekteverzuim door hoofdpijn is dan ook behoorlijk hoog.

Wat is hoofdpijn?

Spanningshoofdpijn kenmerkt zich door een zeurende, doffe pijn die vaak aan de zijkanten van je hoofd begint. Vaak is er sprake van stijve spieren in of rondom de nek of rug. Soms kunnen de klachten van zware hoofdpijn overeenkomen met die van migraine: je voelt je misselijk, bent overgevoelig voor licht en geluid en je hebt een kloppende pijn in je hoofd. Lichamelijke inspanning heeft geen invloed op de klachten.

Milde spanningshoofdpijn doet zich 2 dag per maand of maximaal 12 dagen per jaar voor. Je spreekt van episodische spanningshoofdpijn als de hoofdpijn maximaal 15 dagen per maand voor minstens 3 maanden de kop opsteekt. Er is sprake van chronische spanningshoofdpijn als deze tenminste 3 maanden achtereen vaker dan 15 keer per maand aanwezig is.

Hoofdpijn oorzaken

Hoewel er tal van oorzaken te vinden zijn voor spanningshoofdpijn, is stress vaak de grote boosdoener. Andere triggers voor deze vorm van hoofdpijn is:

• (over)vermoeidheid
• te hoge/lange lichamelijke inspanning
• te hoge spierspanning/verkeerde houding
• langdurige ooginspanning (turen)
• hormonale schommelingen

Ook kan bloedarmoede, gebitsaandoeningen of een allergie spanningshoofdpijn veroorzaken.

Hoofdpijn door stress

Om te achterhalen waarom je hoofdpijn krijgt door stress, is het goed om eerst te kijken naar wat er gebeurt wanneer je stress krijgt.

We nemen het stokoude voorbeeld van de tijger en het bos.

Je loopt door het bos en er springt een tijger uit de bosjes. Wat doe je? Het liefst ren je zo snel mogelijk weg natuurlijk! Het lichaam gaat bij deze acute stresssituatie de regie overnemen door het aanmaken van hormonen. In eerste instantie is dat adrenaline. Adrenaline zorgt ervoor dat je razendsnel kunt reageren: spieren op scherp, pupillen vergroot, bloed gaat sneller stromen: je bent klaar om te vechten of te vluchten.

Mochten er meerdere tijgers uit het bos springen waarvan je weet dat ze je niet zullen opeten, wil dat nog niet zeggen dat je het ook prettig vindt. Je blijft alert in zo’n situatie. Om hier mee om te kunnen gaan maak je cortisol aan. Een hormoon dat je helpt je goed te blijven voelen, ondanks de druk die je continu voelt. Ook dit hormoon houdt je spieren scherp om, als het toch nodig is, te vechten of te vluchten.

Spierspanningen en hoofdpijn

Net als bij een oefening waarbij je met gewichten je spieren traint, is ook de inspanning bij een stressreactie dus belastend voor de spieren. Na een korte stressperiode volgt een herstelperiode die er voor zorgt dat je nergens last van krijgt.

Echter bij een lange periode van stress gaan die spieren protesteren en nemen spierspanningen toe. Opeens kost het opstaan van een stoel moeite, of voel je je benen als je even snel de trap op rent.

Zo ook met de spieren in je rug en in je nek. Wanneer je last hebt van hoofdpijn heb je waarschijnlijk tegelijkertijd pijnlijke spieren in het rood gearceerde gebied op de afbeelding:
Het ontspannen van deze verkrampte spieren is niet zo makkelijk. Je hoofdpijn is dus niet maar zo weg.

Lees ook over de eerste symptomen van burn-out

Hoofdpijn oefeningen bij te hoge spierspanning

Wanneer spanningshoofdpijn veroorzaakt wordt door te hoge spierspanning, dan zijn de spieren in onze nek en schouders vaak de boosdoener. Onbewust trekken wij onze schouders omhoog wanneer er sprake is van stress. Ook een gespannen nek komt vaak voor, zeker wanneer je langere tijd in dezelfde houding zit achter het beeldscherm. Op den duur kan zelfs je gehele houding veranderen en de klachten zich verspreiden naar de rug en de borst.

In ons uitgebreide artikel ‘ontspanningsoefeningen’ hebben wij verschillende oefeningen beschreven waar je ontspannen van raakt. Ze hebben niet alleen invloed op je schouders en nek, maar zetten je gehele lichaam in de ruststand. Aan de hand van de video’s kan je gemakkelijk aan zo’n oefening meedoen.
De oefeningen duren over het algemeen niet lang en kan je waar en wanneer je maar wilt gebruiken om je mind te resetten. Met 3 keer per dag een korte oefening behaal je al een geweldig resultaat!

Lees ook over een ontspannen leven leiden

Houding en stress

Bij stress trekken heel veel mensen hun schouders op. Niet zo vreemd: een stresssituatie vraagt om een vecht of vlucht reactie. Ga eens in een ‘bokshouding’ staan met de vuisten gebald voor je. Trek jij ook je schouders op en verberg je je hoofd achter je vuisten (en tussen je schouders?)

De spieren trekken dusdanig bij elkaar dat het hoofd wordt beschermd (in het geval van de tijger: je kunt beter een arm missen dan een hoofd). De aanhechtingen lopen van het voorhoofd tot aan de nek, waardoor hoofdpijn vaak ook op die spierbaan ontstaat.

Ben je nerveus of gespannen, geef je zelfvertrouwen dan een boost door je schouders en borst breed te maken en maak je rug recht. Door deze enigszins dominante houding neem je meer ruimte in en dat voedt je zelfvertrouwen. Met een brede, rechte rug zal het zelfvertrouwen dat je uitstraalt ook bij anderen overkomen.

Lees ook over zelfvertrouwen

De oorzaken van hoofdpijn achterhoofd…

Heel vervelend, maar gelukkig ongevaarlijk, is hoofdpijn in je achterhoofd. Deze wordt veroorzaakt door te hoge spierspanning in nek, schouders en gezicht door spanning en stress. Zit je veelvuldig achter een beeldscherm, dan kan de spanning op je oogspieren dusdanig hoog oplopen dat je hiervan ook hoofdpijn krijgt in je achterhoofd. Ook een verkeerde houding of vermoeidheid geven die zeurende hoofdpijn.

Naast spierspanningshoofdpijn geeft inspanningshoofdpijn dezelfde klachten. Deze vorm van hoofdpijn kan optreden na zware inspanning of bij langdurig sporten, zoals hardlopen, zwemmen of bijvoorbeeld tennis.

Heb je last van een stekende of drukkende pijn in je achterhoofd die met aanvallen terugkeert, dan kan dit duiden op irritatie van de achterhoofd zenuw. Deze loopt vanuit de nekspieren door naar de achterkant van je schedel.

… en hoofdpijn voorhoofd…

Er is wel degelijk een verschil in hoofdpijn in je achterhoofd of in je voorhoofd. Niet alleen de intensiteit van de pijn verschilt, maar ook de oorzaken ervan. Hoofdpijn aan het voorhoofd kan langer aanhouden. Een strakke band om je hoofd of alleen pijn aan het voorhoofd wijst vaak op spanning en stress. We spannen onbewust onze spieren aan, waardoor ook de nek- en hoofdspieren onder spanning komen. Heb je stress, sta dan eens regelmatig stil bij de spieren die je voelt. Adem rustig en via je buik in en probeer de spieren te ontspannen.

Pijn aan het voorhoofd kan ook wijzen op een tekort aan vocht. We hebben vocht nodig om onze organen goed te laten werken. Werk je in een koele ruimte, dan heb je minder vocht nodig. Je verdampt dan minder vocht dan iemand die transpireert door zwaar werk of een warme omgeving. Bij een te lage vochtbalans onttrekken onze nieren vocht uit onze bloedbaan.

Is dit bij jou het geval, dan zal je merken dat je urine donkerder van kleur is. Onze bloedvaten in onze hersenen gaan uitzetten om het minimale vocht op te nemen, waardoor hoofdpijn ontstaat. Je houdt je vochtgehalte op peil door minimaal 1,5 tot 2 liter water per dag te drinken.

Er kunnen meer oorzaken zijn voor hoofdpijn aan de voorkant van je hoofd. Raadpleeg een arts als je twijfelt of als de hoofdpijn te vaak voor gaat komen.

Of ga langs bij de bedrijfsarts

… en hoofdpijn achter ogen

Heb je hoofdpijn achter de ogen, dan kan het zijn dat je een te hoge spanning op je oogspieren hebt. Misschien heb je last van griep of een voorhoofdsholteontsteking. Ook migraine en spierspanningshoofdpijn komen vaak voor.

We hebben het al eerder over spierspanningshoofdpijn gehad. Maar weet je dat je deze vorm van hoofdpijn ook kunt krijgen door bepaalde voeding? Door overmatig suikergebruik bijvoorbeeld, door cafeïne, pinda’s, zout of alcohol.

Hoofdpijn en misselijk?

Dat hoofpijn veroorzaakt kan worden door stress of spanning, gaven we al eerder aan. Een ander symptoom van stress en zelfs een burn-out is misselijkheid. Een Noors onderzoek wees uit dat 41% van mensen met een angststoornis regelmatig misselijk zijn. Bij depressiviteit is dit percentage 24%.

Misselijkheid treedt met name op tijdens gespannen, angstige of stressvolle situaties. Stressklachten lossen niet maar zo op, dus de misselijkheid kan zich langere tijd voordoen. Bij misselijkheid eten we minder, waardoor we te weinig essentiële voedingsstoffen binnen krijgen en gewicht verliezen. In ons artikel over misselijkheid en stress geven we je onder andere tips om met misselijkheid om te gaan.

Heb je hoofdpijn en ben je tegelijkertijd misselijk, dan kan er ook sprake zijn van migraine. Een van de kenmerken van migraine is een wazig zicht of flikkeringen en sterretjes zien. Ook de ziekte van Pfeiffer of de ziekte van Lyme veroorzaken onder andere hoofdpijn en misselijkheid.

Hoofdpijn en duizelig?

Een van de vele symptomen van stress of een burn-out is duizeligheid. En duizeligheid gaat vaak weer gepaard met hoofdpijn. Ben je duizelig en krijg je daarna forse hoofdpijn, dan kan er sprake zijn van migraine. Stress is een echte trigger voor een migraine aanval. Overigens spreek je ook van migraine als je weliswaar last hebt van draaiduizeligheid, maar geen hoofdpijn krijgt.

Hoofdpijn en moe?

We spreken eigenlijk eerder van moe zijn en hoofdpijn hebben, dan andersom. Vermoeidheid veroorzaakt namelijk een scala aan klachten, waaronder hoofdpijn. Je bent in dat geval zo moe, dat je zelfs na een heerlijke nacht slapen gewoon weer uitgeput wakker wordt. Dit komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.

Net als bij de combinatie hoofdpijn en misselijkheid, is hoofdpijn en vermoeidheid een alarmsignaal voor een te hoog stresslevel. Aanhoudende angst, depressie en stress zorgt voor vermoeidheidsklachten die hoofdpijn veroorzaken.

Lees hier meer over vermoeid zijn

Bepaal jouw vorm van hoofdpijn met de hoofdpijn test

Er zijn dus verschillende vormen van hoofdpijn die weer eigen kenmerken hebben. Twijfel je of je wel spanningshoofdpijn hebt? Vermoed je dat het bijvoorbeeld ook wel eens migraine kan zijn? Het Nederlandse Huisartsen Genootschap heeft op de website www.thuisarts.nl een zelftest geplaatst: hoofdpijn test

Alhoewel achter hoofdpijn over het algemeen niets ernstigs is verscholen, is een bezoekje aan jouw huisarts soms verstandig om de juiste oorzaken te achterhalen.

Waarom een hoofdpijndagboek?

Door dagelijks bij te houden of je hoofdpijn hebt of niet en hoe intens de hoofdpijn is, kan je huisarts makkelijker een onderscheid maken tussen de verschillende vormen van hoofdpijn. Migraine bijvoorbeeld heeft andere symptomen dan spanningshoofdpijn.

Zo’n hoofdpijndagboek wordt ook vaak gebruikt om te kijken of de medicijnen die je voorgeschreven hebt gekregen, goed werken.

Hier vind je een kant-en-klaar hoofdpijndagboek van het NHG (Nederlands Huisartsen Genootschap): hoofdpijndagboek

Hou het dagboek enkele weken nauwkeurig bij. Noteer gebruikte medicijnen en belangrijke gebeurtenissen. Ook je leefstijl kan invloed hebben op hoofdpijn. Door het ingevulde dagboek aan je huisarts voor te leggen, kan hij of zij makkelijker de juiste behandeling of aanpak bepalen.

Lees verder: gezonder leven

Remedie tegen hoofdpijn door stress

Een paracetamolletje is vaak een tijdelijke oplossing. Ook een heerlijke massage waarbij de spieren ontspannen is vaak zinvol, maar blijft een vorm van symptoombestrijding.

Veel beter is het te kijken naar wat de oorzaak is van de stress die je ervaart in plaats van het bestrijden van symptomen. Dit houdt in dat het achterhalen van de bronnen van stress en een structurele en duurzame methode is om van spanningshoofdpijn af te komen. Bovendien speelt een gezonde levenshouding en sporten/voldoende bewegen een positieve rol bij de strijd tegen stress.

Meer fysieke klachten als gevolg van stress vind je hier: Lichamelijke klachten als gevolg van stress