Heb je pas een paniekaanval gehad of heb je regelmatig last van paniekaanvallen? Een paniekaanval is heel wat anders dan even in de stress schieten of even in paniek raken. Het lijkt alsof de angst de volledige controle over je lichaam heeft en je voelt een intens onbehagen. Wat is de ware oorzaak van een paniekaanval? Wat kun je het beste doen als je een paniekaanval hebt? En kun je een paniekaanval voorkomen?
Wat is een paniekaanval?
Wanneer je stress en spanning ervaart, reageert je lichaam daarop door meer adrenaline aan te maken. Je hart gaat sneller kloppen, je gaat sneller ademen, je gaat zweten en trillen en je kunt benauwd worden. Dit is een normale reactie van je lichaam, zodat je snel kunt reageren op mogelijk gevaar. Maar in sommige gevallen duurt deze reactie langer dan normaal of is de reactie veel heftiger. Het lijkt alsof je lichaam de angst niet aankan. Je hebt een paniekaanval.
Bij een paniekaanval ervaar je plotseling een intense angst of een intens onbehagen. Je kunt het gevoel hebben dat je gek wordt, de controle verliest of dat je doodgaat. Velen krijgen klachten als hartkloppingen, druk op de borst, koude rillingen, ademnood, duizeligheid, zweten, trillen, misselijkheid of wazig zien. Een paniekaanval kan enkele minuten tot anderhalf uur duren.
Hoe ontstaan paniekaanvallen?
Een paniekaanval ontstaat doordat je ademhaling in de war raakt wanneer je angstig of gespannen bent. Je ademhaling en je hartslag passen zich aan bij wat je doet. Als je gaat sporten heb je bijvoorbeeld een snelle hartslag en een snelle ademhaling.
Maar wanneer je moe bent, stress hebt of angstig bent, raakt je ademhaling verstoort. Je lichaam maakt dan stresshormonen aan, zoals cortisol en adrenaline om in actie te komen. Je gaat sneller ademhalen en je hart gaat sneller kloppen alsof je aan het hardlopen bent, ook al ben je helemaal niet in beweging.
Dit kan bijvoorbeeld gebeuren in een gevaarlijke situaties. Je schrikt heel erg als je ineens vlam in de pan hebt of als een fietser plotseling voor je auto schiet. Maar het kan ook gaan om een bepaalde omstandigheid waarvan jij denkt dat die gevaarlijk is, terwijl er eigenlijk niets aan de hand is. Of je raakt in paniek als je merkt dat je lichaam op de spanning reageert.
Na een paniekaanval kun je gemakkelijk opnieuw last krijgen van een paniekaanval. Je ontwikkelt dan een angst om er een te krijgen. Die angst kan zo sterk zijn dat de spanning een nieuwe paniekaanval veroorzaakt.
Wat is een mogelijke oorzaak van een paniekaanval?
Je kunt om verschillende redenen een paniekaanval krijgen en het kan lastig zijn een duidelijke oorzaak aan te wijzen. Meestal zijn er meerdere oorzaken.
Erfelijkheid
Komen paniekaanvallen, een paniekstoornis of een andere angststoornis voor in je familie? Dan is erfelijkheid waarschijnlijk een van de oorzaken en heb je genetische aanleg om een paniekstoornis te ontwikkelen. Hoe je met angst omgaat is daarentegen vooral aangeleerd gedrag. Je opvoeding speelt daarom ook een rol.
Disbalans neurotransmitters
Een disbalans van neurotransmitters kan een andere oorzaak zijn van een paniekaanval. Neurotransmitters zijn bepaalde stoffen in je bloed en in je zenuwstelsel die gevoelens zoals angst regelen. Als je vaker last hebt van paniekaanvallen kan het zijn dat deze boodschapperstoffen uit balans zijn en je lichaam overdreven reageert op angstgevoelens.
Stressvolle gebeurtenissen
Daarnaast kunnen stress en stressvolle gebeurtenissen de oorzaak zijn van een paniekaanval. Sommigen hebben hun eerste paniekaanval na een ingrijpende gebeurtenis, zoals het verlies van een dierbare, een scheiding, een lichamelijke ziekte, werkloos worden, een verhuizing of een bevalling.
Cafeïne
Je loopt ook meer risico een paniekaanval te krijgen als je veel cafeïne hebt gedronken of als je veel alcohol of drugs gebruikt. Cafeïne en drugs kunnen de lichamelijke klachten van angst verergeren, zoals hartkloppingen, een versnelde ademhaling en zweten. Bij sommige mensen kan dit een van de oorzaken zijn van een paniekaanval.
In principe loopt iedereen risico een paniekaanval te krijgen of een paniekstoornis te ontwikkelen. Maar om een voor nu nog onbekende reden, lopen vrouwen twee keer zoveel risico als mannen.
De relatie tussen stress en paniekaanvallen
Stress verhoogt de kans op een paniekaanval. Als je een langere tijd veel stress hebt, raak je oververmoeid, ben je prikkelbaarder en pieker je meer. Allemaal factoren die je kwetsbaarder en gevoeliger maken en een paniekaanval kunnen uitlokken.
Wanneer je gestrest bent, maakt je lichaam de stresshormonen cortisol en adrenaline aan. Als het om een kort moment gaat, is er niets aan de hand. Je kunt dan zelfs dankzij deze stresshormonen goed blijven presteren in een stressvolle situatie. Maar zodra de stress een lange tijd aanhoudt, zal je lichaam te veel stresshormonen aanmaken.
Je kunt een hogere bloeddruk krijgen, je gaat slechter slapen en je voelt je continu gestrest of nerveus. Daardoor voel je je snel overweldigd, angstig of paniekerig. De hoge dosis stresshormonen in je lichaam kan de onderliggende oorzaak van een paniekaanval zijn. Probeer daarom zo snel mogelijk de stresssignalen van je lichaam te herkennen, zodat je op tijd kunt ingrijpen.
Wat kan ik doen om een paniekaanval te voorkomen?
Sommigen hebben een keer in hun leven een paniekaanval en daarna nooit meer. Anderen hebben er helaas vaker last van en je kunt zelfs een paniekstoornis ontwikkelen. Is er iets wat je kunt doen om een paniekaanval te voorkomen?
Sta ten eerste eens stil bij de symptomen en klachten die je bij een paniekaanval ervaart en realiseer je dat ze ongevaarlijk zijn. Zodra je een paniekaanval hebt, interpreteer je deze symptomen namelijk verkeerd. Je denkt bijvoorbeeld dat je een hartinfarct krijgt of dat je doodgaat. Deze gedachten veroorzaken vervolgens nog meer angst. Besef dus goed dat je niet ziek bent. De klachten zijn ongevaarlijk. Het gaat slechts om angstgevoelens. En de intense angst wordt vanzelf minder.
Wil je dat wij je helpen?
Wij staan voor je klaar met een team van ervaren coaches. Onze coaches zijn actief in heel Nederland. In de afgelopen jaren hebben we duizenden mensen geholpen.
Let bovendien op je ademhaling en probeer rustig en diep te ademen. Het is ook goed om afleiding te zoeken. Kijk om je heen of probeer aan iets anders te denken. Je kunt ook meer ontspannen door te gaan sporten of te wandelen.
Het kan zijn dat je bepaalde plekken of situaties bent gaan vermijden om een paniekaanval te voorkomen. Maar doe dat juist niet. Probeer juist naar die plekken te gaan en vermijd die situaties niet. Door jezelf met je angsten te confronteren, zal je angst afnemen.
Neem bovendien je vrienden en familie in vertrouwen en praat over je angsten. Je hoeft je niet te schamen voor paniekaanvallen. Je loopt meer risico op een paniekaanval als je alleen bent of je eenzaam voelt. Bezoek daarom regelmatig je familie of spreek iets af met vrienden. Vermijd ten slotte alcohol en cafeïne, omdat deze stimulerende midden een paniekaanval kunnen uitlokken.
Help, wat moet ik doen bij een paniekaanval?
De volgende tips kunnen je helpen als je toch een paniekaanval krijgt:
Blijf rustig ademen
Wanneer je in paniek raakt, ga je steeds hoger op de borst ademhalen. Je haalt dan snel en oppervlakkig adem. Probeer daarom bewust vanuit je buik adem te halen. Adem 3 seconden in en 6 seconden uit of probeer een andere ademhalingsoefening. Je zult zien dat je minder spanning in je lichaam voelt en je angst afneemt.
Beweeg
Je kunt de hoeveelheid stresshormonen in je lichaam verlagen door in beweging te komen. Als je omstandigheden het toelaten, ga dan even wandelen, zwaai met je armen of spring op en neer. Je zult zien dat de spanning minder wordt. Door je te concentreren op de beweging, heb je even geen aandacht voor je angst.
Verleg je aandacht
Je kunt ook willekeurig iets anders doen, zodat je niet meer zo op je hartslag en ademhaling let. Verleg je aandacht door wat water te drinken, even naar buiten te gaan of lees iets hardop. Je kunt ook jezelf een opdracht geven waarbij je moet nadenken. Bedenk bijvoorbeeld wat je afgelopen week elke dag gegeten hebt, tel terug van honderd naar één of spel woorden achterstevoren.
Praat met iemand
Een paniekaanval lijkt nog langer te duren als je je alleen voelt en niemand iets merkt. Zeg het daarom tegen iemand als je je angstig voelt en de paniek toeslaat.
Het gaat over
Ook al ervaar je een intense angst en een intens onbehagen tijdens een paniekaanval, wees je er goed van bewust dat alle symptomen bij een paniekaanval horen. De angst die je voelt is tijdelijk. Het kan een eeuwigheid lijken, maar het gaat over. Na 60 tot 90 minuten zul je je kalmer en beter voelen.
Hulp bij burn-out en stress
Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is geen sinecure. Heb je ondersteuning nodig, dan kan je op onze hulp rekenen. Onze coaches zijn allemaal gespecialiseerd in jouw problematiek. Door hun jarenlange ervaring kunnen ze samen met jou werken aan jouw herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching heb jij je leven lang plezier!
Bekijk ons aanbod voor:
Veelgestelde vragen
Bronnen
- Thuisarts.nl – Paniekaanvallen – gevonden op 20-05-2022
Link naar pagina op thuisarts.nl - Hersenstichting.nl – Paniekstoornis – gevonden op 20-05-2022
Link naar pagina op hersenstichting.nl - Wikipedia.org – Paniekaanval – gevonden op 20-05-2022
Link naar pagina op wikipedia.org - Rodekruis.nl – Paniekaanval – gevonden op 20-05-2022
Link naar pagina op rodekruis.nl
