Steeds meer onderzoek wijst uit dat stress een grote invloed heeft op hart en bloedvaten. Stress lijkt een onvermijdelijk onderdeel van ons leven. Of het nu door drukte op werk, persoonlijke verplichtingen, of onverwachte gebeurtenissen en ‘live events’ komt, stress lijkt overal in ons leven aanwezig. Wat gebeurt er als die stress niet afneemt en je voortdurend in een staat van alertheid blijft? Voor je hart en bloedvaten kan langdurige (zeer) stress schadelijke gevolgen hebben. In dit artikel kijken we naar hoe stress invloed heeft op je hart en bloedvaten, en wat je kunt doen om jezelf te beschermen tegen de negatieve effecten van chronische stress.

Wat gebeurt er in je lichaam tijdens stress?

Op momenten van stress, bijvoorbeeld als je je ergens zorgen over maakt of iets onverwachts meemaakt, komt er een golf van stresshormonen vrij in je lichaam. De belangrijkste hormonen hierbij zijn adrenaline en cortisol. Deze hormonen veroorzaken onder andere dat:

  • Je hart sneller gaat kloppen, zodat er meer zuurstofrijk bloed naar je spieren stroomt.
  • Je ademhaling versnelt, om je lichaam van voldoende zuurstof te voorzien.
  • Je bloeddruk stijgt, zodat het bloed sneller door je lichaam stroomt.
  • Je spieren aanspannen, om snel te kunnen reageren.

Dit alles is bedoeld om je voor korte tijd in een staat van paraatheid te brengen: je bent klaar om in actie te komen. Dit proces wordt ook wel de ‘vecht- of vluchtreactie’ genoemd en kan levensreddend zijn in noodsituaties.

Het probleem van chronische stress

Waar acute stress je lichaam helpt om snel te reageren, heeft chronische stress een andere impact. Als je voortdurend gestrest bent – bijvoorbeeld door werkdruk, financiële zorgen, of spanningen in je relatie – blijft je lichaam in een verhoogde staat van paraatheid. Dit betekent dat je hart en bloedvaten langdurig onder spanning staan, wat kan leiden tot fysieke klachten en gezondheidsrisico’s.

Chronische stress zorgt ervoor dat je hart regelmatig sneller klopt en je bloeddruk voortdurend verhoogd blijft. Je hart en bloedvaten krijgen hierdoor minder kans om te herstellen. Je lichaam is simpelweg niet ontworpen om constant onder deze druk te staan.

Gevolgen van chronische stress voor je hart en bloedvaten

  1. Hoge bloeddruk (hypertensie): Door langdurige stress kan je bloeddruk structureel verhoogd raken. Dit is één van de grootste risicofactoren voor hart- en vaatziekten, zoals hartaanvallen en beroertes. Een verhoogde bloeddruk zorgt ervoor dat je bloedvaten extra hard moeten werken om het bloed door je lichaam te pompen.
  2. Ontstekingen in de bloedvaten: Stress kan ontstekingen in je bloedvaten veroorzaken. Dit ontstaat doordat cortisol, het stresshormoon, bij langdurige aanwezigheid je immuunsysteem ontregelt. Dit kan leiden tot een ontstekingsreactie in de bloedvaten, die bijdraagt aan de vorming van atherosclerose, oftewel slagaderverkalking. Dit vergroot het risico op een hartaanval of beroerte.
  3. Hartkloppingen en hartritmestoornissen: Onder stress maakt je lichaam adrenaline aan, wat je hart sneller en soms onregelmatiger kan laten kloppen. Bij chronische stress kan dit leiden tot een verhoogd risico op hartritmestoornissen.
  4. Toename van slechte cholesterol: Chronische stress verhoogt de niveaus van slechte cholesterol (LDL) in je bloed, wat bijdraagt aan de vorming van plaque in je bloedvaten. Hierdoor wordt de kans op een verstopte slagader groter, wat kan leiden tot een hartaanval of beroerte.

Hoe herken je de invloed van stress op hart en bloedvaten?

De symptomen hiervan zijn:

  • Je merkt dat je een hoge of onregelmatige hartslag hebt.
  • Bloeddruk stijgt
  • Hoofdpijn krijgt
  • Geen prioriteiten weet te stellen
  • Pijn voelt op je borstkas
  • Risico loopt op bloedstollingen

Het is belangrijk deze klachten serieus te nemen. Het zijn namelijk tekenen dat je lichaam aandacht vraagt. Niet zomaar aandacht, maar veel aandacht.

Drs. Jos van Erp (Hartstichting) ‘piekeren en tobben lijkt een belangrijke motor te zijn achter chronische lichamelijke stressreacties. Daarnaast zijn er duidelijke aanwijzingen dat acute psychologische stress (zoals heftige angst) via toegenomen werkdruk op het hart en een toename van stresshormonen invloed heeft op het ontstaan van hartaandoeningen’

Aneurysma door stress

Stress kan, vooral wanneer het chronisch aanwezig is, leiden tot een verhoogde bloeddruk en langdurige spanning op de bloedvaten. Bij sommige mensen kan deze constante druk bijdragen aan het ontstaan van een aneurysma, een verzwakking van de vaatwand die kan uitzetten tot een ballonvormige uitstulping. Een aneurysma zelf geeft vaak geen symptomen, maar vormt wel een ernstig risico: als de verzwakte vaatwand barst, kan dat levensbedreigende bloedingen veroorzaken. Stress draagt indirect bij aan dit risico doordat het bloeddruk verhogend werkt en de vaatwanden onder constante spanning staan, wat de kans op verzwakkingen vergroot. Om deze risico’s te verminderen, is het belangrijk om stressfactoren te herkennen en actief aan stressmanagement te werken* .

Vernauwing van de kransslagader door stress

Een vernauwing van de kransslagader voel je door een beklemmend gevoel op je borst of een snelle hartslag tijdens stressvolle momenten. Stress heeft een directe impact op je hart en bloedvaten, vooral wanneer deze spanning lang aanhoudt. Je kransslagaders – de slagaders die je hart van bloed voorzien – kunnen door chronische stress geleidelijk vernauwen. Dit komt doordat stress je bloeddruk verhoogt en ontstekingsreacties in de bloedvaten kan veroorzaken, waardoor vet en cholesterol zich makkelijker afzetten in de vaatwand. Hierdoor neemt het risico op een gedeeltelijke of zelfs volledige verstopping van de kransslagader toe, wat serieuze gevolgen kan hebben, zoals angina of zelfs een hartaanval.

Onderzoek(**) toont aan dat stress kan bijdragen aan een snellere ontwikkeling van slagaderverkalking en dat dit risico nog groter is wanneer je dagelijks veel spanning ervaart. Door actief aan stressreductie te werken, bijvoorbeeld door regelmatig te bewegen, ontspanning te zoeken en bewust tijd voor jezelf te nemen, kun je je hart beschermen tegen deze risico’s. Je lichaam – en vooral je hart – heeft baat bij momenten van rust.

Slechte bloedsomloop door stress

Langdurige stress kan een grote impact hebben op je bloedsomloop. Wanneer je regelmatig gespannen bent, veroorzaakt dit een constante aanwezigheid van stresshormonen, zoals adrenaline en cortisol, in je lichaam. Deze hormonen zorgen ervoor dat je hart sneller gaat kloppen en dat je bloeddruk stijgt, wat op korte termijn nuttig kan zijn. Maar bij chronische stress staat je bloedsomloop voortdurend onder druk, wat nadelige gevolgen kan hebben.

Door die aanhoudende spanning trekken je bloedvaten samen, waardoor het bloed minder soepel door je lichaam stroomt. Dit kan leiden tot koude handen en voeten, vermoeidheid, en zelfs tintelingen of een gevoel van doofheid in je ledematen. De slechte doorbloeding beïnvloedt niet alleen je energie en comfort, maar verhoogt ook het risico op ernstigere gezondheidsproblemen, zoals een verhoogde bloeddruk en, in ernstige gevallen, hart- en vaatziekten.

Het verminderen van stress is daarom essentieel voor een gezonde bloedsomloop. Door regelmatig te ontspannen en stress te reduceren, geef je je bloedvaten de kans om weer tot rust te komen en ondersteun je een goede doorstroming van je bloed.

Overige factoren die leiden tot hart- en vaatproblemen.

Mensen die langdurig onder druk staan (stress hebben) maken vaker gebruik van alcohol, tabak en drugs. Tevens eten zij slechter en bewegen minder. Zo heeft stress een indirecte bijdrage aan een ongezond lichaam dat niet kan herstellen. In tegenstelling tot de directe gevolgen van stress (spierspanningen, hartkloppingen, verhoogde ademhaling) zijn de indirecte gevolgen niet vermijdbaar. Sterker nog, het is zeer ongezond om daar geen aandacht aan te geven.

Zie ook: roken en stress

Stress als gevolg van een hart of vaatziekte.

Een ander belangrijk aspect is de stress als gevolg van een hart- of vaatziekte. Bij mensen met een hart of vaataandoening komen meer stressgerelateerde aandoeningen (zoals angst en depressie) voor dan bij de gemiddelde Nederlandse bevolking.

Een negatieve spiraal ontstaat op het moment dat hart en vaat patiënten moeite krijgen om te gaan met een verminderde kwaliteit van leven en moeite hebben met het aanpassen van hun levensstijl. Het is belangrijk dat deze negatieve spiraal wordt doorbroken, om de kans op hernieuwde problemen met hart en vaten te voorkomen. Het is aan te raden om niet alleen de patiënt zelf, maar ook de directe omgeving te leren omgaan met stres

Gratis e-book:
zo herken je
een burn-out
(Inclusief checklist)

Voorkom dat je energiereserves definitief leeg raken en je in een ernstige burn-out belandt met alle gevolgen van dien. Met dit e-book leer je de symptomen tijdig herkennen.

e-book-symptomen-burnout

Voorkom hart en vaatziekten als gevolg van stress

Hart en vaatziekten als gevolg van stress dienen in een vroegtijdig stadium aangepakt te worden, om een erger te voorkomen. Vaak is het lichaam in een grote mate in staat te herstellen. Hoe eerder je erbij bent, des te groter de kans op een volledig herstel. Echter: het roer moet dan wel om. De oorzaken van de hart en vaat problematiek moeten worden achterhaald, en vervolgens worden aangepakt.

Zie ook: Hartklachten en hartkloppingen door stress

Beweeg meer

Hoewel bewegen vaak angst oproept bij mensen met hart en vaatziekten, is dit het erg belangrijk niet stil te gaan zitten. Dit zou de problematiek alleen maar vergroten. Bewegen is belangrijk omdat het leidt tot een stijging van het goede cholesterol (HDL) en een daling van de verkeerde (LDL) waardoor de kans op aderverkalking verkleind wordt.

Tevens is het belangrijk niet te extreem te sporten, maar juist gedoseerd waarbij grenzen niet overschreden worden. Toch hoeft intensiteit niet uit de weg te worden gegaan: het draait uiteindelijk om de juiste balans. Het is daarom belangrijk een goede coach te hebben die je hier bij kan begeleiden.

Zie ook: Sporten tegen stress

Rust

Rust is belangrijk om te herstellen, zeker als je van stress hart en vaatklachten hebt gekregen. Door rust herstel je beter van de inspanningen die je hebt gedaan, zo kun je de beweegintensiteit vergroten en dat bevordert het totale herstel.

Belangrijk is te genieten van de kleine stapjes vooruit. Een moment van bezinning, zonder na te denken over activiteiten in het verleden, zullen je helpen sneller en beter te herstellen.

Ronald schrijft: Het kostte me echt moeite om niet continu na te denken over alles wat ik eerst deed, en nu niet meer kon. Mijn lijf hield me aan de kant, maar mijn geest wou graag verder. Ik heb me echt moeten aanpassen aan mijn lichaam, waardoor ik uiteindelijk, door vallen en opstaan, weer de oude werd

Zie ook: Slaapproblemen bij stress en burn-out

Voeding:

Goede voeding zorgt voor volop energie en voedingsstoffen voor het lichaam. Met goede voeding verklein je de kans op hart en vaatziekten, en bovendien voel je je fitter.

Goede voeding bij hart en vaatziekten wil zeggen:

  • Veel groente en fruit: 2 stuks per dag, varieer er op los. Ben je niet zo’n fruitmens? Maak er dan een smoothie, of een fruityoghurt van.
  • Veel volkorenproducten: Hoewel bekend: Neem volkorenbrood i.p.v. witbrood, volkorenpasta en zilvervliesrijst. Weinig producten van wit meel zoals witbrood, koekjes, biscuits etc.
  • Weinig zoete dranken: De vele sapjes te vinden in het schap bij de supermarkt zijn vaak zoet, en bevatten heel veel suiker. Drink daarom water. Het is even wennen, maar na een paar dagen begin je het steeds lekkerder te vinden.

Gedrag:

De kern van gedragsmatige verandering bij het verminderen van stress begint met het achterhalen van de bron van je stress. Alleen wanneer je inzicht hebt in wat de spanning veroorzaakt, kun je gericht stappen zetten om deze effectief aan te pakken. Dit vraagt om bewustzijn en zelfreflectie: stel jezelf de vraag wat je precies stress geeft. Is het werkdruk, financiële zorgen, relationele spanningen, of misschien een combinatie hiervan? Zodra je de oorzaken helder hebt, kun je op zoek gaan naar specifieke oplossingen die hierop inspelen.

Als werkdruk bijvoorbeeld de voornaamste bron van stress is, kan het helpen om prioriteiten te stellen en taken te delegeren. Is het de balans tussen werk en privé die spanning veroorzaakt, dan kun je werken aan duidelijke grenzen tussen beide en rustmomenten inplannen.

Ook het aanpassen van je verwachtingen speelt een belangrijke rol. Vaak ontstaat stress doordat we onszelf te hoge eisen opleggen of moeilijk “nee” zeggen. Door realistische doelen te stellen en regelmatig je eigen behoeften te evalueren, kun je effectiever met stress omgaan. Het achterhalen van de oorzaak van je stress en er gericht op inspelen is de meest waardevolle gedragsverandering die je kunt maken om langdurige spanning te verminderen en de gezondheid van je hart en bloedvaten te beschermen.

Wil je ontdekken hoe je de echte oorzaken van jouw stress kunt achterhalen en ermee aan de slag kunt gaan? Bij Meulenberg Training & Coaching helpen we je inzicht te krijgen in wat je spanning veroorzaakt en leren we je praktische manieren om hiermee om te gaan. Neem vandaag nog de eerste stap naar een rustiger, gezonder leven – plan een vrijblijvend kennismakingsgesprek en ontdek hoe wij jou kunnen ondersteunen in het verminderen van stress. Jouw gezondheid en welzijn verdienen de beste zorg!

Gerichte hulp bij burn-out, stress en verzuim

Of je nu middenin een burn-out zit, overspannen bent, last hebt van hevige stress, of als werkgever langdurig verzuim wilt verminderen als gevolg van stress, we snappen dat dit een behoorlijke struggle is. Het proces kan behoorlijk lastig, tijdrovend en frustrerend zijn.

Maar je hoeft het niet alleen te doen!

Wij van Meulenberg Training & Coaching begrijpen jouw situatie. We hebben het zelf ook meegemaakt op zowel persoonlijk als zakelijk vlak. Je vindt daarom begrip, warmte, medegevoel, maar ook een praktische, gedegen aanpak naar een toekomst met energie, plezier en voldoening.

Zoals onze klanten zeggen: Van het resultaat van onze aanpak heb je je leven lang plezier!

burn-out coach
Wij staan voor je klaar!

Vergelijkbare berichten

2 reacties

  1. Bestrijden en/of voorkomen van stress is nuttig die factoren zijn duidelijk gewordenn

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *