PTSS en de connectie met burn-out. De impact van trauma op je werk en welzijn

Wanneer je iets ergs meemaakt dan kan dat diepe sporen achterlaten. Je kunt hierbij denken aan bijvoorbeeld: een stevig ongeluk, geweld, misbruik of iets anders dat je gevoel van veiligheid erg heeft aangetast. Deze stevige gebeurtenissen kunnen leiden tot een posttraumatische stressstoornis (PTSS). PTSS is geen ‘gewone’ stress waar iedereen weleens last van heeft, maar het is een heftige ontregeling van het zenuwstelsel. Toch zien we in de praktijk dat veel mensen met PTSS ook kampen met klachten die sterk lijken op burn-out: chronische vermoeidheid, prikkelbaarheid, concentratieproblemen en het gevoel op elk moment te kunnen ‘knappen’.

De overlap tussen PTSS en burn-out is daarom vaak groter dan wordt gedacht. Beide ontstaan wanneer het lichaam langdurig in een staat van verhoogde alertheid verkeert, en beide kunnen ervoor zorgen dat je volledig vastloopt — op zowel je werk, in je relaties maar ook in jezelf.

In dit artikel nemen we je mee in de relatie tussen PTSS, stress en burn-out. Wat zijn de verschillen en overeenkomsten? Belangrijker nog: Hoe herken je wat er met je aan de hand is? En vooral: wat kun je doen als je merkt dat je vastloopt door de combinatie tussen stress, burn-out en PTSS?

Wat is PTSS precies?

Zoals we hierboven al omschreven is PTSS is een psychische aandoening die ontstaat na het meemaken van een schokkende, levensbedreigende of ingrijpende gebeurtenis. Je kunt hierbij denken aan bijvoorbeeld een ernstig ongeluk, geweld, misbruik, oorlogssituaties of getuige zijn van iets traumatisch.

Kenmerkend voor PTSS is dat de traumatische ervaring telkens opnieuw wordt herbeleefd, vaak via nachtmerries, flashbacks of indringende herinneringen. Ook vermijden mensen met PTSS prikkels die aan het trauma doen denken. Bovendien voelen ze zich emotioneel afgestompt of vervreemd van hun omgeving, en zijn ze vaak extreem prikkelbaar, gespannen of juist snel bang en angstig. Dit is logisch, want het lichaam staat continu in een verhoogde staat van paraatheid, ook al is het gevaar allang geweken. We zullen dit in dit artikel verder gaan uitleggen.

PTSS is dus geen zwakte of iets wat je “even” verwerkt — het is de reactie op een ingrijpende gebeurtenis met als reactie daarop een stevige ontregeling van het stresssysteem. Dit heeft invloed heeft op hoe iemand denkt, voelt, reageert en functioneert. Gelukkig is PTSS behandelbaar, zeker als het tijdig wordt herkend en serieus genomen. Herstel begint vaak bij erkenning: wat je hebt meegemaakt wás heftig, en het heeft impact. Onderschat het dus niet. Maar bedenk ook: je bent niet alleen, en er is hulp mogelijk.

Waarom zorgt PTSS voor meer stress?

Naast veranderingen in de hersenen raakt bij PTSS ook het biologische stresssysteem ontregeld — met name de zogenoemde HPA-as (hypothalamus-hypofyse-bijnier-as, oftewel het gaspedaal van je lichaam). Dit systeem regelt de afgifte van stresshormonen zoals cortisol, die het lichaam helpen om te reageren op gevaar. Maar bij PTSS blijft dit systeem als het ware ‘aan’ staan, zelfs wanneer er geen direct gevaar meer is. De HPA-as is in feite het gaspedaal van je lichaam. Bij PTSS blijft je lichaam dus als het ware continu gas geven. Het gevolg is dat de cortisolspiegels ontregeld raken: soms te hoog, soms juist te laag, maar vrijwel nooit in balans. Dit verklaart waarom mensen met PTSS vaak het gevoel hebben continu op scherp te staan, snel schrikken of moeilijk kunnen ontspannen.

Het lichaam staat constant in de overlevingsstand, wat op de lange termijn uitputtend is en klachten zoals slaapproblemen, vermoeidheid en prikkelbaarheid in de hand werkt — symptomen die ook veel voorkomen bij burn-out.

De relatie tussen burn-out en PTSS

De diepere, absolute kern van burn-out gaat vaak verder dan alleen te veel werken of te weinig rust nemen. Wat we bij veel mensen terugzien, is een onderliggend gevoel dat ze er niet écht mogen zijn — dat hun behoeften, grenzen of emoties er niet toe doen. Ze cijferen zichzelf weg, passen zich voortdurend aan, dragen verantwoordelijkheid die niet van hen is. Dit sluipt erin, vaak al van jongs af aan, en wordt versterkt door werkomgevingen waarin presteren belangrijker is dan mens-zijn. Wanneer zo’n fundamenteel gevoel van bestaansrecht ontbreekt, raakt het zenuwstelsel overbelast: je leeft continu in een staat van gespannen aanpassing, tot het op een dag niet meer gaat.

Bij PTSS speelt iets vergelijkbaars, maar nog intenser. Het trauma heeft een diep gevoel van onveiligheid gecreëerd — fysiek, emotioneel of existentieel. Ook hier zie je vaak dat iemand onbewust leert: ik ben niet veilig, ik ben niet welkom, ik ben machteloos. Als PTSS en burn-out elkaar raken, ontstaat er een negatieve vicieuze cirkel: het trauma voedt het gevoel dat je niet mag bestaan, terwijl de burn-out je afsnijdt van alles wat je nodig hebt om te herstellen. Het lichaam staat voortdurend ‘aan’, terwijl de ziel zich steeds verder terugtrekt. Het herstellen van burn-out in combinatie met trauma begint daarom bij erkenning: van het trauma, van het overleven, en van het feit dat jij er wél mag zijn — precies zoals je bent en dat is goed genoeg.

Hoevaak komt PTSS voor in Nederland?

Misschien verwacht je het niet, maar posttraumatische stressstoornis (PTSS) komt in Nederland best veel voor. Hoeveel mensen hebben er last van PTSS?

Hieronder volgen recente cijfers en statistieken:

• Levenslange prevalentie: Ongeveer 7% van de Nederlanders heeft ooit in het leven PTSS gehad.
• Jaarprevalentie: In de afgelopen 12 maanden had ongeveer 1,3% van de volwassenen symptomen van PTSS.
• Geslachtsverschillen: Vrouwen hebben een hogere kans op PTSS dan mannen. In Nederland is de prevalentie 8,8% bij vrouwen en 4,3% bij mannen.
• Leeftijdsverschillen: Jongvolwassenen tussen de 18 en 34 jaar lopen het grootste risico op PTSS, met een prevalentie van 9,8%. Dit risico neemt af met de leeftijd, tot 2,7% bij 65-plussers.
• Beroepsgerelateerde PTSS: In 2023 werden er 214 meldingen van PTSS als beroepsziekte geregistreerd, wat 14,7% van alle psychische beroepsziektemeldingen vertegenwoordigt.
• Maatschappelijke kosten: De ziektelast van PTSS resulteert in aanzienlijke maatschappelijke kosten, geschat op ongeveer €800 miljoen per jaar in Nederland.
• Covid 19 en PTSS: Een Nederlandse studie (Radboudumc, 2021) laat zien dat bijna 30% van de patiënten die opgenomen zijn geweest met COVID-19 achteraf symptomen vertoonde die horen bij PTSS. Ook onder zorgmedewerkers is het aantal meldingen van werkgerelateerde PTSS in de coronajaren flink gestegen.

Mocht je dus last hebben van PTSS, dan ben je dus zeker niet de enige!

Welke soorten PTSS zijn er?

Ook al klinkt het misschien als een enkelvoudig iets, toch bestaan er meerdere vormen van PTSS. Welke vormen zijn dat?

1: Enkelvoudige PTSS

Als mensen spreken over posttraumatische stressstoornis, hebben ze het meestal over deze vorm. Het is dan ook de meest voorkomende vorm van posttraumatische stressstoornis. Enkelvoudige PTSS wordt veroorzaakt door een enkele gebeurtenis, waarvan de stressklachten weken langer blijven dan vlak na de gebeurtenis. Dit is dus ook het grote verschil met een acute stressstoornis.

2: Meervoudige PTSS

In sommige situaties is er sprake van meer dan één erge gebeurtenis. Meervoudige PTSS is dan ook een trauma dat komt door een serie aan heftige gebeurtenissen. Denk bijvoorbeeld aan het wonen in een onveilige omgeving, jarenlang nare dingen meemaken zoals seksueel misbruik in combinatie met lichamelijk of verbaal geweld of pestgedrag.

3: Complexe PTSS

Wanneer de traumatische gebeurtenissen in de kindertijd voorkwamen kunnen deze extra veel schade veroorzaken. Hierbij kun je denken aan misbruik, mishandeling maar ook verwaarlozing. Deze complexe PTSS of complexe posttraumatische stresstoornis) belemmert de ontwikkeling en geeft klachten op de lange termijn. Deze vorm kan ontzettend verraderlijk zijn en zwaar om te behandelen, omdat vele symptomen op de loer blijven liggen en soms pas later in het leven naar boven komen. Het is dus ook niet verrassend dat deze vorm van posttraumatische stressstoornis complex wordt genoemd.

Oorzaken van PTSS – en de link met stress en burn-out

Natuurlijk kent PTSS meerder oorzaken. Soms is het een schokkende gebeurtenis, en soms zijn de oorzaken te vinden in de jeugd die hebben geleid tot nare herinneringen en traumatische stress.

De volgende kenmerken horen vaak bij PTSS:

1. Heftige schokkende gebeurtenis
Bijvoorbeeld een auto-ongeluk, geweldsincident of medische noodsituatie waarin je ernstig gewond bent geweest of hebt gezien of waarin je in een intense angst hebt gezeten. Zo’n schokkende gebeurtenis kan het zenuwstelsel blijvend ontregelen. Wanneer verwerking uitblijft, ontstaat er chronische stress die zich langzaam opbouwt richting een steeds hogere emotionele lading, nare dromen, burn-outklachten, zoals uitputting, prikkelbaarheid en slaapproblemen.

2. Seksueel misbruik of fysieke mishandeling
Vooral wanneer dit in de kindertijd plaatsvond, heeft dit diepe impact op het gevoel van veiligheid en eignewaarde. Veel mensen met een trauma door bijvoorbeeld seksueel misbruik of seksueel geweld in hun voorgeschiedenis ontwikkelen later een hoge gevoeligheid voor spanning op het werk of in relaties. Ze neigen eerder naar overpresteren, pleasegedrag en zelfverwaarlozing. Overigens zijn dit bekende oorzaken van een burn-out.

3. Emotionele verwaarlozing of chronische onveiligheid in de jeugd
Denk aan opgroeien met psychisch zieke ouders, verslaving in het gezin, of structureel gebrek aan erkenning of liefde. Dit leidt vaak tot diepe overtuigingen zoals “ik moet hard werken om gezien te worden” of “ik mag geen fouten maken.” Vanuit die overtuigingen ontstaan patronen van overbelasting, een laag zelfbeeld en chronische stress die uitmonden in burn-out — vaak zonder dat het trauma herkend wordt.

4. Pesten (in de jeugd of op het werk)
Structureel gepest worden tast diep het gevoel van eigenwaarde, veiligheid en vertrouwen in anderen aan. Pesten in de jeugd laat vaak hele diepe sporen na en kan worden gezien als een traumatische gebeurtenis. Het kan zo de basis vormen voor latere gevoeligheid voor stress en overlevingsmechanismen zoals overmatige waakzaamheid, perfectionisme of pleasen. Pesten op het werk kan een bestaand trauma activeren of tot nieuwe traumaklachten leiden — met burn-out, sociale angst of volledige uitval als gevolg.

PTSS-symptomen herkennen

Het herkennen van PTSS is niet altijd eenvoudig, zeker omdat de psychische klachten voor de buitenwereld vaak onzichtbaar zijn — en degene die eraan lijdt, lang kan doorgaan met ‘functioneren’. Toch zijn er duidelijke signalen die kunnen wijzen op een posttraumatische stressstoornis. PTSS-symptomen worden meestal ingedeeld in hoofdgroepen:

1. Herbelevingen

Je beleeft de traumatische gebeurtenis telkens opnieuw, alsof het nu gebeurt (herbelevingen). Dat kan via nachtmerries, flashbacks of plotselinge, indringende herinneringen. Soms worden die getriggerd door een geur, geluid of situatie die aan het trauma doet denken — en is je reactie daarop heftig en angstig.

2. Vermijding

Je probeert alles wat aan het trauma herinnert uit de weg te gaan. Dat kunnen plaatsen of mensen zijn, maar ook emoties of gesprekken. Je vermijdt activiteiten die lijken op de traumatische gebeurtenis. Deze vermijding kan ervoor zorgen dat je steeds meer in jezelf keert, relaties verliest of bepaalde situaties volledig mijdt.

3. Verhoogde prikkelbaarheid

Je staat voortdurend ‘aan’. Veel mensen met PTSS schrikken snel, slapen slecht, zijn gespannen of snel boos tot ook woede uitbarstingen. Ook onrust of het gevoel altijd op je hoede te moeten zijn, horen hierbij. Het lijkt alsof je lichaam continu vecht, ook als daar geen directe reden toe is.

4. Negatieve gedachten en gevoelens

Veel mensen met PTSS kampen met een negatief zelfbeeld, schuld- of schaamtegevoelens (“Had ik het kunnen voorkomen?”), en sombere of vervreemde gevoelens en emoties die ook kunnen lijken op een depressie. Je kunt het gevoel hebben dat je anders bent geworden, alsof je niet meer dezelfde bent als vóór het trauma. Het kan voelen alsof je in een depressie zit waar depressieve gevoelens overheersen.

5: posttraumatische stress en slaapproblemen

Slaapproblemen zijn een veelvoorkomend en hardnekkig symptoom van PTSS. Veel mensen vallen moeilijk in slaap of worden meerdere keren per nacht wakker. Nachtmerries over de traumatische gebeurtenis komen vaak voor en zorgen ervoor dat je van slaap niet uitrust, maar juist extra uitputtend is. Slecht slapen verergert andere PTSS-klachten zoals prikkelbaarheid, vermoeidheid en stemmingswisselingen — waardoor een vicieuze cirkel ontstaat.

6: Angstaanvallen door posttraumatische stress stoornis

Bij PTSS is het zenuwstelsel chronisch overgevoelig voor prikkels, waardoor paniekaanvallen of angstaanvallen kunnen ontstaan — soms uit het niets, soms getriggerd door iets kleins dat herinnert aan de nare gebeurtenis. Tijdens een angstaanval kun je het gevoel hebben geen controle meer te hebben over je lichaam. Je krijgt dan hartkloppingen, zweten, trillen, benauwdheid of het gevoel flauw te vallen of te ‘ontsnappen’ uit je eigen lijf. Deze aanvallen geven je weer extra angst en versterken het gevoel dat je niet veilig bent, zelfs in situaties die praktisch gezien ongevaarlijk zijn. Voor iemand met een posttraumatische stress stoornis is de angst reëel, omdat het brein continu alert is op de signalen van gevaar.

7: PTSS en werkverzuim

Veel mensen met een traumatische gebeurtenis hebben meegemaakt melden zich vaker ziek. PTSS kan daarom grote gevolgen hebben voor het functioneren op het werk. Door vermoeidheid, concentratieproblemen, prikkelbaarheid en de behoefte om bepaalde situaties te vermijden, kan het steeds moeilijker worden om je werk goed uit te voeren. Werkomgevingen met veel prikkels of druk, of die op de een of andere manier herinneringen oproepen aan het trauma, kunnen voor extra stress zorgen. Hierdoor ontstaan er vaak periodes van verzuim, of je sleept je met moeite door je werk terwijl je eigenlijk leeg en op bent. Omdat de psychische klachten niet altijd zichtbaar zijn, worden ze op de werkvloer regelmatig verkeerd begrepen. Dat kan gevoelens van eenzaamheid, schaamte of onbegrip vergroten, wat juist het herstel moeilijker maakt.

8: Depersonalisatie en derealisatie

Een ander symptoom van een posttraumatische stress stoornis is dissociatie. Waar kan je dan aan denken? Iemand kan last hebben van emotionele onthechting, depersonalisatie maar ook derealisatie. Hierbij kunnen vervolgens flashbacks van de schokkende gebeurtenis, maar ook geheugenverlies of andere ernstige symptomen van PTSS optreden. Dus verschillende kenmerken waarbij het duidelijk is dat de grip op de realiteit uit balans is.

PTSS en relaties

PTSS beïnvloedt relaties vaak op een diep, bijna onzichtbaar niveau. Niet alleen door de klachten zelf, maar vooral door wat er niet uitgesproken wordt. Veel mensen met PTSS worstelen met vertrouwen, nabijheid en het toelaten van anderen. Ze houden de ander op afstand, niet uit onwil, maar uit zelfbescherming. Tegelijkertijd kunnen ze snakken naar verbinding en liefde wat natuurlijk een erg verwarrend patroon oplevert van aantrekken en afstoten. Intimiteit kan daardoor beladen raken: wat bedoeld is als liefde, aandacht en troost, kan voelen als bedreiging.

Partner met PTSS

Wie samenleeft met iemand die PTSS heeft, merkt vaak dat de relatie niet meer vanzelf gaat. Als partner bevind je je soms in een stille tweestrijd: je wilt er zijn, maar raakt zelf emotioneel uitgeput. Je past je gedrag aan, loopt op eieren, of cijfert jezelf langzaam weg. Ondertussen krijg je weinig terug, omdat de ander gevangen zit in zijn of haar eigen innerlijke strijd. PTSS kan eenzaamheid en uitputting creëren aan beide kanten. Meer dan eens belanden ook partners van iemand met een PTSS in een stevige stresssituatie of zelfs burn-out.

Wat helpt, is inzicht in het mechanisme van trauma: begrijpen dat afstand geen afwijzing is, maar een overlevingsstrategie. Dat betekent niet dat je alles moet dragen of oplossen. Bedenk dat ook jouw behoeften en grenzen ertoe doen. Relaties kunnen bestaan (en mooi zijn) met PTSS, maar alleen als er ruimte is voor beide verhalen: dat van de wond én dat van degene die ernaast leeft.

PTSS en werk: hoe ga je ermee om?

Werken met PTSS is vaak een extra uitdaging voor zowel jezelf als voor een werkgever. Misschien goed om te vermelden: Dit is niet omdat je niet wilt werken of omdat je niet gemotiveerd bent, maar simpelweg omdat het brein voortdurend bezig is met overleven. Het werk wordt zodoende te veel: De prikkels, het tempo, de verwachtingen en sociale interacties op het werk kunnen een grote impact hebben. Toch is werk ook een belangrijke, positieve factor in herstel: het biedt structuur, zingeving en sociale verbinding. De uitdaging is om een werkomgeving te creëren waarin veiligheid en vertrouwen voorop staan.

Aangepaste werkomstandigheden

Voor veel mensen met PTSS, eventueel met daarbij stress en/ of burn-out, is het essentieel dat het werk wordt aangepast aan hun belastbaarheid. Denk aan:

• Rustige werkplekken met weinig prikkels (licht, geluid, onverwachte onderbrekingen)
• Duidelijke verwachtingen en voorspelbaarheid in taken en planning
• Ruimte voor herstelmomenten gedurende de dag (pauzes of stilteplekken)
• Mogelijkheid tot thuiswerken of flexibel werken in overleg
• Begripvolle leidinggevenden die signalen herkennen en op tijd bijsturen

Natuurlijk is elke situatie anders, dus maatwerk is hierbij essentieel. Je weet vaak zelf het best wat werkt en wat niet.

Praktische tips voor werkgevers bij PTSS

• Voer regelmatig rustige, open gesprekken, zonder druk of oordeel
• Verdiep jezelf in kennis over trauma en ptss, bijvoorbeeld via coaching of training of webinars
• Wijs een vaste contactpersoon aan op wie de medewerker kan terugvallen
• Focus op wat iemand wél kan, en bouw taken geleidelijk op. Zo toon je vertrouwen.
• Respecteer grenzen, ook als die soms moeilijk te begrijpen zijn. Herstel gaat nooit in een rechte lijn.
• Creëer een cultuur van veiligheid, waarin mensen zich durven uitspreken zonder bang te zijn voor gevolgen

Wettelijke rechten van werknemers met PTSS

Werknemers met PTSS vallen, net als anderen met een psychische aandoening, onder de bescherming van de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (WGBH/CZ). Dat betekent dat een werkgever verplicht is om redelijke aanpassingen te doen aan de werkplek of werktijden als dat nodig is om het werk mogelijk te maken.

Daarnaast geldt de Wet verbetering poortwachter, die stelt dat werkgever én werknemer samen moeten werken aan passende re-integratie. Dit mag gefaseerd, in kleine stapjes, en eventueel met hulp van een bedrijfsarts of externe coach.

Hoe leg je PTSS uit aan je werkgever?

Natuurlijk kan praten over PTSS op je werk erg spannend zijn. Misschien ben je bang dat je niet serieus genomen wordt, dat men je als ‘zwak’ ziet, of dat het invloed heeft op je positie. Toch kan juist openheid de eerste stap zijn naar een situatie waarin je kunt herstellen in plaats van overleven. En: je bent niet verplicht om in detail te treden: je mag vooraf bepalen (of opschrijven) wat je wilt vertellen en wat niet. Het gaat erom dat je duidelijk maakt wat je nodig hebt om je werk (weer) op een gezonde manier te kunnen doen. Bedenk dat ook je werkgever hiervan profiteert.

Een goede start is om te benoemen dat je last hebt van psychische overbelasting als gevolg van een nare gebeurtenis, waardoor je last hebt van je psychische klachten en dat je de tijd nodig hebt om de schokkende gebeurtenis goed verwerken. Leg uit welke klachten je ervaart op de werkvloer, zoals overprikkeling, vermoeidheid, paniekreacties of moeite met concentreren. Als het even lukt, geef dan ook aan wat je nodig hebt: rustmomenten, een rustige werkplek, duidelijke communicatie of flexibele werktijden.

Ervaringsverhalen van PTSS

“Toen ik net terugkwam na mijn uitval door PTSS, kon ik amper een uur achter een scherm zitten zonder paniekgevoelens,” is de ervaring van Sanne (38). “Gelukkig begreep mijn leidinggevende dat. We begonnen met één taakje per dag, op een rustige plek. Nu werk ik weer drie dagen per week, op mijn eigen tempo. Ik voel me weer gehoord en gezien.”

Jeroen (45) liep PTSS op na een gewelddadige overval. “Ik dacht dat ik nooit meer zou kunnen werken. Maar via een coachtraject en veel gesprekken met HR ben ik langzaam teruggekeerd in een andere functie. Minder klantgericht, minder stressvol — maar heel veel beter voor mijn herstel. Mijn werkgever dacht echt mee.”

10 bewezen zelfhulptechnieken bij PTSS-symptomen

Leven met PTSS is niet eenvoudig en het is niet logisch dat je de klachten langer wilt hebben. Met andere woorden: je wilt er graag zo snel mogelijk van af en we raden je daarom ook aan om te zoeken naar een oplossing die bij je past. Natuurlijk is het goed om in geval van deze klachten hulp te zoeken en jezelf te laten behandelen. Ptss ontstaat immers niet zomaar, er is echt wel wat gebeurd! Soms moet je daarvoor inderdaad in de geestelijke gezondheidszorg een behandeling vinden die je gaat helpen. Denk hierbij aan een therapie vanuit een psychiater of een psycholoog die zich gespecialiseerd heeft in psychotrauma en emotieregulatie.

Toch zijn er ook manieren om zelf te leren omgaan met je klachten. Kleine, simpele technieken die je kunnen helpen om rust te vinden, jezelf te reguleren en je draagkracht te vergroten. Hieronder vind je 10 bewezen zelfhulpstrategieën die je vandaag nog kunt toepassen.

1. Ademhalingstechnieken bij paniek en spanning
Een rustige, diepe buikademhaling helpt je zenuwstelsel tot rust te komen. Probeer bijvoorbeeld de 4-7-8 methode: inademen (4 sec) – vasthouden (7 sec) – uitademen (8 sec). Herhaal dit een paar minuten. Bij paniek helpt het om de uitademing langer te maken dan de inademing.

2. Mindfulness-oefeningen om in het moment te blijven
PTSS drukt je vaak terug in het verleden. Mindfulness helpt je om contact te maken met het hier en nu. Probeer eens een korte bodyscan, waarbij je met aandacht je lichaam langsgaat. Of focus een paar minuten op alles wat je hoort, ziet of voelt — zonder oordeel.

3. Grounding-technieken bij flashbacks of dissociatie
Als je het gevoel hebt dat je ‘wegdrijft’ of overweldigd raakt door herinneringen, kunnen grounding-oefeningen helpen. Zet je voeten stevig op de grond en noem 5 dingen die je ziet, 4 die je voelt, 3 die je hoort, 2 die je ruikt, 1 die je proeft. Deze techniek helpt je terug te keren naar het nu.

4. Slaaphygiëne: beter slapen met eenvoudige aanpassingen
Goede slaap begint bij een rustige slaapomgeving: donker, koel en prikkelarm. Vermijd schermen minstens een uur voor het slapengaan. Houd vaste bedtijden aan, en overweeg een ritueel zoals een warme douche, kalme muziek of ademhalingsoefening om je zenuwstelsel tot rust te brengen.

5. Trigger-dagboek bijhouden
Noteer situaties waarin je getriggerd werd: wat gebeurde er precies, wat voelde je, wat dacht je? Dit helpt je patronen herkennen en grip krijgen op triggers. Op termijn kun je zo ook anticiperen op moeilijke situaties, en oefenen met andere reacties.

6. Beweging en lichaamswerk
Fysieke beweging helpt spanning af te voeren. Kies iets dat bij je past: wandelen, fietsen, dansen. Ook rustige beweging zoals tai chi of somatische oefeningen kunnen helpen om contact te maken met je lichaam en een gevoel van veiligheid terug te vinden.

7. Structuur in je dag brengen
Een voorspelbare dagstructuur geeft houvast. Begin klein: vaste momenten voor opstaan, eten, ontspanning en inspanning. PTSS verstoort vaak het gevoel van grip op tijd en ruimte; structuur kan daarin rust en stabiliteit bieden.

8. Zelfcompassie trainen
Veel mensen met PTSS zijn keihard voor zichzelf. Probeer bewust milder te zijn. Merk je dat je in zelfkritiek schiet? Vraag jezelf dan af: wat zou ik tegen een goede vriend zeggen in deze situatie? En zeg dát tegen jezelf.

9. Grenzen leren voelen en bewaken
Oefen dagelijks met het opmerken van je eigen signalen: ben ik moe, gespannen, overprikkeld? Leer kleine ‘nee’s’ toe te laten: een afspraak afzeggen, pauze nemen, even niet reageren. Grenzen voelen is jezelf beschermen.

10. Zoek verbinding – op jouw voorwaarden
Geïsoleerd raken is een risico bij PTSS. Maar je hoeft het niet alleen te doen. Begin met één veilig iemand met wie je kunt delen wat je doormaakt, al is het maar een klein stukje. Contact hoeft niet groots te zijn — ook een luisterend oor, een hand op je schouder of samen wandelen kan ontzettend helpend zijn.

Wat Meulenberg kan betekenen bij PTSS-gerelateerde klachten

Bij Meulenberg Training & Coaching begeleiden we geen therapie of PTSS behandeling. Wat we wél doen, is mensen begeleiden die vastlopen in stress, burn-out of uitputting als gevolg van (vroegere) ingrijpende en nare ervaringen. Veel mensen met PTSS-klachten merken dat hun stresssysteem constant ‘aan’ staat, dat ze zich uitgeput voelen of zichzelf zijn kwijtgeraakt in het overleven en dat gedachten en gevoelens soms volledig op hol slaan. Dáár kunnen wij iets in betekenen.

Onze coaching is praktisch, lichaamsgericht en gericht op herstel van energie en balans. We helpen je om te leren luisteren naar je lichaam, je grenzen te (her)kennen, lichamelijk en geestelijk weer energie te hebben en weer rust en energie op te bouwen in je dagelijks leven én in je werk. We doen dat in een veilige omgeving, zonder oordeel, met veel ruimte voor wie jij bent en wat jij nodig hebt.

We gaan samen op weg naar een bestaan met alles wat je hebt, met positieve gevoelens over jezelf, waarin je jezelf mag zijn, maar dan wel met rust en zingeving.

Benieuwd of onze aanpak bij jou past? Neem gerust contact op voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek. Samen kijken we wat jij nodig hebt om weer ademruimte te ervaren — en stap voor stap terug te keren naar jezelf.

Veelgestelde vragen

Bronnen

Wikipedia.org - Selectieve serotonine-heropnameremmers - gevonden op 23/01/2023
Link naar pagina op wikipedia.org