Word je erg boos als een geluid je irriteert? Kun je iemand wel iets aandoen als hij naast je een appel eet of een zak chips opentrekt? Vind je het niet alleen vies anderen te horen smakken, maar walg je er zelfs van? Dan is de kans groot dat je misofonie hebt.
Wellicht voel je je vaak onbegrepen en zeggen anderen dat je je niet zo moet aanstellen. Maar de heftige emoties die bepaalde geluiden bij je oproepen, kunnen zo sterk worden dat je die volledig probeert te vermijden en je in een sociaal isolement raakt. Meer kennis over misofonie kan je helpen je emoties beter te begrijpen en er beter mee om te gaan.
Wat is misofonie precies?
De term ‘misofonie’ betekent letterlijk ‘geluidshaat’ [1]. Dat betekent niet dat bij iemand met misofonie alle geluiden haat opwekken. Het gaat om specifieke geluiden, zoals eetgeluiden, snuiven, ademhalen, het tikken met een pen of het geluid van iemand die sloft.
Misofonie is dus een verminderde geluidstolerantie. Misschien denk je: ‘Ik erger me ook altijd zo aan iemand die smakt’. Maar misofonie gaat verder dan alleen een irritatie. Iemand met misofonie ergert zich niet alleen aan dergelijke geluiden, maar kan echt boos worden of zelfs agressieve gedachten hebben als het geluid niet stopt.
De geluiden roepen onmiddellijk een intense irritatie, woede of extreme walging op. Je kunt degene die het geluid veroorzaakt wel iets aandoen of je wilt gaan gillen. Het geluid moet en zal stoppen. Maar ook al wil je vanbinnen iemand wel in elkaar slaan, de meesten lukt het de woede te beheersen.
Veelvoorkomende symptomen van misofonie
Misofonie is niet een aandoening die je aan de buitenkant ziet. Het is ook geen probleem in het gehoor. Misofonen hebben een normaal gehoor. Het gaat om een psychiatrische aandoening. Hoe weet je nu of je misofonie hebt?
Misofonie zorgt voor heftige emotionele reactie op geluid
Ten eerste merk je een heftige emotionele reactie op specifieke geluiden. De negatieve gevoelens, zoals extreme woede, haat of afschuw gaan gepaard met de drang te vechten of vluchten. Het is interessant dat het voor misofonen uitmaakt wie het geluid maakt. Ze kunnen bijvoorbeeld meer verdragen van baby’s, dementerende ouderen of dieren. Ze ervaren pas een heftige reactie bij iemand die wel iets aan het geluid zou kunnen doen.
Vermijdingsgedrag
De hevige gevoelens kunnen zo sterk zijn dat voor de meesten vermijding de beste copingstrategie lijkt. Je vermijdt het bijvoorbeeld om met de trein te reizen, omdat iemand naast je kan gaan zitten eten. Je gaat niet meer naar de bioscoop, omdat je het geluid van popcorn en het kraken van chips niet kunt uitstaan. Ook samen met de familie eten is een probleem. En je kunt zelfs je kantoorbaan opzeggen, omdat het geluid van hard typende collega’s gewoon ondragelijk is.
Concentratieproblemen door Misofonie
Zodra je een hatelijk geluid hoort, gaat al je aandacht daar meteen naartoe. Dat is erg vervelend als je net een boek aan het lezen bent, een opdracht voor je werk probeert af te ronden of een examen moet maken. Je verliest snel en vaak je concentratie, omdat het vaak om menselijke geluiden gaat die veel voorkomen.
Schuld- en schaamtegevoelens
Waarschijnlijk besef je heel goed dat je reactie op bepaalde geluiden overdreven is. Je kunt je daardoor schuldig gaan voelen naar je familie en vrienden toe en je schamen over de agressieve gedachten die je hebt. Je wilt je helemaal niet zo voelen en je wilt niet zo denken over mensen van wie je houdt.
Angst
De heftige emotionele reactie die bepaalde geluiden bij je opwekken, kan je angst bezorgen. Het gaat meestal alleen om agressieve gedachten en een hevige boosheid vanbinnen, maar zou je je zelfbeheersing kunnen verliezen? Kun je door de opgekropte woede op een gegeven moment ontploffen? De gedachte alleen al dat je je in een omgeving moet bevinden waar veel triggers zijn, bezorgt je angst.
Misofonie als oorzaak van meer spanning en stress
Als je aan misofonie lijdt, ben je eigenlijk continu alert. Wie bevinden zich in je omgeving? Wat zijn ze aan het doen? Je verwacht overal triggers en dat bezorgt je een hoop spanning en stress. Zelfs momenten die voor anderen ontspannend zijn, zoals samen met het gezin eten of samen op de bank televisiekijken, zijn voor jou heel stressvol.
Vermoeidheid
Deze constante alertheid, de opgekropte boosheid en de spanning maken je gewoon heel erg moe. Het is niet gek dat je aan het einde van de dag helemaal kapot bent. Vermoeidheid is daarom bijna altijd een van de symptomen bij mensen met misofonie.
Onbegrepen voelen door Misofonie
Had jij voor het lezen van dit artikel over misofonie gehoord? Misofonie is voor velen nog een onbekend fenomeen. In Nederland werd de aandoening in 2009 voor het eerst beschreven door psychiater Damiaan Denys en ondertussen wordt er gelukkig wel meer onderzoek naar gedaan en bestaat er therapie. Toch zul je op veel onbegrip stuiten, omdat velen de aandoening niet kennen of het aanstellerij vinden. Anderen zullen gelijk roepen dat ze ook niet tegen smakken kunnen en daardoor kun jij je erg onbegrepen voelen.
Wat zijn veelvoorkomende triggers van Misofonie?
De alledaagse geluiden die een trigger vormen bij iemand met misofonie verschillen van persoon tot persoon. De meest voorkomende geluiden kunnen we onderverdelen in drie categorieën: mondgeluiden, lichaamsgeluiden en omgevingsgeluiden.
Mondgeluiden
Bijna alle geluiden die je met je mond kan maken, kunnen een trigger vormen voor iemand met misofonie. Denk bijvoorbeeld aan eetgeluiden, zoals smakken en kauwen of het likken aan een ijsje. Ook andere geluiden als smakgeluiden met de lippen, hard ademen, fluistergeluiden, niezen, neus ophalen of geeuwen kunnen ondragelijk zijn voor een misofoon.
Lichaamsgeluiden
Geluiden die je lichaam maakt of die je met je lichaam maakt, kunnen ook een trigger zijn. Iemand die met zijn vingers knipt, met een pen tikt, op zijn nagels bijt of met zijn slippers sloft.
Omgevingsgeluiden
Omgevingsgeluiden die een trigger kunnen vormen, zijn: typgeluiden, klikgeluiden van een telefoon of een computermuis, tikkende klokken of het geritsel van papier.
Misokinesie
Bewegingen kunnen ook een trigger zijn. Een heftige emotionele reactie op een beweging wordt misokinesie genoemd. Deze term betekent letterlijk ‘bewegingshaat’. Misokinesie gaat vaak samen met misofonie. Het gaat bijvoorbeeld om repeterende bewegingen, zoals iemand die met zijn voet zit te wiebelen. Ook het frunniken aan het haar kan een trigger zijn of bewegingen die met een geluid worden geassocieerd, zoals bewegende kaken.
Wat is het verband tussen misofonie en stress?
Een van de symptomen van misofonie is dat je meer spanning en stress ervaart. En dat is niet voor niets. Je bent als het ware constant op je hoede voor ‘gevaar’. Zodra je het ‘gevaar’ detecteert, ga je in de vecht- of vluchtmodus en je lichaam maakt adrenaline en het stresshormoon cortisol aan. Je bloeddruk stijgt en je hartslag gaat omhoog.
Het probleem als je misofonie hebt, is dat je bijna altijd deze alerte houding aanneemt. Langdurige stress leidt tot een verhoogd niveau van cortisol en dat kan tot veel lichamelijke problemen leiden. Je lichaam krijgt weinig kans om te herstellen. Dat maakt je moe en nog gevoeliger voor stress. De stress veroorzaakt vervolgens dat je nog gevoeliger bent voor geluiden.
Veel misofonen geven aan dat de misofonie vooral opspeelt wanneer ze stress hebben. Bepaalde geluiden staan ze tegen, maar als ze gestrest zijn is het nog veel erger. Je komt dus eigenlijk in een vicieuze cirkel terecht. Je hebt meer stress door misofonie en stress maakt het nog eens ondraaglijker.
Het is daarom voor jou als je misofonie hebt, extra belangrijk dat je een goede balans in je leven houdt. Denk bijvoorbeeld aan gezond eten, goed slapen en regelmatig bewegen. Leer naar je lichaam te luisteren, zorg voor voldoende ontspanning en voorkom dat je volledig uitgeput raakt of een burn-out krijgt.
Mogelijke gevolgen voor iemand met misofonie
Als je misofonie hebt, heeft deze aandoening een grote impact op je hele leven. Jonge kinderen hebben concentratieproblemen op school en hebben meer moeite vriendschappen te sluiten. Ook kan er meer spanning aan de eettafel zijn of het gezin eet helemaal niet meer samen.
Een volwassen misofoon ondervindt problemen op het werk, vermijdt situaties waar veel triggers zijn, slaapt alleen ook al heeft hij een relatie of gaat expres geen relatie aan. Je kunt je zelfs zo wanhopig voelen dat je een relatie beëindigt, ontslag neemt of verhuist. Je bent tot alles instaat om maar van de triggers af te zijn.
De beste copingstrategie lijkt het vermijden van triggers. Je vermijdt de bioscoop, je vermijdt treinreizen en je vermijdt uiteten gaan met vrienden. Het gevolg is dat je in een sociaal isolement terechtkomt. Je hebt meer moeite om vriendschappen of een relatie te onderhouden of om tijd samen met het gezin door te brengen.
Wil je dat wij je helpen?
Wij staan voor je klaar met een team van ervaren coaches. Onze coaches zijn actief in heel Nederland. In de afgelopen jaren hebben we duizenden mensen geholpen.
Ook al lijkt vermijding een goede strategie om met misofonie om te gaan. Dat is het absoluut niet. Je zult een heel eenzaam bestaan leiden en eenzaamheid kan weer andere gevolgen met zich meebrengen, zoals een depressie.
Ten slotte heeft misofonie een grote impact op je zelfbeeld en kun je een negatief zelfbeeld krijgen. Je kunt heel boos op jezelf worden en een groot schuldgevoel hebben. Je wilt namelijk helemaal niet dat je omgeving zich constant aan jou moet aanpassen. Aan de ene kant maakt het je blij dat anderen rekening met je houden, maar aan de andere kant ook verdrietig dat ze voor jou constant op hun tenen moeten lopen.
Een gelukkig leven ondanks misofonie
Het feit dat er veel mogelijke gevolgen voor jou met misofonie zijn, betekent niet dat je nooit goed met misofonie om kunt leren gaan. Je kunt een gelukkig leven leiden ondanks misofonie. Het AMC (Academisch Medisch Centrum) doet onderzoek naar misofonie en heeft ervaring met het behandelen ervan. Therapie kan helpen om de intensiteit van de heftige emotie bij geluid te verminderen.
Daarnaast is het erg belangrijk dat je goed voor jezelf blijft zorgen. Probeer de stress in je leven zoveel mogelijk terug te dringen. De volgende tips kunnen je daarbij helpen:
Ontspanningsoefeningen
Aangezien je brein constant alert en actief is om gevaar te detecteren, is het goed om dagelijks een halfuurtje bewust te ontspannen. Kun je je bijvoorbeeld na je werk of na school eventjes terugtrekken in een prikkelvrije omgeving? Doe bewust wat ontspanningsoefeningen, zodat je brein weer tot rust kan komen.
Voldoende nachtrust
Iedereen is sneller geïrriteerd en meer prikkelbaar bij een slaaptekort. Hetzelfde geldt als je misofonie hebt. Je zult er meer last van hebben als je vermoeid bent. Voldoende nachtrust is daarom essentieel en kan je helpen meer prikkels te verdragen.
Beweging en sporten
Je zit lekkerder in je vel en ervaart minder stress als je voor voldoende beweging zorgt. Is er een sport die je leuk vindt? Of zou je wat vaker een ommetje kunnen maken?
Verleg de aandacht
Onbewust is je aandacht altijd gericht op potentieel gevaar. Zou je jezelf hier bewust van kunnen maken? Zodra je je hier bewust van wordt, zou je ook bewust je aandacht kunnen verleggen. Probeer je bijvoorbeeld te focussen op iemand die geen trigger vormt. Of richt je aandacht op jezelf, op je ademhaling of op het ontspannen van je spieren. Het is niet eenvoudig, maar je kunt het leren!
Veelgestelde vragen over misofonie
Wat is misofonie?
Misofonie of Selective Sound Sensitivity Syndrome (4S) is een verminderde geluidstolerantie. Specifieke geluiden, zoals smak- en slikgeluiden roepen een heftige emotionele reactie bij je op. Het geluid kan walging oproepen, je wordt heel boos en je haat het. Deze heftige emoties zijn zo sterk dat je de geluiden zo veel mogelijk probeert te vermijden.
Hoe vaak komt misofonie voor?
Het is nog onduidelijk hoeveel aan misofonie lijden. Waarschijnlijk is zo’n 5 procent van de bevolking overgevoelig voor geluid. Maar volgens een schatting van psychiater Damiaan Denys lijdt 1,5 procent van de Nederlanders aan misofonie.
Kun je van misofonie genezen?
Volgens onderzoekers wordt misofonie al snel chronisch als de aandoening zich eenmaal heeft ontwikkeld. Waarschijnlijk zul je er dus niet helemaal vanaf komen. Maar je kunt wel leren beter met misofonie om te gaan waardoor de klachten aanzienlijk minder worden. Ook zorgt een diagnose voor meer herkenning en erkenning.
Hoe wordt misofonie behandeld?
Er bestaan gelukkig behandelingen voor misofonie, zoals ontspanningstraining en aandachtstraining. Therapie kan je bijvoorbeeld helpen negatieve associaties bij een geluid te vervangen door positieve, zodat je het beter kunt verdragen. In het AMC zijn ondertussen al zo’n 1000 mensen met misofonie behandeld.
Hulp bij burn-out en stress
Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is geen sinecure. Heb je ondersteuning nodig, dan kan je op onze hulp rekenen. Onze coaches zijn allemaal gespecialiseerd in jouw problematiek. Door hun jarenlange ervaring kunnen ze samen met jou werken aan jouw herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching heb jij je leven lang plezier!
Bekijk ons aanbod voor:
goeie info
Bedankt Larry!