Bijnieruitputting – Wat is het? En wat kun je er aan doen?

Bijnieruitputting: Bijnieren zijn kleine organen die als kapjes op de nieren liggen, met een laag vetweefsel ertussen. De bijnieren hebben een belangrijke taak: het is hun functie om met moeilijke, stressvolle situaties om te gaan.

Er worden in de bijnieren twee belangrijke hormonen aangemaakt:

• DHEA: Het hormoon dat je gelukkig maakt en waardoor je kunt herstellen van spannende gebeurtenissen
• Cortisol: zet je aan tot actie om te kunnen presteren in moeilijke tijden.

Samen zorgen deze twee hormonen ervoor dat je je kind kunt redden van een aanstormende bus en vervolgens het kind kunt troosten en warmte kunt bieden. Thuis gekomen herstel je van het gebeurde, zolang er maar niet weer een dergelijk spannende gebeurtenis plaatsvindt.

De bijnieren hebben een belangrijke functie bij:

• Reguleren van de stressreactie “vechten of vluchten”
• Reguleren van je bloedsuikerspiegel
• Tegengaan van ziekte en ontstekingen
• Reguleren van balans tussen water en zout in je lichaam
• Productie van testosteron en oestrogenen
  

Wat is bijnieruitputting?

Bijnieruitputting ontstaat doordat er een lange tijd teveel cortisol moet worden afgegeven als gevolg van: stress, boosheid, angst, etc. Bijnieruitputting ontstaat doordat stress continu aanwezig is.

Stress is bedoeld om snel te kunnen reageren in heftige situaties. Terug naar de tijd van de holbewoners: de enige zorg die je had was niet verscheurd te worden door een eng beest, of om te komen van de honger. Er was in die tijd niet heel veel meer waardoor je continu moest opletten

Tegenwoordig heb je je gezin, werk, targets, telefoons, email, de file, etc etc waardoor je continu in een staat van paraatheid moet staan om snel te kunnen reageren als het nodig is. Nu gaan jij en ik niet de wereld veranderen, dus moet de oplossing gezocht worden in iets anders. (zie hieronder)

Wat zijn de gevolgen van deze bijnieruitputting?

De gevolgen op termijn zijn dat je een burn-out kunt krijgen, overspannen raakt maar ook zullen je uitputtingsklachten toenemen. Je komt dan nergens meer aan toe en voelt je chronisch vermoeid.

> Lees ook: oorzaken van burn-out

Wat is de oorzaak van bijnieruitputting?

Stress kan de bijnieren uitputten. De gewenste aanmaak van cortisol is zo hoog, dat het lichaam dat op een gegeven moment niet meer redt. De vraag is groter dan de bijnieren kunnen produceren. Sommige mensen hebben gedurende lange tijd zoveel spanningen in hun leven dat ze gezondheidsklachten ontwikkelen.

Spanningen kunnen veroorzaakt worden door vele verschillende factoren. Een kenmerk kan zijn dat je voor een onmogelijk taak staat waar je geen oplossing voor ziet. Dit geeft spanning en als dat te lang duurt, reageert je lichaam daarop. Langdurige spanning en daarmee de aanmaak van cortisol, is de boosdoener als het aankomt op uitputting van de bijnieren.

Aan bijnieruitputting is goed te werken. Een coach heeft hierbij een zeer goed effect.

Meer weten over coaching om meer energie te krijgen?

> Effectieve coaching bij burn-out (preventie)

Stelt bijnieruitputting als diagnose wel iets voor?

De diagnose wordt in de medische wetenschap niet op grote schaal erkent. Wil dit zeggen dat het niet bestaat? De meningen zijn daar over verdeeld. Een groot aantal klachten die genoemd worden, kunnen bijvoorbeeld ook betrekking hebben op andere ziektes of problemen. Vermoeidheid is een klacht die zo vaak voorkomt dat de oorzaken daarvan zowel psychisch als lichamelijk kunnen zijn.

Somber zijn is ook een klacht die veel voorkomt en kan vele oorzaken hebben. Veel mensen hebben voorkeur om pasta en brood te eten dus de behoefte aan voedsel met veel koolhydraten komt voor bij erg veel mensen. Het is dus niet zo overtuigend als deze kenmerken als verschijnsel gepresenteerd worden.

Stel je voor je zou zeggen “Mijn zoontje heeft last van tandbederf en een van de verschijnselen van tandbederf is dat hij graag snoep eet.” Dan denk je al snel de behoefte aan snoep is geen verschijnsel maar de oorzaak.

Met koolhydraten is het zo dat wanneer je veel koolhydraten eet, de kans ook groot is dat je sneller moe wordt. Ook meer gebruik van suiker en zout kunnen vermoeidheid veroorzaken. Een verminderde weerstand kan veel oorzaken hebben, bijvoorbeeld ondervoeding, vitamine D of calciumgebrek, enzovoorts.

Somber zijn heeft ook als bijkomstigheid dat het vele oorzaken kan hebben en afnemend libido kan weer een gevolg zijn van somber zijn. Daarom is het niet altijd even duidelijk welk verschijnsel veroorzaakt wordt door een ander verschijnsel en of deze allemaal het gevolg zijn van problemen met de bijnieren.

Artsen erkennen de diagnose (nog) niet. Wat de medische wetenschap wel erkent, is dat stress niet goed voor je is en dat te veel spanningen tot allerlei klachten kan leiden.

De ziekte van Addinson

Ook is de ziekte van Addinson een erkende diagnose, dan werken de bijnieren helemaal niet meer. Voordat je dus denkt dat je bijnieruitputting hebt, kun je het beste eens een goed check-up door je huisarts laten plegen om erachter te komen of er ook nog andere mogelijke oorzaken te vinden zijn voor (een deel van) je klachten.

Ook kun je de huisarts vragen of hij/zij je cortisol zou kunnen testen. Uitputting van bijnieren wordt volgens natuurartsen die de diagnose wel erkennen, beschouwt als een gevolg van te hoge waardes van het stresshormoon cortisol.

Hoelang duurt het voordat je weer hersteld bent van bijnieruitputting?

Dit is sterk afhankelijk van je persoonlijke ervaringen. De een zegt dat hij/zij zich na enkele maanden evenwichtig en gezond leven al veel beter begint te voelen, de ander voelt zich na een jaar pas een beetje beter. Sommigen hebben het gevoel er niet van te herstellen.

Omdat de diagnose niet getoetst kan worden aan ervaringen, of andersom, is het moeilijk te zeggen hoelang het duurt eer iemand hersteld is van uitputting van de bijnieren. Gemiddeld is men herstelt na maximaal 1 a 1,5 jaar.

> Lees ook: je herstelvermogen verbeteren

Wat zijn de symptomen van bijnieruitputting?

Wat zijn de symptomen van uitputting van de bijnieren? Er zijn een reeks verschijnselen die worden toegeschreven aan uitputting van bijnieren. Zo worden onder andere vermoeidheid en moeilijk uit bed kunnen komen als verschijnselen genoemd. De vermoeidheid blijft, ook nadat je extra veel geslapen hebt. Ook een verzwakt immuunsysteem zouden kunnen wijzen op uitputtingsverschijnselen van bijnieren.

Je merkt dan dat je sneller grieperig bent en trager herstelt dan gemiddeld. Verder kun je last hebben van allergische reacties, somberte, onzuivere huid, weinig spierkracht en je futloos voelen. Je kunt last hebben van een lage bloeddruk, vergeetachtigheid, afnemend libido en van auto-immuunziekten. Andere verschijnselen die worden genoemd zijn onder andere: meer behoefte aan zoute en zoete voeding, aan koffie met cafeïne en aan maaltijden met veel koolhydraten.

Bijnieruitputting is zeer schadelijk voor je gezondheid. Vaak gaat het vooraf aan chronische stress en burnout

Bijnieruitputting is te herkennen aan –

• Extreme vermoeidheid. Ook als je net geslapen hebt.
• Niet kunnen slapen/ doorslapen
• Depressieve gevoelens
• Libidoverlies
• Gewrichtsklachten
• Huiduitslag of huidproblemen
• Snel koud hebben
• Verstoppingen (obstipatie)
• Lage bloeddruk
• Concentratieverlies
• Geheugenverlies

Maar ook door –

• De hele dag zin in koffie (opkikker nodig)
• Allergieën
• Weinig energie
• Slecht herstellen van een simpele verkoudheid

Gedragsmatig zijn er ook factoren te ontdekken:

> Bekijk hier de veel voorkomende valkuilen die leiden tot stress

Wat te doen bij bijnieruitputting?

Als je jezelf herkent in de bovenstaande kenmerken, wees dan eerst heel erg trots op jezelf. Je hebt namelijk de eerste stap gezet richting herstel. De tweede stap is misschien nog wel veel moeilijker: je moet er wat aan gaan doen.

Misschien kun je mijn hulp er bij gebruiken, maar waar je meteen aan kunt werken zijn deze drie dingen:

Rust

Slaap goed, maar wees niet bang voor een verstoorde nachtrust: dus als je niet slapen kunt, ga je dat de volgende nacht gewoon weer proberen. Ontspanning is ook rust overigens, dus pak je hengel, loop een eind over de hei (ook als het regent), stap op de fiets etc.

Voeding

Eet goede dingen. De meningen zijn hier eindeloos over maar baseer je voeding op het volgende: Eet wat het land biedt waar je woont: in NL: geen sla in de winter bijvoorbeeld. Beperk suiker, alcohol en cafeïne. Eet gevarieerd, kauw goed, niet te vet en wissel af.

Beweging

Beweging zorgt voor nivellering in het hormonale stelsel en zorgt voor de aanmaak van endorfine (het stofje dat je zo blij maakt) Heb je stress? Voel je je moe? Loop een eindje hard! In het begin voelt het tegenstrijdig, later ga je er van genieten.

Als je de energie terug begint te krijgen kun je nog wat meer gaan bewegen. Je kunt langere wandelingen in de natuur gaan maken. Als je het betalen kunt, kun je zo nu en dan eens lekker zwemmen of fietsen. Ga eens naar een kuuroord voor een heerlijke massage en sauna. Een geweldige manier om te ontspannen en te sporten tegelijkertijd, is hardlopen. En hardlopen is niet duur. Je hebt alleen een setje schoenen nodig en een helder schema.

Ook mediteren helpt om je diep te ontspannen. Al deze zaken zullen je herstel bespoedigen. Kies voor jezelf en voor je gezondheid. Op een bepaald moment kun je er aan toe zijn om je conditie nog verder te verbeteren door te gaan sporten. Kies een sport die bij je past en geen extremen van je lichaam eist. Een gezonder, stressvrij leven zal helpen om de verschijnselen van uitputting van de bijnieren effectief te bestrijden.

Stress verlagen is één van de beste manieren om bijnieruitputting te voorkomen.

Heb je hulp nodig om je stress te verlagen?

> Bekijk ons aanbod voor stresscoaching

Vermijd stressvolle situaties

Dit lijkt makkelijker gezegd dan gedaan maar er zijn het dagelijks leven veel stressmomenten die je kunt omzeilen. Je bepaalt bijvoorbeeld zelf of je je smartphone aan of uit zet. Als je een uurtje gaat relaxen zet je telefoon dan gewoon uit. Zet hem ook na 20.000 uur ’s avonds uit. Geniet bewuster van de stilte om je heen. Door te mediteren kun je spanningen in je leven verminderen.

Eerst moeten andere oorzaken van je klachten worden uitgesloten. Ga dus bij symptomen die op bijnieruitputting lijken eerst even met je huisarts praten. Deze kan een bloedbeeld laten prikken en eventueel meer onderzoek doen om te voorkomen dat je iets anders over het hoofd wordt gezien.

Lees ook: Stress verminderen

Verbeter je levensstijl

Zoals eerder genoemd kun je veel doen om je beter te gaan voelen. Maar het is wel moeilijk om je leefstijl blijvend om te gooien. Doordat je vaak moe bent ben je waarschijnlijk ook inactief. Omdat je veel koolhydraten eet, heb je mogelijk overgewicht en rugpijn. Als je veel suiker eet, kun je continu last hebben van dipjes. Mogelijk slaap je vaak en veel uit en kun je daarna nog steeds niet veel omdat je je zo uitgeput voelt.

Daarnaast heb je jarenlang te veel spanningen gehad, en mogelijk heb je die nog steeds. Hoe gooi je het roer om? Je kunt gewoontes veranderen maar makkelijk is dit niet. Bouw het stap voor stap op. Begin bijvoorbeeld met een gezond eetpatroon met voldoende groene groentes, weinig dierlijke vetten en minder koolhydraten of zout. Eet alleen mager vlees van landdieren en juist het vettere vlees van zeedieren (vis). Ga gezonder om met je suikerbehoefte. Neem geen extra cafeïne meer. Je kunt je dieet aanvullen met aanbevolen supplementen.

> Lees ook: Veerkracht opbouwen

Beter naar je lichaam luisteren

Sommige mensen zijn overtuigd dat je lichaam je laat je weten wat je nodig hebt. Heel erg raar is deze gedachte niet, want als je dorst beleeft laat je lichaam je ook weten dat je vocht nodig hebt. Soms kunnen signalen van je lichaam verwarrend zijn. Je voelt je moe dus je zou denken dat je slapen moet.

Lang niet in alle gevallen is dit waar. Je lichaam kan ook moe worden van te weinig activiteit. Je wordt dan moe van het moe zijn. Hoe moeilijk het ook is: kom in beweging.

De eerste week kun je beginnen met tweemaal een wandeling van ongeveer 20 minuten. Als je langer kunt wandelen, doe dat dan gerust. Ben je niet gewend om te bewegen, reken er dan op dat je zelfs na een korte wandeling al spierpijn zult krijgen. Ook spierpijn kun je het gevoel geven dat je erg moe bent dus pas op dat je dan niet meteen opgeeft. Accepteer spierpijn en zie het als een teken dat je iets gepresteerd hebt.

Forceer het bewegen echter niet. Als het echt niet gaat, luister dan naar je lichaam en maak de wandelingen korter. Blijf kiezen voor gezonde voeding. Herstel je natuurlijke dag- en nachtritme door op tijd naar bed te gaan en ’s morgens bijtijds weer op te staan. Omring je met positieve mensen, kies voor jezelf en voor rust en vrede in je leven.

> Lees ook: weten wat je nodig hebt

Spanningen vermijden, hoe doe je dat?

Vermijd spanningen, zoals angstige situaties en bezigheden die je opjagen. Dit lukt niet altijd, maar als je in een werksituatie zit waarbij je geen dag plezier hebt, kijk dan uit naar een andere baan. Je leven is te waardevol om zoveel tijd door te brengen in een negatieve omgeving. En als je thuis altijd enge tv-programma’s kijkt, kies dan vaker voor positieve programma’s.

Ervaringen die je blij maken in plaats van bang, zullen je herstel ten goede komen. Wees ook waakzaam met sociale media. Het wemelt er vaak van negativiteit. Het zijn keuzes die je bewust moet maken. Veel mensen zijn verslaafd aan sociale media en lijken niet eens meer door te hebben wat een negatieve impact het op hun leven heeft.

Van bijnieruitputting afkomen?

Blijft de drempel te hoog en krijg je geen vat op de stress? Onze coaches zijn dagelijks bezig met stressbestrijding en hulp bij een burn-out. Menselijke begeleiders met een brok aan ervaring die niets anders willen dan je te helpen weer een prettig leven zonder stress en angst te leiden. Zij doen dit op een unieke manier die uitermate goede resultaten oplevert: ze nemen je mee de buitenlucht in.

Door te wandelen of hard te lopen in de natuur, komt ons brein al snel tot rust. Hierdoor komen we sneller tot de kern. Deze individuele coaching is praktijkgericht, want wij geloven niet in sombere kantoren en theoretische kennis. Liever laten we je op een actieve wijze zien hoe jij afstand neemt van stress en negatieve emoties.

Gerelateerde artikelen

• Pleasegedrag of anderen naar de zin maken

Hulp bij burn out en stress

Het verminderen van stress en het herstellen van een burn-out is geen sinecure. Heb je ondersteuning nodig, dan kan je op onze hulp rekenen. Onze coaches zijn allemaal gespecialiseerd in jouw problematiek. Door hun jarenlange ervaring kunnen ze samen met jou werken aan jouw herstel. Van het resultaat van onze 1-op-1 coaching heb jij je leven lang plezier!

Bekijk ons aanbod voor:

• Stress coaching
• Burn out coaching
• Ondernemerscoaching