“Geef mij de kracht om te veranderen wat ik kan veranderen, de moed om te verdragen wat ik niet kan veranderen, en de wijsheid om het verschil te zien.” – (Theresa van Avila, 16e eeuw)
Na vallen, weer opstaan. Het klinkt zo simpel, maar wat kan het moeilijk zijn! Na een ingrijpende gebeurtenis vinden veel mensen het lastig weer normaal te functioneren. Hoe doe je dit? Heb je hiervoor speciale vaardigheden nodig? Ja: Mentale, fysieke en emotionele veerkracht zijn hiervoor noodzakelijk.
Deze veerkracht houdt je mentaal gezond en beperkt de gevolgen van stress. Iemand die mentaal en emotioneel veerkrachtig is, gaat beter om met veranderingen en druk.
“Hartstikke mooi,” denk je nu, “maar dat lukt me, in de situatie waarin ik zit, nu eenmaal niet.” Geen zorgen! Veerkracht kun je ontwikkelen. In dit artikel leggen we je beter uit wat veerkracht inhoudt en hoe je het, stapje voor stapje, aanleert.
Definitie van veerkracht
Wat is veerkracht? Veerkracht is de innerlijke kracht die je helpt om te herstellen en te kunnen terugveren na tegenspoed. Met veerkracht kun je stress en tegenslagen doorstaan zonder jezelf te verliezen. Soms lukt het je zelfs er sterker uit te komen.
Bij de een gaat dit vanzelf, bij de ander vraagt het aanleren van veerkracht meer tijd, steun en oefening. Juist daarin zie je dat veerkracht geen vaststaand gegeven is, maar iets dat groeit en meebeweegt.
Waarom is veerkracht belangrijk en hoe ziet dat eruit?
Een probleem op je pad: loop je vast, of vind je een manier om ermee om te gaan? Zonder veerkracht kunnen problemen overweldigend worden en blijven ze langer doorwerken. Hierdoor worden de negatieve gevolgen op je gezondheid ook groter en groter.
Wanneer je veerkrachtig bent, ziet dat er zo uit:
- Je kunt spanning beter opvangen en sneller herstellen na een moeilijke periode.
- Je ervaart soms heftige emoties, maar ze nemen je niet volledig over.
- Je behoud je perspectief: ook in lastige omstandigheden zie je hoop en uitwegen.
- Je durft je kwetsbaar op te stellen, en vraagt om hulp als dat nodig is.
- Je weet dat vallen bij het leven hoort, maar je vertrouwt erop dat je ook weer op kunt staan.
De negatieve gevolgen van een gebrek aan veerkracht
Een gebrek aan veerkracht ziet er zo uit:
- Je ervaart dat spanning zich opstapelt, waardoor je sneller uitgeput raakt.
- Emoties, zoals boosheid en verdriet, voelen intenser.
- Negatieve gedachten nemen de overhand; het gevoel dat je vastzit of dat er “toch geen uitweg” is.
- Relaties staan onder druk, omdat je er minder mentale ruimte voor hebt.
Uiteindelijk leidt dit tot lichamelijke klachten of langdurige uitval, omdat je systeem geen ruimte meer heeft om te herstellen.
In onze ervaring zijn het vaak de mensen met weinig veerkracht, die het gevoel hebben er alleen voor te staan. De uitputting maakt het moeilijk om steun te zoeken. We focussen dan met de coaching op het terugkrijgen van perspectief, om de uiteindelijke veerkracht te vergroten.
Veerkracht in de praktijk
Waarin uit jouw veerkracht zich? Ga eens na hoe je omgaat met de dagelijkse uitdagingen. Werk dan gericht aan vaardigheden zoals stressmanagement, zelfreflectie en het ontwikkelen van een positieve denkwijze.
Bepaal ook welke steun van sociale contacten je hebt. Is er een veilige omgeving die je helpt overeind te blijven als het moeilijk wordt? In onze samenleving is het belangrijk te zorgen voor een netwerk waarop je terug kunt vallen.
Door je veerkracht stap voor stap te vergroten, krijg je een betere balans en creëer je ruimte voor herstel. Je werkt dan aan een leven waarin negativiteit minder grip op je krijgt.
Verschillende soorten veerkracht
Er zijn verschillende soorten veerkracht:
1. Mentale veerkracht
Mentale veerkracht is de kracht van je geest om zich snel te herstellen van stress en tegenslagen. Heb je moeite om met uitdagingen of veranderingen om te gaan? Dan kan het zijn dat je weinig veerkracht hebt.
Je kunt veerkracht vergelijken met een springveer. Als er gewicht op komt, buigt de veer mee en veert die weer terug. Hetzelfde geldt voor jou als je met een uitdaging te maken hebt. Met veerkracht kun je weer ‘terugveren’ of er zelfs krachtiger uitkomen.
2. Emotionele stabiliteit / emotionele veerkracht
Veerkrachtig zijn betekent dat je emotioneel stabiel bent. Betekent dit dat je nooit negatieve emoties voelt? Nee, iedereen heeft met tegenslagen te maken. Maar hoe reageer je daarop? Kun je je emoties beheersen en het beste van de situatie maken? Veerkracht maakt je emotioneel sterker. Zo kun je doorgaan en de positieve kant van dingen zien.
Emotioneel stabiel zijn houdt niet in dat je de schijn ophoudt, je gevoelens opkropt of doet alsof je sterk bent. Het is logisch dat je je boos of verdrietig voelt als er iets ergs gebeurt. En het is goed om je emoties te uiten. Als je moet huilen, geef daar dan aan toe en huil. Maar kom vervolgens wel in actie en doe je best de situatie te veranderen.
Hoe kunnen wij je helpen?
Wij staan voor je klaar met een team van ervaren coaches. Onze coaches zijn actief in heel Nederland en zeer ervaren in het oplossen van stress en burn-out klachten.
3. Lichamelijke veerkracht
Een fysiotherapeut zei ooit: “Sporten is niet verplicht, maar bewegen wel.” Bewegen is heel belangrijk voor onze veerkracht, want lichamelijke veerkracht wordt bepaald door onze gezondheid en lichamelijke conditie. Voetballen, wandelen, hardlopen, zwemmen, fietsen, dansen, wat het ook is: je beweegt. En daar gaat het om.
Let, naast beweging, ook op je voeding en zorg voor voldoende nachtrust. De combinatie van bewegen en gezonde voeding heeft veel voordelen, onder andere:
- Je wordt sterker en fitter.
- Je zelfvertrouwen groeit.
- Je verliest overtollig lichaamsgewicht.
Wat heeft dit met veerkracht te maken? Stress heeft flinke invloed op je lichaam. Na een tegenslag moet je ook lichamelijk herstellen. Hoe gezonder je bent, hoe sneller je herstelt.
Veerkrachtig: wanneer alles bij elkaar komt
Veel mensen hebben vroeger te horen gekregen dat iets “tussen de oren” zit. Maar je mentale en je lichamelijke gezondheid zijn nauw met elkaar verbonden! Je bent pas echt veerkrachtig als je lichamelijk en mentaal in evenwicht bent.
Het een kan ook het ander versterken of aanvullen tijdens een tegenslag. Wil je bijvoorbeeld je lichamelijke conditie of je eetgewoonten verbeteren, dan heb je discipline nodig. Aan de andere kant helpt voldoende beweging je om lekker in je vel te zitten en om rust in je hoofd te krijgen.
Copingstrategieën: hoe zet jij je veerkracht in?
De manier waarop je omgaat met stress en problemen, noemen we coping. Iedereen heeft daarin zijn eigen stijl: de een negeert zijn problemen en schuift de boel voor zich uit, terwijl de ander direct in actie komt en zoekt naar een oplossing. Niet elke strategie is even nuttig. Een probleem negeren of vermijden (en vanbinnen piekeren) verlicht misschien even, maar kost je uiteindelijk enorm veel energie.
Effectieve copingstrategieën versterken daarentegen je veerkracht. Denk aan: het probleem actief aanpakken, steun vragen bij mensen die je vertrouwt, gevoelens durven uiten, momenten van ontspanning inbouwen en erop vertrouwen dat je weer uit de situatie kunt komen.
Het goede nieuws? Goede copingsstrategieën kun je leren. Wanneer je begrijpt dat je een probleem op kunt lossen, motiveert dat om in actie te komen. En als je de situatie niet kunt veranderen, ligt de kracht juist in het leren omgaan met de emoties die daarbij horen. Aanvaarden wat niet te beïnvloeden is en je aanpassen waar dat wél kan, maakt je veerkrachtig.
Nature en nurture in veerkracht
De mate van veerkracht die iemand heeft, ontstaat nooit uit één bron. Het is altijd een samenspel tussen nature en nurture – tussen wat je meekrijgt en wat je ontwikkelt.
Nature verwijst naar genetische eigenschappen. Onderzoek laat zien dat sommige mensen van nature een hogere stressbestendigheid of een stabieler zenuwstelsel hebben. Daarom herstelt de een sneller van tegenslagen dan de ander.
Nurture – de omgeving – speelt minstens zo’n grote rol. Hoe je bent opgevoed, steun van je ouders, vrienden of mentoren en de veiligheid van je sociale omgeving vormen allemaal belangrijke bouwstenen van veerkracht.
Een veilige jeugd of een sterk netwerk kan een krachtige buffer zijn tegen tegenslagen, terwijl het ontbreken daarvan juist kwetsbaar maakt. Uiteindelijk is veerkracht dus het resultaat van een complexe interactie tussen nature en nurture: zowel aanleg als ervaring spelen een rol. En dat nurture zo’n belangrijke rol speelt, laat zien dat je er altijd in kunt blijven ontwikkelen.
7 oorzaken van een gebrek aan veerkracht
Hoe ontstaat een gebrek aan veerkracht? Dit komt zelden door een enkele gebeurtenis. Vaak hebben we het over een complex samenspel van persoonlijke ervaringen en omstandigheden.
zeven veelvoorkomende oorzaken zijn:
1. Een onveilige of belastende jeugd
Soms was er geen veilige situatie thuis. Heb je in je jeugd weinig steun of bevestiging gekregen, dan is er toen niet gebouwd aan de stevige basis die je nodig hebt om sterk in het leven te staan. Onverwerkte ervaringen, zoals emotionele verwaarlozing of andere trauma’s, maken het moeilijker om op jezelf en anderen te vertrouwen.
2. Chronische stress op de werkvloer
Een werkomgeving met hoge druk, beperkte autonomie of weinig waardering zorgt voor een stressvolle situatie. Wie constant te veel moet geven zonder te kunnen herstellen, raakt uitgeput. Dit heeft een domino-effect: het wordt steeds lastiger om met nieuwe uitdagingen om te gaan of positief te blijven.
3. Gebrek aan sociale steun
Relaties, gezinnen en sociale contacten zijn een belangrijke buffer tegen stress. Als er geen steun is vanuit vrienden, familie of collega’s, dan voelt iemand zich sneller geïsoleerd. Deze eenzaamheid zorgt ervoor dat tegenslagen nog zwaarder op je drukken.
4. Onvoldoende vaardigheden om met spanning om te gaan
Veerkracht vraagt om stressmanagement, zelfreflectie en oplossingsgericht denken. Lukt dit niet, dan stapelen problemen zich op en voelt iemand zich machteloos. Dit vergroot de kans dat negatieve emoties overheersen.
5. Een instabiele of onveilige leefomgeving
Ook het ‘hier en nu’ heeft invloed. Financiële stress, problemen thuis of een onveilige omgeving zorgen voor voortdurende druk. Ervaar je dit constant, dan is het bijna onmogelijk om energie vrij te maken voor herstel of groei.
6. Veranderende omstandigheden
Verhuizen, een nieuwe baan, een reorganisatie of grote veranderingen in privésfeer vragen veel energie en kunnen je veerkracht tijdelijk onder druk zetten. Dit is normaal, maar hoe veerkrachtiger je bent, hoe sneller je daarna weer goed kunt functioneren.
7. Ingrijpende gebeurtenissen
Heftige situaties zoals rouw, ziekte of ontslag hebben een enorme impact en brengen je uit balans. Dit stelt je innerlijke veerkracht zwaar op de proef.
Even uit balans zijn door een tegenslag kan gebeuren, maar bovenstaande factoren versterken elkaar vaak. Wie bijvoorbeeld weinig steun ervaart én een stressvolle werkomgeving heeft, heeft minder kans gehad om te werken aan zijn veerkracht.
Veerkrachtiger worden: Hoe doe je dat?
Je kunt je veerkracht trainen, optimistischer in het leven staan en op een effectievere manier met problemen omgaan. Wat leer je dan? Om je problemen in een ruimer perspectief zien, jezelf doelen te stellen en afleiding te zoeken. Maar waar begin je?
Om veerkrachtiger te worden, moet je allereerst leren de situatie en je gevoelens te accepteren. Accepteer het wanneer je de situatie niet kunt veranderen. Accepteer het dat je je gestrest, gekwetst of machteloos voelt. Betekent dit dat je het bijltje erbij neergooit? Zeker niet! Het betekent dat je verder gaat in plaats van te blokkeren. Je verstopt je niet voor je gevoelens. Je gaat het probleem niet uit de weg, maar pakt het aan.
Zodra je de situatie en je gevoelens onder ogen bent gekomen, maak je gebruik van hulpbronnen in jouw omgeving en je sociale contacten. Zorg dat je er niet alleen voor staat. Je kunt vrienden en familie om hulp vragen. Lukt dat niet? Zoek dan professionele hulp, zoals een coach.
Leer te praten over wat er in je omgaat, in plaats van alles op te kroppen. Blijf je malen over een probleem, dan wordt dat in je hoofd steeds groter en groter. Als je er met iemand over praat, ga je de situatie vanuit een ander perspectief zien. Soms voelt het probleem dan gelijk kleiner, of merk je dat je het anders kunt aanvliegen.
Kies voor de hulp die bij jou past
Kracht van je gedachten
Je gedachten bepalen voor een groot deel of je veerkrachtig bent of niet. Stuur jij je gedachten? Denk je de hele tijd aan alles wat misgaat? Of kun je een probleem als een uitdaging bezien, iets wat je op kunt lossen? Blijf geloven dat uiteindelijk alles goed zal komen. Probeer vooruit te kijken en visualiseer alvast hoe het zal zijn als het probleem opgelost is.
Worstel je met een depressie, dan kan het pijnlijk zijn om de raad te horen om positief te denken. Misschien is dat voor jou op dit moment niet mogelijk. Dan is het nodig om hulp te zoeken bij professionals om er samen achter te komen hoe je invulling aan deze raad kunt geven.
Naast oplossingsgerichtheid, heb je afleiding nodig om stoom af te kunnen blazen. Mentale veerkracht opbouwen doe je niet door altijd maar te rennen en van hot naar her te racen. Maak ook eens een pas op de plaats, en geniet van het hier en nu.
Kom jij voldoende aan ontspanning toe? Als je ontspant, geef je je lichaam en je gedachten de gelegenheid te resetten. Dit geeft je hoofd de ruimte om creatief te denken. Gun jezelf momenten om even echt te voelen, open te staan voor nieuwe ideeën en te reflecteren op jezelf.
Het belang van hulpbronnen bij veerkracht
Om je veerkracht te versterken, zijn hulpbronnen onmisbaar. Het zijn de steunpunten waarop je kunt terugvallen wanneer het leven zwaar voelt. Deze hulpbronnen zijn er in twee vormen:
- Interne hulpbronnen: je eigen vaardigheden
Denk aan zelfvertrouwen, een probleemoplossende instelling, relativeringskracht en het vermogen om positief te blijven. Ook je fysieke gezondheid en energie spelen een rol: wie goed voor zijn lichaam zorgt, heeft meer draagkracht om stress te hanteren. - Externe hulpbronnen: hulp van je gemeenschap
We hebben een hecht netwerk nodig, binnen gezinnen en daarbuiten. Voor jongeren is dit vaak op school, voor volwassenen op werk: collega’s die je begrijpen of leidinggevenden die je serieus nemen. Ook professionele steun (bijvoorbeeld een coach) kunnen je helpen om de nodige elasticiteit te ontwikkelen.
Herken deze hulpmiddelen. Verwaarloos ze niet, maar zet ze actief in. Maak tijd voor ontspanning, ga een gesprek aan met iemand die je vertrouwt, of vraag om hulp. Misschien wekt het idee om op anderen te vertrouwen weerstand bij je op, maar in onze samenleving hebben we elkaar nu eenmaal nodig. Door je te realiseren dat je interne en externe hulpbronnen hebt, benut je het volledige potentieel van je veerkracht.
Weten of jouw symptomen bij
een burn-out horen?
Ontdek aan de hand van de gratis test of je een burn-out hebt. Binnen een kwartier weet je of een burn-out bij jou op de loer ligt.
Ontvang direct praktische tips
van een ervaren coach in je inbox.
Ontwikkeling van veerkrachtvaardigheden
Het ontwikkelen van de hierboven genoemde vaardigheden vraagt om bewustwording, oefening en de moed om patronen te doorbreken.
Wat heb je hiervoor nodig?
1. Stressmanagement als fundament
Veerkracht begint bij het leren reguleren van spanning. Dat betekent:
- signalen van overbelasting herkennen,
- patronen van vermijding of overcompensatie doorzien,
- gezonde strategieën inzetten om tot rust te komen (denk aan ademhalingstechnieken, lichaamsbewustzijn of het inbouwen van herstelritmes in de dag).
Zet je deze strategieën in, dan gaat dit verder dan “ontspannen”; je leert structureel te herstellen van druk.
2. Ontwikkelen van helpende denkpatronen
Negatieve of rigide overtuigingen (“ik kan dit niet”, “het heeft toch geen zin”) vergroten stress en maken je kwetsbaarder. Positief denken in veerkracht betekent niet wegkijken van problemen, maar leren herwaarderen: situaties zien in een breder perspectief, hoop durven toelaten en mogelijkheden blijven zien.
3. Sociale verbinding als buffer
Mensen hebben relaties nodig. Veilige verbindingen hebben een enorme impact: op school, vriendschappen, familie, collega’s of in de gemeenschap. Je moet echt investeren in die relaties, en leren om steun te ontvangen. Eenzaamheid en isolement zijn vaak sluipende ondermijners van veerkracht.
4. Een stevig en realistisch zelfbeeld
Een gezond zelfbeeld betekent dat je vertrouwt op je eigen capaciteiten. Het is geen blind optimisme, maar vraagt zelfkennis: weten waar je sterk in bent, maar ook ontdekken waar je kwetsbaarheid ligt. Begrijpen wat je imperfecties zijn en je fouten zien als leermomenten maakt je veerkrachtiger.
5. Constructief omgaan met moeilijkheden
Tegenslagen horen bij het leven. Veerkracht betekent per definitie dat iemand obstakels leert benaderen vanuit actie in plaats van verlamming. Je geeft betekenis aan het probleem en begrijpt wanneer je het kunt oplossen, en wanneer je moet leren leven met wat niet te veranderen is. Wat heb je hiervoor nodig? Zelfreflectie, soms professionele begeleiding, en altijd bereidheid tot groei.
6. Ondersteuning durven inschakelen
Veerkracht wordt vaak verkeerd begrepen als “het allemaal zelf kunnen”. In werkelijkheid vergroot iemand zijn veerkracht juist door hulp te vragen wanneer dat nodig is: van een coach, psycholoog of mentor. Je bent niet zwak als je die hulpbronnen benut, het maakt je juist sterker.
Deze vaardigheden beschermen je tegen stress en tegenslagen, en geven je de ruimte voor herstel, groei en betekenisgeving.
Conclusie
Veerkracht is niet iets wat je nu eenmaal hebt, of niet. Het is een kracht die groeit in de loop van je leven, juist door de momenten waarop het moeilijk is. Soms voelt het alsof je alles kwijt bent, maar juist dan ontstaat de mogelijkheid om sterker terug te komen.
Vind je het moeilijk om veerkracht aan te leren? Dat is niet gek, we moeten dit vaak op de moeilijkste momenten van ons leven doen. Het vraagt om oefenen en rekening houden met jezelf op een manier die niet iedereen komt aanwaaien.
Werk er stapje voor stapje aan. Ga eens een gesprek aan, sta even stil bij wat je wél aankunt, of neem een momentje om op te laden. Zo bouw je aan een fundament dat je steeds weer helpt op te staan.
Wees ook bereid steun te ontvangen. Niemand hoeft het alleen te doen. Heb je een beetje extra hulp nodig? Wees dan niet bang om ons om advies te vragen. Het eerste advies is gratis en vrijblijvend. Heb je uiteindelijk coaching nodig, dan hebben wij een ervaren coach voor je die precies weet hoe jij je veerkracht kunt vergroten, zodat je uiteindelijk weer steeds meer positieve ervaringen krijgt!
Hoe kunnen we je helpen?
Bij Meulenberg Training & Coaching geloven we dat iedereen recht heeft op energie, balans en plezier in het leven én op de werkvloer. Onze gespecialiseerde trainers en coaches staan verspreid door heel Nederland klaar om jou, of jouw organisatie, te begeleiden van stress en burn-out naar energie.
Of je nu als individu zoekt naar herstel en meer rust in je dagelijks leven, of als HR-professional of leidinggevende je team gezond en gemotiveerd wilt houden: wij denken graag met je mee.
Wil je weten wat we voor jou of jouw organisatie kunnen betekenen?
Neem contact op:
"*" geeft vereiste velden aan
Veelgestelde vragen
Referenties
- Wikipedia.org – Psychological resilience – Gevonden op 24/11/2025
Link naar de pagina op wikipedia.org
Ruud Meulenberg
Over de auteur:
Ik ben Ruud Meulenberg. Eigenaar en oprichter van Meulenberg Training & Coaching. Ik begeleid mensen met stress en burn-outklachten door ze ‘letterlijk’ in beweging te laten komen (wandelen/ hardlopen). Samen met een krachtig team van professionele coaches, help ik mensen door heel Nederland heen om van stress en burn-out af te komen. Ik probeer het goede voorbeeld te geven: Ik werk maximaal 24 uur per week, ik sport, geniet van mijn gezin en ik heb betekenisvol werk!
