Stress bij ADD. Hoe kan het? Waardoor ontstaat het?

Iedereen heeft weleens last van stress, hoe oud je ook bent, hoeveel levenservaring je ook hebt en wat je ooit ook hebt meegemaakt. Stress komt altijd van binnenuit. Dat wil zeggen dat stress iets is dat van binnen ontstaat. Maar wat nou als er binnen in je iets huist dat het leven soms een stuk leuker maakt, maar vaak ook wel lastiger. Bij mensen met ADD kan stress worden veroorzaakt door het disfunctioneren van netwerken in de hersenen, zoals het default mode network.

Deze verstoringen dragen bij aan aandachtsproblemen en leiden tot behoorlijke afwijkingen in hersenactiviteit en volume, wat van invloed is op het functioneren van mensen met ADD. Kort gezegd: veel mensen met ADD hebben veel last van (chronische) stress en maken daarmee ook veel meer kans een burn-out te krijgen.

Wat is ADD (Attention deficit Disorder)?

ADD, of Attention Deficit Disorder, is een neurologische stoornis die de aandacht, concentratie en impulsbeheersing beïnvloedt [1]. Het is een subtype van ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) waarbij hyperactiviteit niet, of veel minder aanwezig is.

ADD wordt ook wel een aandachtsstoornis genoemd maar dus zonder hyperactiviteit waarbij mensen moeite hebben om de aandacht ergens bij te houden. Het wordt daarom ook wel aandachtstekortstoornis genoemd.

Kenmerken ADD

ADD wordt gekenmerkt door onoplettendheid of achteloosheid. Bij onoplettendheid komt het vaak voor dat iemand achteloos met zijn omgeving omgaat en bijvoorbeeld sommige gevaren slecht herkent. Andere kenmerken van ADD zijn aandachtsproblemen, moeite met concentreren, problemen met organiseren en plannen, en snel afgeleid zijn. Bovendien is ADD vaak erfelijk, wat laat zien dat genetische factoren een rol spelen bij het ontstaan van deze aandoening.

Bij ADD heb je vaak last van een vertraagde informatieverwerking, een gevoel van traag reageren en onverwachte gebeurtenissen vallen je al gauw zwaar. Ook kun je snel overprikkeld raken, moeite hebben met plannen of organiseren en het zwaar vinden je aandacht op iets vast te houden.

ADD kan daardoor leiden tot uitdagingen op verschillende gebieden van je leven, zoals op het werk maar ook in relaties. Het is daarom belangrijk om de symptomen van ADD te herkennen en professionele begeleiding te zoeken als je denkt dat je ADD hebt om zo je kwaliteit van leven hoog te houden en de stress niet te boventoon te laten voeren.

In dit artikel zullen we dieper ingaan op wat ADD is, de invloed op het dagelijks leven, omgaan met stress en de behandeling van ADD.

ADD symptomen

Wil je graag duidelijk nagaan of je ADD bij jezelf of iemand anders herkent? Denk dan eens aan de volgende symptomen:

• Het hebben van grote behoefte aan slaap;
• Moeite hebben met stellen van prioriteiten;
• Erg precies zijn in doortastend handelen of denken, wat zich kan uiten in dwangmatig gedrag;
• Chaotisch en vergeetachtig zijn vanwege een slecht kortetermijngeheugen;
• Geen goed overzicht hebben in tijd of planning;
• Moeite hebben met uiten van gevoelens;
• Vanwege de vertraagde informatieverwerking niet goed of passend kunnen reageren op onverwachte gebeurtenissen.

Natuurlijk is dit slechts een lijstje met de symptomen van ADD: Het proces van diagnose ADD omvat gesprekken met een expert of een psycholoog die met name aan de hand van symptomen kan vaststellen of je ADD hebt. Een tijdige diagnose is belangrijk voor betere hulp en begrip van de aandoening voor zowel de persoon als zijn of haar omgeving.

Is ADD is hetzelfde als ADHD?

Hoewel er zeker overeenkomsten zijn is ADD niet hetzelfde als ADHD. Enkele duidelijke overeenkomsten zijn chaotisch en snel afgeleid zijn, moeite hebben met luisteren, moeite hebben met taken afmaken en het lastig vinden hoofdzaken van bijzaken te onderscheiden.

Als je hyperactief bent kun je moeilijk stil zitten en wil je meestal van alles (tegelijk) doen. Een impulsief persoon doet vaak dingen zonder er eerst goed bij na te denken of stil te staan, soms met allerlei problemen tot gevolg.

Diagnose ADD is vaak een uitdaging, vooral bij meisjes en vrouwen. Dit subtype wordt vaak pas laat of helemaal niet gediagnosticeerd, wat gevolgen kan hebben voor hun zelfbeeld en dagelijks leven. We zullen het hier later nog over hebben in dit artikel.

ADD is een subtype van ADHD en de grootste verschillen zijn:

• Geen duidelijke impulsiviteit of hyperactiviteit, maar juist vaak verlegen mensen die wat dromerig of bedachtzaam zijn;
• Mensen met ADD zijn goed in het verbergen van hun gebrek aan concentratie en hebben vaak een neiging tot onderpresteren;
• De diagnose wordt vaak pas later in het leven gesteld, terwijl dit bij ADHD in veel gevallen in de kindertijd al gebeurt.

Wanneer heb je concentratieproblemen door ADD?

Je hebt pas een probleem als je ergens last van hebt. Dus: als je het niet zo erg vindt dat je je niet zo goed kunt concentreren, heb je geen probleem. Mensen met ADD kunnen soms ook juist extreem geconcentreerd zijn op taken die hun interesse wekken. Dit is dan vaak in een hyperfocus.

Een belangrijke factor bij concentratieproblemen is de rol van neurotransmitters. Een tekort of disbalans van neurotransmitters zoals dopamine en noradrenaline kan leiden tot de concentratieproblemen die vaak bij ADD voorkomen.

Het wordt pas lastig wanneer je merkt dat je:

• Niet mee kunt komen met de rest.
• Je werk leidt onder een gebrek aan concentratievermogen.
• Als iedereen denkt dat je dom bent.
• Als mensen denken dat je geen interesse in ze hebt, omdat je in je hoofd continu afdwaalt.
• Als vriendschappen er onder leiden terwijl je voor iedereen veel over hebt
• Als je de chaos probeert te compenseren door perfectionistisch gedrag (zie je wel! ik kan het wel!)
• Mensen met ADD hebben vaak moeite met organiseren en plannen, wat leidt tot het vaak dingen kwijt raken.

Als je last hebt van ADD zijn dit veel voorkomende problemen. Het is niet gek dat je dan vaker dan normaal gesproken last hebt van stress.

Wat zijn oorzaken van ADD?

Zoals bij vele mentale en psychische problemen is er vaak een oorzaak aan te herleiden, hoe moeilijk die soms ook te vinden is. Het voordeel van het weten van de oorzaak is dat je er meestal iets aan kunt doen, door de oorzaak aan te pakken.

Het lastige bij ADD en de symptomen ervan is dat het een neurologische aandoening is waarbij vooral erfelijkheid een grote rol speelt. Grote kans dus dat als jij ADD hebt, één van je ouders (of allebei) dit ook heeft.

Er wordt nog steeds onderzoek gedaan naar de oorzaken van ADHD en ook dus de subgroep ADD. Naast erfelijkheid lijkt het tot zover vooral te maken te hebben met verbindingen in de hersenen, waarbij de hersendelen in de kindertijd zich langzamer ontwikkelen of informatie tussen hersendelen anders worden doorgegeven.

Ook de omgeving speelt soms een rol, door allerlei invloeden van buitenaf. Als moeders tijdens de zwangerschap veel stress hebben, roken of alcohol drinken kan het kind later ADHD ontwikkelen. Maar ook als er thuis veel ruzie of stress is, kan dit het geval zijn. In dit geval draagt het bij aan het ontspruiten van ADD.

Welke kenmerken horen bij ADD?

Tot dusver heb je al een heel aantal kenmerken van ADD voorbij zien komen. Het is logisch dat je wilt weten of je zelf misschien ADD hebt of dat je benieuwd bent of dat iemand anders in je gezin er last van zou kunnen hebben. Zo zijn er een paar specifieke categorieën die je daarbij kunnen helpen.

1: Add bij Volwassenen

ADD symptomen of kenmerken onder volwassenen kunnen verschillen van bijvoorbeeld kinderen. Hoewel er veel overeenkomsten zijn, uiten de gevolgen zich vaak op een andere manier. Neem bijvoorbeeld dromerig zijn. Wanneer kinderen snel afgeleid zijn of in hun eigen wereldje zitten, ziet dit er anders uit dan bij een volwassen persoon.

Sommige mensen zien de gevolgen van ADD pas onder ogen op volwassen leeftijd (vaak na een burn-out), ondanks dat de symptomen vaak al in de kindertijd aanwezig waren.

Bij een volwassene speelt het bijvoorbeeld op werk een grotere rol, wanneer er een taak afgemaakt moet worden maar iemand vaak afgeleid is of aan het wegdromen is. Ook kan je denken aan het op tijd betalen van rekeningen, onderhouden van contacten met familie of andere sociale contacten. Allemaal dingen die erg overweldigend kunnen lijken voor iemand met ADD.

Daarnaast voelen velen zich onzeker of niet lekker op hun plek, mede door alle prikkels die binnenstromen. Hierdoor zijn veel mensen met ADD helaas ook vroeger gepest.

2: Snel afgeleid zijn

Als je snel afgeleid bent kan het al gauw de grootste uitdaging worden om dingen af te maken. Wanneer je dingen slecht af kunt maken zorgt dat er vervolgens voor dat de klusjes of taken zich opstapelen.

Afleidingen door andere gesprekken kunnen het moeilijk maken om je te concentreren op je eigen gesprek, wat de communicatie en focus beïnvloedt.

Met een enorme to-do list voor je neus kan het je gaan duizelen, waardoor je het allemaal steeds minder ziet zitten. Hoe meer dit op je drukt, hoe meer stress je ervan kunt krijgen. Wanneer deze stress chronisch wordt en blijft opbouwen kun je uiteindelijk in een burn-out belanden.

3: Chaotisch zijn

Wanneer je dan ook nog moeite hebt met overzicht bewaren of plannen, is het vaak zwaar om te zien wat de beste weg voorwaarts is. Veel informatie gaat langs je heen, bijvoorbeeld in gesprekken. Dit kan de banden beïnvloeden die je met anderen hebt, of er zelfs voor zorgen dat je belangrijke informatie misloopt die je later misschien weer nodig hebt. Afleiding door andere gesprekken maakt het moeilijk om je te concentreren op je eigen gesprek, wat de communicatie en focus beïnvloedt. Ook moeite met administratieve zaken kan je problemen geven.

Voeg hieraan de druk van het dagelijks leven toe, en je hebt al een aardige cocktail voor stress bij elkaar gemixt.

4: Moeite hebben met hoofd- en bijzaken

Door je aandachtsproblemen op groter vlak kan het zijn dat je niet goed de hoofdzaken en bijzaken van elkaar kunt onderscheiden. Hierdoor kun je jezelf gaan verliezen in allerlei kleinere taken in plaats van de juiste prioriteiten voor jezelf te stellen.

Denk bijvoorbeeld aan je band met eventuele vrienden of familie die daar onder komen te lijden. Dit is niet altijd de meest directe vorm van stress, maar kan flink op de achtergrond gaan sudderen en je later een klap geven zoals een burn-out die je overvalt.

Add bij vrouwen

Misschien vraag je je af: waarom specifiek vrouwen? In veel van de tests en onderzoeken is vooral gekeken naar mannen en kinderen, waardoor er in verhouding wat minder bekend is over ADD bij vrouwen. Ook wordt de diagnose niet zo snel gesteld bij vrouwen, maar toch komt dit natuurlijk vaak genoeg voor.

Een bijkomend probleem is dat de diagnose ADHD-I vaak pas laat of helemaal niet wordt gesteld bij meisjes en vrouwen. Dit kan leiden tot gevolgen voor hun zelfbeeld en dagelijks leven.

Dat de diagnose niet snel wordt gesteld is eigenlijk een compliment, omdat veel vrouwen een groot doorzettingsvermogen en diepe wilskracht tonen. Hierdoor slaan ze zich er ogenschijnlijk gemakkelijker doorheen dan mannen, maar natuurlijk is ADD vervelend en beperkend, zelfs vermoeiend voor iedereen die ermee te maken heeft.

Ontstaan van stress bij ADD

Veel mensen die ADD hebben, hebben veel last van stress. Wat zijn de symptomen hiervan?

Neurotransmitters, zoals dopamine en noradrenaline, spelen een cruciale rol bij het ontstaan van stress. Een tekort of disbalans van deze neurotransmitters kan leiden tot concentratieproblemen en meer stress dat uiteindelijk leidt tot een burn-out.

1: Ik kan het niet en faalangst

Misschien ben je in het verleden vaak teleurgesteld. Doordat je zo’n chaos in je hoofd hebt zijn een hoop dingen niet gelukt, maar naïef als je bent, zie je alweer een heleboel creatieve oplossingen om alles wat niet geluk is te gaan compenseren.

Echter: na een hoop mislukkingen gaan ook bij jou de radertjes draaien en ben je op ten duur bang dat het volgende ook niet gaat lukken. Bovendien zal je omgeving, die je vaak niet snapt, je niet zo snel helpen bij het succesvol afronden van een van je creatieve ideeën. Ze hebben liever dat je gewoon normaal doet.

Een gevoel van ‘ik kan het toch niet’ zorgt er vaak voor dat je niet bereikt wat je kunt, met als gevolg dat je ver onder je niveau werkt. (Er zijn tig voorbeelden van mensen die pas op een latere leeftijd er achter komen dat ze ontzettend veel kunnen met ADD, om vervolgens erg succesvol te worden) Wanneer de uitdaging groot is, maar de vaardigheden er nog niet zijn ontstaat er stress. Vaardigheden zijn aan te leren, maar bij ADD gaat dit op een andere manier. Interessant is: Studies hebben juist aangetoond dat mensen met ADD met de juiste ondersteuning aanzienlijke successen kunnen behalen.

2: Ik ben anders dan mijn omgeving

Ja dat is waar, met add ben je wat anders dan je omgeving. Mensen met ADD verwerken informatie, indrukken en emoties anders dan andere mensen. Je hebt een hoop fantasie, creatief, sociaal betrokken, etc. Negatief zou je kunnen vinden: dromer, snel afgeleid, chaotisch etc. Maar het anders zijn dan dat je omgeving is, zorgt vaak voor stress. Iedereen wil graag gewaardeerd worden om wie hij of zij is en liever geen buitenbeentje zijn.

Het anders zijn, en daarmee niet je eigen uniekheid kunnen omarmen, zorgt uiteindelijk voor onthechting of vervreemding van jezelf. Dit is gevaarlijk omdat de kans op burn-out dan vele malen groter is. Je gaat dan steeds harder werken om maar te voldoen aan de verwachting van de omgeving, terwijl je dit eigenlijk gewoon niet kunt.

3: Ik vergeet veel en vergeetachtigheid

Vergeetachtigheid, ‘vergeten’, ‘niet aan gedacht’ of ‘het spijt me’: je zult ze als ADD-er nog wel eens zeggen. Je vindt het vervelend dat je zoveel vergeet. Misschien niet zo zeer voor jezelf, maar wel voor anderen. Je bent dan bang dat je anderen het gevoel geeft dat ze niet belangrijk zijn, of dat je ze niet aardig vindt. Niks is minder waar: je hebt het allerbeste met ze voor, maar je moest zoveel dingen tegelijk, dat je er helaas één vergeten bent.

Ook moet je vaak terug, of iets over doen om dat wat je vergeten bent weer op te halen. Sleutels, boodschappenlijstje, bril, portemonnee etc. etc. zijn voorbeelden van spullen die je makkelijk vergeet. Dit kost tijd en kom je in de knoop met andere dingen die je ook nog moest doen. Er ontstaat meer chaos, waardoor je weer meer vergeet, waardoor de stress meer toeneemt.

Het gevaar hiervan is dat je dit wil compenseren met perfectionistisch, haast dwangmatig gedrag. Tassen worden dubbel gecontroleerd, evenals het gasstel of het gas uit is, het koffiezetapparaat, de printer, etc.

4: Ik ben erg naïef (naïviteit)

Naïviteit kan erg vervelend zijn. Je flapt er, heel enthousiast, wel eens dingen uit waar je later weer spijt van krijgt. Ook denk je vaak dat het allemaal wel goedkomt en ga je vol vertrouwen van start, om later te moeten zeggen dat je het toch anders had moeten doen. Op school uit zich dat vaak door weinig leren voor een proefwerk, om vervolgens helemaal in tranen de onvoldoende in ontvangst te nemen. Het is belangrijk om bewust te zijn van je eigen beperkingen en sterke punten, zodat je beter kunt omgaan met deze situaties.

Op het werk uit het zich vaak door grote projecten aan te nemen en op ten duur moeten toegeven dat je het niet af gaat krijgen. Degene die je gaat ondersteunen begrijpt niks van de chaos en denkt dat je nog helemaal niks hebt gedaan. Dit geeft een ontzettend rot gevoel en leidt uiteindelijk weer tot extra stress: Deze keer ga je het echt goed doen!

Invloed van ADD op het dagelijks leven

Mensen met ADD ervaren vaak moeilijkheden in hun dagelijks leven. Ze kunnen moeite hebben met luisteren naar anderen, taken afmaken en dingen organiseren. Ze zijn ook snel afgeleid en kunnen moeite hebben met concentreren. Dit kan leiden tot problemen op school, op het werk en in relaties. Het is belangrijk om strategieën te vinden om om te gaan met deze moeilijkheden, zoals het gebruik van planners, het maken van to-do-lijsten en het vermijden van overstimulerende omgevingen.

Omgaan met stress bij ADD

Mensen met ADD kunnen moeite hebben om met stress om te gaan. Ze kunnen snel overweldigd raken en moeite hebben om prioriteiten te stellen. Het is belangrijk om technieken te leren om stress te verminderen, zoals meditatie, diepe ademhaling en regelmatige beweging. Zoals we hierboven al beschreven: Neurotransmitters spelen een cruciale rol bij stress; een disbalans kan leiden tot verhoogde stressniveaus en concentratieproblemen. Ook kan het helpen om een dagelijkse routine te hebben en prioriteiten te stellen. Het is ook belangrijk om te leren om “nee” te zeggen en niet te veel hooi op de vork te nemen.

Strategiën om stress te verminderen

Het is belangrijk om strategieën te ontwikkelen om stress te voorkomen en om te gaan met de dagelijkse uitdagingen van ADD.

Enkele tips om stress te voorkomen bij ADD zijn:

• Het belang van voldoende slaap, regelmatige oefening en een gezond dieet om de algehele gezondheid en het welzijn te ondersteunen. Door deze strategieën toe te passen, kunnen mensen met ADD beter omgaan met stress en hun symptomen beheersen, waardoor ze een beter functionerend leven kunnen leiden.
• Het structureren van taken en het maken van to-do-lijsten om overweldiging te voorkomen.
• Het vermijden van overstimulerende omgevingen en het zoeken naar rustige, kalme ruimtes.
• Het praktiseren van ontspanningstechnieken, zoals diepe ademhaling of meditatie, om stress te reduceren.
• Het zoeken naar ondersteuning van familieleden, vrienden of een coach om te helpen bij het omgaan met de emoties en uitdagingen van ADD.

Succesvol met ADD en impulsief gedrag

Wil je succesvol zijn met ADD dan heb je daar alle mogelijkheden toe. Je bent creatief, je ziet veel mogelijkheden en je hebt een groot sociaal hart. Naast dat je een doorzetter bent, zijn dat eigenschappen die je helpen bij succesvol zijn of worden. Veel volwassenen met ADD hebben succes gevonden door hun unieke sterke punten te omarmen.

Begrijp goed dat succesvol zijn niet altijd betekent dat je heel veel geld verdient. Je kunt ook succesvol buurvrouw, moeder, vakkenvuller of kapper zijn.

Wil je succesvol zijn met ADD doe je er goed aan om te werken aan je eigen uniekheid door zelfstandig de touwtjes in handen te gaan nemen. Behandelingsplannen voor ADD moeten maatwerk zijn om aan persoonlijke behoeften te voldoen. Neem contact op om hiermee aan de gang te gaan:

Behandeling ADD coaching

De behandeling van ADD kan bestaan uit medicijnen, coaching of een combinatie daarvan. Het is belangrijk om met een professional te praten over de beste behandeling voor jou. Ook kan het helpen om een zelfhulpboek te lezen of een online cursus te volgen over ADD. Het is ook belangrijk om een ondersteunend netwerk te hebben, zoals familie en vrienden, om je te helpen omgaan met de uitdagingen van ADD. Door de juiste behandeling en ondersteuning kan je leren omgaan met de symptomen van ADD en een succesvol leven leiden.

Hoewel directe gedragstherapie op de lange termijn minder effectief gebleken is in de behandeling van ADD, zijn psycho-educatie en coaching belangrijke alternatieve methoden. Veel medicatie bij add werkt kalmerend werkt en het maakt het makkelijker om te werken, leren en op te letten. Wel heeft het nadelen, zoals sommige bijwerkingen en het is daarom goed om medicijnen voor add altijd met je (huis) arts te bespreken.

Andere adviezen die bij de behandeling van ADHD gelden en ook van toepassing zijn op ADD zijn verschillende vormen van hulp, zoals coaching en training. Het voordeel van een persoonlijke coach die je kan helpen bij je stress is dat het echt even om jou gaat en jouw situatie. Bij coaching leer je onder andere om beter met je gevoelens en symptomen om te gaan. Denk hierbij aan het trainen van je zelfvertrouwen, concentratievermogen en bewaren van overzicht.

Tips om nu al beter om te gaan met ADD

Nu is het natuurlijk niet altijd voor iedereen mogelijk een complete training of coaching te doen. Daarom delen we graag de volgende nuttige tips met je, zodat je een start kunt maken met het verlichten van jouw ADD. Denk bijvoorbeeld aan:

• Duidelijke deadlines en herinneringen voor zowel persoonlijke taken als werkprojecten;
• Vinden van dingen die je aandacht vasthouden, zoals specifieke hobby’s en interesses;
• Een duidelijke dagelijkse routine, zoals vaste tijden voor slapen en opstaan;
• Een overzichtelijk systeem voor je geldzaken en betalen van rekeningen;
• Een regelmatig en krachtig bewegingsschema, vooral buiten;
• De rust en slaap nemen die je lichaam nodig heeft;
• Een gezond eetpatroon;
• Altijd blijven doorleren over je ADD, zodat je tips kunt vinden die goed bij je passen.

Zoals je ziet komen woorden als overzicht en duidelijkheid vaak terug. Dit is geen toeval, want hoe meer structuur en helderheid je aan jezelf kunt geven, hoe lichter je ADD voor je wordt en hoe minder kans je hebt op het ontwikkelen van stress en burn-out.

Gerichte hulp bij burn-out, stress en verzuim

Of je nu middenin een burn-out zit, overspannen bent, last hebt van hevige stress, of als werkgever langdurig verzuim wilt verminderen als gevolg van stress, we snappen dat dit een behoorlijke struggle is. Het proces kan behoorlijk lastig, tijdrovend en frustrerend zijn.

Maar je hoeft het niet alleen te doen!

Wij van Meulenberg Training & Coaching begrijpen jouw situatie. We hebben het zelf ook meegemaakt op zowel persoonlijk als zakelijk vlak. Je vindt daarom begrip, warmte, medegevoel, maar ook een praktische, gedegen aanpak naar een toekomst met energie, plezier en voldoening.

Zoals onze klanten zeggen: Van het resultaat van onze aanpak heb je je leven lang plezier!

Veelgestelde vragen

Referenties

1. Hersenstichting.nl – ADD (Attention Deficit Disorder) – Gevonden op 15/05/2025
   Link naar de pagina op hersenstichting.nl