Opgejaagd gevoel door stress, de oorzaak en de oplossing

Opgejaagd gevoel: Iedereen kampt wel natuurlijk eens met een opgejaagd of nerveus gevoel als gevolg van een stressvolle situatie of gebeurtenis. Toch gaat het vaak om een ernstiger probleem dan je zou denken, zeker als dat gevoel maar blijft hangen. In veel gevallen gaat het dan niet om een tijdelijke nervositeit, maar echt om een chronisch probleem dat het moeilijk maakt om nog goed te functioneren. Zowel je werk als je gezinsleven, je gezondheid en andere aspecten lijden er dan onder.

Waar komt dat opgejaagde gevoel vandaan?

Een opgejaagd gevoel is een veelvoorkomend probleem in onze drukke en stressvolle samenleving. Het kan worden veroorzaakt door verschillende factoren, zoals teveel stress, chronische vermoeidheid en een ongezonde leefstijl. In dit artikel zullen we ingaan op de oorzaken van een opgejaagd gevoel en bieden we tips om het te verminderen. We zullen ook bespreken hoe een realistische planning, meditatie en beweging kunnen helpen om een opgejaagd gevoel te verminderen.

Hoe zijn een opgejaagd en chronische stress gelinkt?

Misschien herken je het wel: dat constante, opgejaagde gevoel. Alsof je altijd ‘aan’ staat, maar niet meer precies weet waarom. Wat veel mensen niet weten, is dat zo’n opgejaagd gevoel vaak geen kwestie is van een drukke dag of een korte periode van stress, maar het gevolg kan zijn van chronische stress.

Je lichaam is namelijk prima in staat om om te gaan met een eenmalige verwonding of kortdurende spanning. Bij acute stress schakelt het over op standje overleven — een slimme, tijdelijke reactie. Maar wanneer stress langdurig aanhoudt, verandert er iets. De aanmaak van het stresshormoon cortisol blijft verhoogd, en dat heeft gevolgen. Je raakt overprikkeld, je slaapt slechter, je lichaam herstelt minder goed en je hoofd blijft maar draaien.

Een opgejaagd gevoel is in die zin een belangrijk signaal: het vertelt je dat je systeem overbelast raakt. Dat je niet meer herstelt tussen de pieken door

Opgejaagd gevoel bij burn-out: een rem op herstel

Bij burn-out speelt dat opgejaagde gevoel een centrale maar vaak onderschatte rol. Waar het lichaam normaal gesproken na een stressvolle periode tot rust komt, lukt dat bij burn-out niet meer: het zenuwstelsel blijft overactief, ook als de directe druk al verdwenen is. Dit uit zich in een constante innerlijke gejaagdheid. Je herkent dit aan een gevoel van haast zonder duidelijke aanleiding, alsof je elk moment iets moet doen dat belangrijk is, of alsof je iets belangrijks vergeten bent. Dat opgejaagde gevoel is niet alleen vermoeiend, het verstoort ook je natuurlijke herstelproces. Zelfs als je rust neemt, blijft je systeem door deze gejaagdheid in de overlevingsstand hangen: je slaapt slecht, je voelt je nooit écht ontspannen, en je energievoorraad vult zich niet aan. Daardoor kan herstel van burn-out eindeloos lijken te duren.

Pas wanneer het lichaam leert dat het weer veilig is om te vertragen, de rust kan pakken, kan de vicieuze cirkel van stress en uitputting worden doorbroken en kan er dus echt hersteld gaan worden. Dat vraagt om meer dan uitrusten: het vereist inzicht in jezelf en je stressfactoren, begeleiding en het bewust leren reguleren van dat opgejaagde binnengevoel.

De oorzaak van opgejaagde gevoelens

Als je altijd last hebt van nervositeit, dan is het de moeite waard op onderzoek te gaan naar de oorzaak. Dat is niet altijd eenvoudig, omdat veel mensen niet meer door hebben dat ze zich in ‘stress-stand’ bevinden. Het is zo normaal geworden dat je de chronische stress niet bewust ervaart, al zijn de gevolgen er wel naar. Wanneer we bewust worden van deze situatie en de gevolgen ervan, wordt duidelijk dat het gaat om een serieus probleem dat vaak een aanpassing op het vlak van levensstijl vereist.

Je kunt dit vergelijken met een sporter. Een sporter kan een korte tijd een grote krachtsinspanning leveren. Maar iedereen begrijpt dat een lichaam niet dagen achter elkaar zo’n topprestatie kan leveren. We begrijpen dan allemaal dat het moet wel herstellen.

Hoe herken je een opgejaagd gevoel door stress?

Het herkennen van een gejaagd gevoel door stress kan dus lastig zijn, vooral omdat veel mensen gewend raken aan de druk en spanning van hun dagelijkse leven. Toch zijn er bepaalde signalen en symptomen waar je op kunt letten om te bepalen of stress een rol speelt in je opgejaagde gevoel:

Fysieke symptomen van opgejaagde gevoelens

• Snelle hartslag: Een veelvoorkomend teken van stress is een verhoogde hartslag, zelfs in rusttoestand.
• Vermoeidheid: Voel je je constant moe, zelfs na een goede nachtrust? Dit kan een indicatie zijn dat stress je energieniveau beïnvloedt.
• Oppervlakkige ademhaling: Stress kan leiden tot oppervlakkige ademhaling, wat de gevoelens van onrust en spanning kan verergeren. Bewust trainen van diepe ademhaling kan helpen om deze symptomen te verbeteren.
• Spierspanning: Veel mensen ervaren gespannen spieren, vooral in de nek, schouders en kaak, als gevolg van chronische stress.

Mentale en emotionele symptomen

• Moeite met concentratie: Als je merkt dat je moeite hebt om je te concentreren op taken of gemakkelijk afgeleid bent, kan dit wijzen op een gejaagd gevoel door stress.
• Prikkelbaarheid: Een kort lontje of verhoogde prikkelbaarheid is vaak een teken dat stress je emotionele toestand beïnvloedt.
• Rusteloosheid: Het gevoel dat je constant in beweging moet zijn of moeite hebt om te ontspannen, is een duidelijk signaal van een gejaagd gevoel.
• Irrationele gedachten: Irrationele gedachten kunnen bijdragen aan een opgejaagd gevoel, omdat ze vaak leiden tot onnodige zorgen en stress.

Gedragsmatige symptomen

• Vermijden van sociale interactie: Als je merkt dat je sociale activiteiten of contacten vermijdt, kan dit een teken zijn dat je je overweldigd voelt.
• Veranderde slaappatronen: Moeite met in slaap vallen, vaak wakker worden, of ongewoon veel slapen kan duiden op stress.
• Wisselen tussen verschillende taken: Het constant wisselen tussen verschillende taken kan bijdragen aan een opgejaagd gevoel en verhoogde stressniveaus.
• Overvolle to-do lijstjes: Een overvol hoofd als gevolg van opgejaagde gevoelens leidt vaak tot meer drukte, meer to-do lijstjes die niet afkomen en daarmee nog meer stress en drukte.
• Ongezonde gewoonten: Het gebruik van alcohol, roken, of overmatig eten als coping mechanisme kan wijzen op stress gerelateerde problemen.

De precieze oorzaak van je opgejaagd voelen

Voor je echter op zoek kan gaan naar een oplossing, is het natuurlijk belangrijk dat je weet waar dat opgejaagd gevoel precies vandaan komt. Gedachten kunnen in je hoofd spoken en bijdragen aan een opgejaagd gevoel. Speelt er zich iets in je omgeving waar je moeilijk mee om kunt gaan? Een stressvolle job, een enorm verantwoordelijkheidsgevoel tegenover je gezin, ruzie met een vriend of vriendin, enzovoort. Vaak beseffen we niet hoe groot de impact van zulke situaties kan zijn op onze fysieke en mentale gezondheid!

Veel voorkomende oorzaken:

• Een laag zelfbeeld
• Onzekerheid
• Opvoeding
• Niet weten hoe je stress kunt managen
• Hoge werkdruk
• Te veel cafeïne houdende dranken (als energy drinks)
• Te veel dagelijkse schermtijd

Op zich kunnen er oneindig veel oorzaken zijn van een opgejaagd gevoel. Allemaal brengen ze één reactie teweeg in het lichaam: de productie van cortisol, een stresshormoon. Op zich is dit hormoon niet slecht en het is zelfs noodzakelijk om te overleven en te functioneren. Blijft je lichaam echter voortdurend cortisol aanmaken, dan wordt het pas echt een probleem.

De rol van cortisol bij een opgejaagd gevoel

Waarom kunnen we dit zo zeggen? Dagelijks worden we blootgesteld aan gebeurtenissen die stress geven. Hoe klein ze ook zijn, ze hebben een grote impact op onze hormoonbalans. Cortisol is het hormoon dat ons lichaam helpt om tijdens stressvolle periodes te overleven en functioneel te blijven. Bij kortdurende problemen is het dus onze redding. Bij chronische situaties helaas niet.

Als de stressvolle situatie blijft duren (zoals vaak het geval is), wordt er ook steeds meer cortisol aangemaakt. En dat is precies wat dat opgejaagde gevoel veroorzaakt. Of het nu gaat om een baas die altijd in je nek zit te hijgen, of een vervelende schoonmoeder die je de kriebels geeft, het zijn allemaal factoren die van een verhoogde cortisol productie een chronisch probleem maken en je mentale welzijn beïnvloeden!

Hoe verminder je een opgejaagd gevoel?

Het belangrijkste is natuurlijk dat je van die hoge cortisol productie af komt. Hoewel het hormoon zijn nut heeft in tijdelijk stressvolle situaties, komt het zoals gezegd je gezondheid, efficiëntie en geluk uiteindelijk niet ten goede. Er bestaan veel verschillende manieren om stress tegen te gaan, maar beweging (zoals sjoggen) is ongetwijfeld een van de beste.

Waarom? Lichamelijke beweging heeft al vaker bewezen een boost te zijn voor de gezondheid. Dat komt onder andere door het effect ervan op de hormoonbalans. Zo zorgt regelmatig sporten ervoor dat je lichaam meer endorfines aanmaakt, zogenaamde ‘feel good’ hormonen. Een bijeffect van deze stoffen is dat ze de productie van cortisol onderdrukken. Hoe meer endorfines in je lichaam aanwezig zijn, hoe zwakker het signaal van de hersenen naar de bijnierschors om cortisol aan te maken. En dat vertaald zich dus in een lagere cortisol productie.

Minder een opgejaagd gevoel door het veranderen van je kijk

Hoewel bewegen een belangrijk middel is om cortisol te verlagen, is het veranderen van je kijk op de belangrijkste zaken in je leven nog veel belangrijker als het gaat om het verminderen van een opgejaagd gevoel. Het veranderen van je kijk op het leven kan een effectieve manier zijn om stress en een opgejaagd gevoel te verminderen. Het kan een behoorlijke uitdaging om hier aan te werken omdat onze kijk op het leven en onze prioriteiten over een lange perioden ontstaan.

Toch maakt hoe we naar zaken kijken een groot verschil als het gaat om het effect dat het op ons heeft. Om een voorbeeld te geven: Wanneer je een tijger achter het glas in de dierentuin ziet, zul je geen stress krijgen als er eentje vlak voor je staat. Wanneer je dezelfde tijger zou zien in de vrije natuur komt er een heel andere reactie bij je los. Je lijf adrenaline en cortisol aan: Klaar om te vechten of te vluchten. Jouw visie bepaalt dus hoeveel stress je krijgt!

Tips om een opgejaagd gevoel te herkennen en aan te pakken

Als je een of meer van deze symptomen bij jezelf herkent, is het belangrijk om stappen te ondernemen om je stressniveau te verlagen. De onderstaande tips kunnen je helpen om alvast een opgejaagd gevoel te verminderen. Begin met het analyseren van je dagelijkse routines en probeer stressvolle situaties te identificeren en te minimaliseren. Neem regelmatig pauzes, oefen ontspanningstechnieken zoals ademhalingsoefeningen of meditatie, en overweeg om met een professional te praten als je merkt dat het moeilijk is om zelf verandering te brengen.

Opgejaagd gevoel verminderen: Een praktische aanpak

We snappen het allemaal: een beetje stress is niet erg, maar het is nooit de bedoeling dat je jezelf continue opgejaagd voelt. Wat kun je doen om de spanning los te laten zonder dat de vermoeidheid blokkeert?

De sleutel ligt in het doorbreken van die vicieuze cirkel. Dat hoeft niet groots of ingewikkeld te zijn, het begint juist bij kleine, praktische stappen:

1. Zoek afleiding

Richt je aandacht bewust op iets anders dan de stressbron. Denk aan een wandeling, tuinieren, tekenen, koken, of iets creatiefs met je handen. Door jezelf fysiek of mentaal te richten op een andere activiteit, geef je je zenuwstelsel de kans om tot rust te komen.

2. Maak een realistische planning

Een opgejaagd gevoel wordt vaak gevoed door te veel ‘moeten’. Zet je taken op papier, maak keuzes, en stel prioriteiten. Ruimte in je agenda is geen luxe, maar een noodzaak om te kunnen herstellen.

3. Zorg voor ritme en ontspanning

Dagelijkse beweging, ademhalingsoefeningen of meditatie kunnen helpen je systeem te kalmeren. Ook een vaste bedtijd en het vermijden van schermen laat op de avond dragen bij aan innerlijke rust.

4. Durf naar binnen te kijken

Achter een opgejaagd gevoel gaan vaak diepere patronen schuil. Een laag zelfbeeld, perfectionisme of de overtuiging dat je altijd moet presteren kunnen onbewust zorgen voor voortdurende spanning. Het helpt om deze onderliggende drijfveren te herkennen en ermee aan de slag te gaan, eventueel met begeleiding. Pas als je leert dat je ook zonder bewijs van nut of succes waardevol bent, ontstaat er ruimte voor echte rust.

5. Herken de signalen op tijd

Leer de vroege waarschuwingssignalen van je lichaam kennen zoals gejaagdheid, gespannen spieren of onrustig slapen zodat je kunt bijsturen vóórdat stress zich opstapelt tot burn-out.

Aan de slag tegen opgejaagdheid!

Kort samengevat, een opgejaagd gevoel kent als oorzaak stress en heeft een aanzienlijke impact op zowel de mentale als fysieke gezondheid. Inzicht in de oorzaken van gejaagdheid is cruciaal om deze te kunnen aanpakken en meer ontspanning te ervaren. Hoewel velen zich niet altijd bewust zijn van de oorzaken en symptomen, kan het herkennen van signalen zoals rusteloosheid, prikkelbaarheid en vermoeidheid de eerste stap zijn naar verbetering. Het is erg belangrijk om aandacht te besteden aan zowel fysieke als mentale symptomen.

Het is daarom belangrijk om te erkennen wanneer stress een negatieve invloed begint te hebben op je gezondheid en om tijdig actie te ondernemen. Het ontwikkelen van gezonde gewoonten zijn cruciaal om stress te verminderen en een opgejaagd gevoel tegen te gaan.

Onthoud dat het mogelijk is om stress te verminderen door bewust te zijn van de signalen en door middel van praktische strategieën. Door goed voor jezelf te zorgen en de juiste balans te vinden, kun je je welzijn verbeteren en de kwaliteit van je leven verhogen.

Kun je wel wat hulp gebruiken? Neem contact met ons op, reken af met opgejaagde gevoelens en ga voor een leven vanuit rust en voldoening.

Veelgestelde vragen

Referenties

1. health.harvard.edu – How to recognize the signs… – gevonden op 07/08/2024
   Link naar de pagina op health.harvard.edu