Zo herken je ADD

Je kunt je moeilijk concentreren op één taak, je bent snel afgeleid en je hebt al gauw een vol hoofd. Allemaal kenmerken van ADD. Leven met ADD kan een uitdaging zijn en soms moeilijk te onderscheiden van ‘gewoon’ warrig zijn. Dus het is nuttig om te leren herkennen wat het is, wat het doet en wat je kunt doen om ermee om te gaan.

Ben je hier beland omdat je weinig focus hebt en mogelijke symptomen herkent? Heb je een familielid met concentratieproblemen dat je wil helpen? Of ben je benieuwd wat ADD nou eigenlijk is? Lees dan verder en bekijk of je de tips in dit artikel voor jezelf of anderen kunt gebruiken.

Wat is ADD?

ADD staat voor attention deficit disorder, oftewel aandachtsstoornis. Het wordt gekenmerkt door onoplettendheid of achteloosheid. Bij onoplettendheid komt het vaak voor dat iemand achteloos met zijn omgeving omgaat en bijvoorbeeld sommige gevaren slecht herkent.

Je hebt vaak een vertraagde informatieverwerking, gevoel van traag reageren en onverwachte gebeurtenissen vallen je al gauw zwaar. Ook kun je snel overprikkeld raken, moeite hebben met plannen of organiseren en het zwaar vinden je aandacht op iets vast te houden.

Snel overprikkeld zijn is bijzonder zwaar, omdat het de rest van je gezondheid kan beïnvloeden en je veel stress kan geven. Het meeste hiervan is natuurlijk niet uit onwil, maar speelt velen soms parten in het dagelijks leven.

Is ADD is hetzelfde als ADHD?

Hoewel er zeker overeenkomsten zijn is ADD niet hetzelfde als ADHD. Enkele duidelijke overeenkomsten zijn chaotisch en snel afgeleid zijn, moeite hebben met luisteren, moeite hebben met taken afmaken en het lastig vinden hoofdzaken van bijzaken te onderscheiden.

Als je hyperactief bent kun je moeilijk stil zitten en wil je meestal van alles (tegelijk) doen. Een impulsief persoon doet vaak dingen zonder er eerst goed bij na te denken of stil te staan, soms met allerlei problemen tot gevolg.

ADD is een subtype van ADHD en de grootste verschillen zijn:

• Geen duidelijke impulsiviteit of hyperactiviteit, maar juist vaak verlegen mensen die wat dromerig of bedachtzaam zijn;
• Mensen met ADD zijn goed in het verbergen van hun gebrek aan concentratie en hebben vaak een neiging tot onderpresteren;
• De diagnose wordt vaak pas later in het leven gesteld, terwijl dit bij ADHD in veel gevallen in de kindertijd al gebeurt.

Wat zijn oorzaken van ADD

Zoals bij vele mentale en psychische problemen is er vaak een oorzaak aan te herleiden, hoe moeilijk die soms ook te vinden is. Het voordeel van het weten van de oorzaak is dat je er meestal iets aan kunt doen, door de oorzaak aan te pakken.

Het lastige bij ADD en de symptomen ervan is dat het een neurologische aandoening is waarbij vooral erfelijkheid een grote rol speelt. Grote kans dus dat als jij ADD hebt, één van je ouders (of allebei) dit ook heeft.

Er wordt nog steeds onderzoek gedaan naar de oorzaken van ADHD en dus de subgroep ADD. Naast erfelijkheid lijkt het tot zover vooral te maken te hebben met verbindingen in de hersenen, waarbij de hersendelen in de kindertijd zich langzamer ontwikkelen of informatie tussen hersendelen anders worden doorgegeven.

Ook de omgeving speelt soms een rol, door allerlei invloeden van buitenaf. Als moeders tijdens de zwangerschap veel stress hebben, roken of alcohol drinken kan het kind later ADHD ontwikkelen. Maar ook als er thuis veel ruzie of stress is, kan dit het geval zijn.

Welke kenmerken horen bij ADD?

Tot dusver heb je al een goed aantal kenmerken van ADD voorbij zien komen. Het is logisch dat je wil weten of je zelf misschien ADD hebt of dat je benieuwd bent of dat iemand anders in je gezin er last van zou kunnen hebben. Zo zijn er een paar specifieke categorieën die je daarbij kunnen helpen.

Volwassenen

ADD symptomen of kenmerken onder volwassenen kunnen verschillen van bijvoorbeeld kinderen. Hoewel er veel overeenkomsten zijn, uiten de gevolgen zich vaak op een andere manier. Neem bijvoorbeeld dromerig zijn. Wanneer kinderen snel afgeleid zijn of in hun eigen wereldje zitten, ziet dit er anders uit dan bij een volwassen persoon.

Bij een volwassene speelt het bijvoorbeeld op werk een grotere rol, wanneer er een taak afgemaakt moet worden maar iemand vaak afgeleid is of aan het wegdromen is. Ook kan je denken aan het op tijd betalen van rekeningen, onderhouden van contacten met familie of andere sociale contacten. Allemaal dingen die overweldigend kunnen lijken voor iemand met ADD.

Daarnaast voelen velen zich onzeker of niet lekker op hun plek, mede door alle prikkels die binnenstromen. Hierdoor zijn veel mensen met ADD helaas ook vroeger gepest.

Vrouwen

Misschien vraag je je af: waarom specifiek vrouwen? In veel van de tests en onderzoeken is vooral gekeken naar mannen en kinderen, waardoor er in verhouding wat minder bekend is over ADD bij vrouwen. Ook wordt de diagnose niet zo snel gesteld bij vrouwen, maar toch komt dit natuurlijk vaak genoeg voor.

Dat de diagnose niet snel wordt gesteld is eigenlijk een compliment, omdat veel vrouwen een groot doorzettingsvermogen en diepe wilskracht tonen. Hierdoor slaan ze zich er ogenschijnlijk gemakkelijker doorheen dan mannen, maar natuurlijk is ADD vervelend en beperkend, zelfs vermoeiend voor iedereen die ermee te maken heeft. Veel vrouwen ervaren zowel emotionele als lichamelijke uitputting op een leeftijd van ongeveer 20 tot 35 jaar.

Kinderen

Vooral ADHD is bekend onder kinderen, omdat het meestal sneller wordt vastgesteld. Maar hoe uit ADD zich vooral onder kinderen?

Wat vaak opvalt is dat kinderen niet lijken te luisteren wanneer er rechtstreeks tot ze gesproken wordt of niet goed instructies opvolgen, zoals op school. Ook gaan ze vaak taken uit de weg die ze voor langere tijd mentale inspanning kosten en zijn ze over het algemeen gemakkelijk afgeleid. Zelfs bij het spelen kan het opvallen dat de aandacht niet lang bij één activiteit blijft.

Nu kunnen kinderen natuurlijk over het algemeen al stuiterballen zijn, dus is het niet altijd even makkelijk dit alles bij ze te herkennen.

De symptomen van ADD

Wil je graag eens duidelijk nagaan of je ADD bij jezelf of iemand anders herkent? Denk dan eens aan de volgende symptomen:

• Het hebben van grote behoefte aan slaap;
• Moeite hebben met stellen van prioriteiten;
• Erg precies zijn in doortastend handelen of denken, wat zich kan uiten in dwangmatig gedrag;
• Chaotisch en vergeetachtig zijn vanwege een slecht kortetermijngeheugen;
• Geen goed overzicht hebben in tijd of planning;
• Moeite hebben met uiten van gevoelens;
• Vanwege de vertraagde informatieverwerking niet goed of passend kunnen reageren op onverwachte gebeurtenissen.

Wat is de link tussen ADD en stress en burn-out?

Met de symptomen die je hier boven hebt gelezen kun je een heel eind komen met het ontwikkelen van steeds meer stress of zelfs een burn-out, en dat wil natuurlijk niemand. Daarom is het goed om te kijken hoe ADD met stress verband houdt. Denk eens aan de volgende verbanden.

Snel afgeleid zijn

Als je snel afgeleid bent kan het al gauw de grootste uitdaging worden om dingen af te maken. Wanneer je dingen slecht af kunt maken zorgt dat er vervolgens voor dat de klusjes of taken zich opstapelen.

Met een enorme to-do list voor je neus kan het je gaan duizelen, waardoor je het allemaal steeds minder ziet zitten. Hoe meer dit op je drukt, hoe meer stress je ervan kunt krijgen. Wanneer deze stress chronisch wordt en blijft opbouwen kun je een burn-out ontwikkelen.

Chaotisch zijn

Wanneer je dan ook nog moeite hebt met overzicht bewaren of plannen, is het vaak zwaar om te zien wat de beste weg voorwaarts is. Veel informatie gaat langs je heen, bijvoorbeeld in gesprekken. Dit kan de banden beïnvloeden die je met anderen hebt, of er zelfs voor zorgen dat je belangrijke informatie misloopt die je later misschien weer nodig hebt. Ook moeite met administratieve zaken kan je problemen geven.

Voeg hieraan de druk van het dagelijks leven toe, en je hebt al een aardige cocktail voor stress bij elkaar gemixt.

Moeite hebben met hoofd- en bijzaken

Door je aandachtsproblemen op groter vlak kan het zijn dat je niet goed de hoofdzaken en bijzaken van elkaar kunt onderscheiden. Hierdoor kun je jezelf gaan verliezen in allerlei kleinere taken in plaats van de juiste prioriteiten voor jezelf te stellen.

Denk bijvoorbeeld aan je band met eventuele vrienden of familie die daar onder komen te lijden. Dit is niet altijd de meest directe vorm van stress, maar kan flink op de achtergrond gaan sudderen en je later een klap geven zoals een burn-out die je overvalt.

Wat is de behandeling bij ADD?

Helaas is er geen overzichtelijk behandelingsplan of medicijnen zoals vaak het geval is bij een duidelijk te bepalen fysieke ziekte. Voor het verlichten van ADHD wordt bijvoorbeeld wel Ritalin gebruikt, wat voor de meesten kalmerend werkt en het makkelijker maakt om te werken, leren en op te letten. Wel heeft het nadelen, zoals sommige bijwerkingen. Dit middel kan ook bij ADD door een arts worden voorgeschreven.

Andere adviezen die bij de behandeling van ADHD gelden en ook van toepassing zijn op ADD zijn verschillende vormen van therapie, zoals coaching en training. Bij coaching spreek je over je AD(H)D, één op één of juist in een groep. Het ligt er natuurlijk aan wat het beste bij je past. Het voordeel van een persoonlijke coach is de aandacht die de coach aan je kan geven. Het voordeel van de groep is dat je er achter komt dat je niet de enige bent en van elkaar kunt leren.

Bij een training leer je onder andere om beter met je gevoelens en symptomen om te gaan. Denk hierbij aan het trainen van je zelfvertrouwen, concentratievermogen en bewaren van overzicht. Naast persoonlijke training kunnen ouders of leerkrachten ervoor kiezen een traject in te gaan, zodat ze leren hoe ze een kind met ADD kunnen helpen.

Tips om nu al beter om te gaan met ADD

Nu is het natuurlijk niet altijd voor iedereen mogelijk een complete training of coaching te doen. Daarom delen we graag de volgende nuttige tips met je, zodat je een start kunt maken met het verlichten van jouw ADD. Denk bijvoorbeeld aan:

• Duidelijke deadlines en herinneringen voor zowel persoonlijke taken als werkprojecten;
• Vinden van dingen die je aandacht vasthouden, zoals specifieke hobby’s en interesses;
• Een duidelijke dagelijkse routine, zoals vaste tijden voor slapen en opstaan;
• Een overzichtelijk systeem voor je geldzaken en betalen van rekeningen;
• Een regelmatig en krachtig bewegingsschema, vooral buiten;
• De rust en slaap nemen die je lichaam nodig heeft;
• Een gezond eetpatroon;
• Altijd blijven doorleren over je ADD, zodat je tips kunt vinden die goed bij je passen.

Zoals je ziet komen woorden als overzicht en duidelijkheid vaak terug. Dit is geen toeval, want hoe meer structuur en helderheid je aan jezelf kunt geven, hoe lichter je ADD voor je wordt en hoe minder kans je hebt op het ontwikkelen van stress en burn-out.

Veelgestelde vragen

Bronnen

1. Washington.edu – What is AD/HD and how is it diagnosed – Gevonden op 7-11-2022
   Link naar pagina op Washington.edu
2. Bumc.bu.edu – What is ADHD/ADD – Gevonden op 7-11-2022
   Link naar pagina op Bumc.bu.edu
3. Wikipedia.org – Aandachtstekortstoornis – Gevonden op 7-11-2022
   Link naar pagina op Wikipedia.org