Overspannen symptomen, klachten, kenmerken + oplossing

Voel je je overspannen, moe en uitgeput maar kun je niet precies verklaren waarom? Loop je al weken op je tandvlees? Je bent dan zeker niet alleen. Alleen al in 2025 kampen ruim 1,7 miljoen Nederlanders met overspanningsklachten. Het is een groeiend probleem, dat zich vaak langzaam opbouwt en ongemerkt je leven binnensluipt — tot het op een dag niet meer gaat. Je merkt dat je prikkelbaar bent, slecht slaapt, minder presteert op je werk en emotioneel uit balans raakt.

In dit artikel lees je wat de symptomen van overspanning zijn, hoe je ze herkent, wat de mogelijke oorzaken zijn én wat je kunt doen om te herstellen.

Wat is overspannenheid en wanneer ben je overspannen?

Wellicht een open deur maar overspannenheid ontstaat wanneer je langdurig onder stress staat en onvoldoende tijd hebt genomen om te herstellen. De gevolgen hiervan zijn echter groot: overspannenheid kan leiden tot symptomen zoals vermoeidheid, concentratieproblemen, prikkelbaarheid, en een gevoel van onmacht. Het is belangrijk om te erkennen dat overspanning niet zomaar verdwijnt als je blijft doorgaan; het is een signaal van je lichaam dat je serieus moet nemen. Het vraagt om rust en herstel en een onderzoek naar de absolute oorzaak van overspannenheid.

Overspannenheid is de fase tussen chronische stress en burn-out

Overspannen raken betekent dat je lichaam en je geest zijn grenzen heeft bereikt. Veel mensen proberen echter door te gaan, uit angst om hun verantwoordelijkheden of verplichtingen niet na te komen. Echter, dit is vaak precies wat de situatie verergert. Door op tijd te reageren op de signalen van overspanning, kun je voorkomen dat je klachten verergeren en dat overspanning leidt tot een burn-out.

Actuele cijfers over overspanning

Misschien vraag je je af hoe vaak overspanning eigenlijk voorkomt. Zoals we hierboven al zeiden: Je bent zeker niet de enige. Volgens recente cijfers van TNO [2] en CBS (2024) [1] kampten ruim 1,6 miljoen werkenden in Nederland met burn-out gerelateerde klachten, waaronder overspanning. Werkstress blijft een grote oorzaak van langdurig verzuim: alleen al in 2022 ging het om maar liefst 13,8 miljoen verzuimdagen door psychosociale arbeidsbelasting.

De gemiddelde hersteltijd bij overspanning ligt rond de 11 weken, maar dat is slechts een gemiddelde. Sommige mensen herstellen sneller, anderen hebben meer tijd nodig. De hersteltijd van wanneer je overspannen bent, hangt af van de ernst van de klachten, de persoonlijke draagkracht en hoe snel je in actie komt en bijvoorbeeld hulp ingeschakelt. De maatschappelijke kosten zijn enorm: in 2022 werd de economische schade door werkstress geschat op 4,4 miljard euro. Deze cijfers maken duidelijk hoe belangrijk het is om stressklachten serieus te nemen, niet alleen bij jezelf, maar ook op de werkvloer.

Ben ik overspannen?

Los van de cijfers is het natuurlijk eerst van belang om te bepalen of je overspannen bent. Let wel: Het feit dat je deze vraag aan jezelf stelt, zegt natuurlijk al heel veel. Als je jezelf de vraag stelt “Ben ik overspannen?”, kan dat betekenen dat je al een tijdlang te veel van jezelf vraagt, of hebt gevraagd. Overspannenheid is vaak niet direct duidelijk, maar langzaam merk je dat je energie opraakt en dat je moeite hebt om je draai te vinden. Je voelt je vermoeid, prikkelbaar, en het lijkt alsof je steeds minder kunt genieten van de dingen die je normaal gelukkig maken en energie geven. Soms kun je ook moeite hebben met concentreren of je hebt lichamelijke klachten zoals hoofdpijn of spierpijn. Dit kunnen allemaal tekenen zijn van overspanning.

Hoe ontstaat overspannenheid?

Overspanning ontstaat als je chronische stress ervaart en je niet je spanningsklachten serieus neemt en aanpakt. Vanwege je doorzettingsvermogen en discipline blijf je stug doorgaan, maar ondertussen pleeg je wel roofbouw op je eigen lichaam en geest. Zelfzorg schiet er zodoende steeds vaker bij in en door de stress merk je dat je steeds minder regie hebt over je leven. Het vermogen om je stress te reguleren vermindert zodoende steeds meer. Het gevolg? Je kan niet of nauwelijks meer vanuit ontspanning omgaan met extra spanning, je raakt overbetrokken en de klachten stapelen zich meer en meer op.

De overvloed aan (over)spanning leidt direct tot meer paniek en zorgen. Sterker nog: overspanning is iets dat je serieus moet nemen omdat het verband houdt met fysieke, emotionele en mentale uitputting. Overspannen zijn heeft niet alleen invloed op je gezondheid en kwaliteit van leven, maar het vergroot ook je gezondheidsklachten en onvermogen om ‘normaal’ te functioneren op je werk, tijdens het sporten of in je dagelijkse leven. 

De oppervlakkige oorzaken van overspanning zijn nogal uiteenlopend. Denk aan stressvolle werkomstandigheden, relatieproblemen, financiële zorgen, ongunstige of onveilige leefomstandigheden, gebrek aan sociale steun, heftige onverwerkte emoties of te weinig tijd, rust en verbinding met jezelf. De diepere oorzaken zullen we hieronder verder toelichten.

Neurowetenschap van stress: de rol van cortisol en andere stresshormonen

Bij acute stress reageert het lichaam door stresshormonen zoals adrenaline en cortisol vrij te maken. Studie laat zien dat adrenaline de hartslag en bloeddruk verhoogt, terwijl cortisol helpt om energie vrij te maken door de bloedsuikerspiegel te verhogen en het immuunsysteem (tijdelijk) te onderdrukken. Hoewel deze reacties erg nuttig zijn in noodsituaties, kan een aanhoudend verhoogd cortisolniveau door chronische stress negatieve maar ook schadelijke effecten hebben.

Langdurig hoge cortisolspiegels kunnen leiden tot veranderingen in hersenstructuren zoals de amygdala, hippocampus en prefrontale cortex, wat kan resulteren in geheugenproblemen, verminderde concentratie en het moeite hebben met het reguleren van emoties. ​Je begrijpt: een beetje spanning voor de mens is niet erg, maar langdurige spanning draagt bij aan ernstige gevolgen.

De diepere oorzaak van overspannenheid

De diepere oorzaak van overspannenheid gaat verder dan alleen een overvolle agenda of te veel verantwoordelijkheden. De diepere oorzaak vind je vaak in de manier waarop we omgaan met onze emoties, spanning, onze gedachten en hoe we onszelf zien in relatie tot anderen of de wereld om ons hen. Overspanning ontstaat niet zomaar door één stressvolle gebeurtenis, maar is het resultaat van een langdurige interne, innerlijke strijd. Het is een proces waarbij je innerlijke kracht langzaam uitgeput raakt, omdat je voortdurend voorbij je eigen grenzen leeft.

Op een dieper niveau komt overspannenheid voort uit een onvervulde behoefte aan rust, erkenning of zelfs liefde. We proberen vaak de verwachtingen van anderen te overtreffen, om maar te voldoen aan een ideaal dat ons geleerd is of dat we onszelf opleggen. Deze voortdurende behoefte om te presteren, om altijd ‘alles goed te doen’, kan diepe innerlijke pijn veroorzaken. Het is een pijn die zich uit in het niet goed genoeg voelen, een gevoel van falen, of het idee dat je nooit mag stoppen. Het gevoel van onmacht, van “ik kan niet meer,” ontstaat vaak wanneer je dieper in jezelf niet gehoord of gezien voelt. Het is alsof je altijd doorgaat, terwijl je innerlijk leegloopt.

Bij de diepere oorzaak van overspannenheid moeten we ook kijken naar de wereld om ons heen: Ook moderne maatschappelijke thema’s spelen zeker een rol, zoals het moeilijk kunnen stellen van grenzen (boundaries), controle willen houden, maar ook stevige, wellicht zelfs traumatische gebeurtenissen en de neiging tot pleasen van mensen (people-pleasing). Onder invloed van prestatiedruk en sociale verwachtingen zeggen veel mensen te vaak ‘ja’ terwijl ze ‘nee’ voelen. Dit gaat ten koste van het eigen herstel en vergroot het risico op overspanning. Zaken als quiet quitting laten zien dat steeds meer mensen emotioneel afhaken, juist omdat ze structureel over hun grenzen zijn gegaan en het lichaam dat niet langer aankan.

Negeren van eigen behoeften en emoties

Wat vaak wordt vergeten, is dat de diepere oorzaak van overspannenheid verbonden is met het negeren van je eigen gevoel, behoeften en emoties. Het idee dat je constant moet ‘presteren’ om waarde te hebben, kan leiden tot het negeren van pijnlijke gevoelens zoals angst, onzekerheid of verdriet. Deze emoties worden opzij geschoven in een poging om door te gaan, totdat ze zich uiteindelijk opstapelen en tot uiting komen in fysieke of emotionele uitputting.

Overspanning ontstaat vaak wanneer we onbewust blijven vasthouden aan oude patronen van zelfopoffering of perfectionisme. Het gevoel hebben van het niet mogen of kunnen falen, het constant moeten voldoen aan de verwachtingen van anderen, en het niet de ruimte nemen om simpelweg mens te zijn. Dit is de pijn die we vaak niet willen voelen, maar die zich uiteindelijk fysiek en emotioneel aandient in de vorm van overspanning.

Door deze diepere oorzaken te herkennen, wordt duidelijk dat overspanning meer is dan een oppervlakkige reactie op stress. Het is een signaal van je lichaam en geest dat je het tijd wordt om iets te gaan leren: je eigen grenzen en de noodzaak om voor jezelf te zorgen. Het herstellen van overspanning betekent dan ook niet alleen de symptomen aanpakken, maar juist het erkennen van de diepere pijn die deze overspanning veroorzaakt. Pas wanneer je deze pijn onder ogen durft te zien, kun je beginnen met het herstellen van de balans tussen de behoeften van datgene wat je diep van binnen wilt en wat er van je verwacht wordt.

Kenmerken van overspannen zijn – Wat ervaar je precies?

Kenmerken van overspannenheid kunnen heel subtiel beginnen, wat het moeilijk maakt om ze meteen op te merken. Het is niet altijd een plotselinge omslag, maar eerder een langzaam groeiend gevoel van dat het niet oké met je gaat. Je merkt het misschien eerst aan een verminderde energie, een gevoel van niet helemaal jezelf zijn. Het voelt alsof je constante druk ervaart, maar je kunt het moeilijk onder woorden brengen. Je hebt misschien moeite om te genieten van dingen die je normaal leuk vindt, en je merkt dat alles je meer moeite kost dan voorheen.

De overspannen kenmerken zijn vaak zacht en sluipend. Ze komen niet altijd met een duidelijk signaal, maar meer als een waarschuwingsvlam die langzaam aan feller gaat branden. Je merkt dat je minder flexibel bent in je gedachten en emoties, je komt sneller in conflict met jezelf of anderen zonder te weten waarom. Je voelt je misschien niet fysiek ziek, maar wel uit balans, alsof de energie weg is. Je hebt het gevoel dat het allemaal niet meer lukt. Het is een gevoel van geleidelijke overbelasting, die het soms moeilijk maakt om het direct te identificeren als overspanning.

Wat overspannenheid kenmerkt, is dit zachte, vaak ongrijpbare gevoel van ‘niet meer kunnen‘. Het gaat niet altijd om een plotselinge crash, maar om een proces van uitputting die zich langzaam opbouwt. Dit maakt het nog belangrijker om jezelf bewust te worden van de kleine signalen die aangeven dat je teveel hooi op je vork hebt genomen. Als je deze zachte signalen herkent, kun je beter actie ondernemen en voorkomen dat het uitgroeit tot een grotere overbelasting.

Hoe voelt overspannenheid?

Overspannenheid voelt vaak alsof je geen energie meer hebt om de dagelijkse uitdagingen aan te gaan. Je voelt je voortdurend moe, zelfs als je voldoende hebt geslapen, en hebt moeite om helder na te denken. Je hebt het gevoel dat je de marathon hebt gelopen wanneer je ’s ochtends vroeg uit bed stapt. Emotioneel kan overspannenheid leiden tot gevoelens van prikkelbaarheid, frustratie, of verdriet. Het lijkt daarbij alsof je weinig controle hebt over je emoties. Alles lijkt te veel en je hebt het gevoel dat je de controle over je leven kwijtraakt. Het is alsof je in een continue staat van paraatheid verkeert, zonder echt tot rust te komen

Overspannen klachten: wat zegt je lichaam en geest?

Overspannenheid kan zich op verschillende manieren uiten, zowel fysiek als mentaal. Overspannen klachten zijn vaak de eerste tekenen dat je lichaam en geest overbelast raken door langdurige stress. Deze klachten kunnen subtiel beginnen, maar naarmate de overspanning vordert, worden ze steeds duidelijker. (we werken de symptomen van overspannen zijn hieronder verder uit)

Fysieke klachten bij overspannenheid zijn bijvoorbeeld aanhoudende vermoeidheid, spierpijn, hoofdpijn, of zelfs slapeloosheid. Deze klachten ontstaan doordat je lichaam constant in een staat van waakzaamheid verkeert, wat het herstel belemmert. Je kunt ook last krijgen van maag- en darmklachten, of een verstoorde eetlust, zoals weinig trek of juist eetbuien.

Naast de lichamelijke symptomen zijn er ook mentale overspannen klachten. Deze kunnen variëren van concentratieproblemen en vergeetachtigheid tot gevoelens van angst en depressie. Emotioneel voel je je misschien sneller geïrriteerd, neerslachtig of zelfs overweldigd door de kleinste dingen.

In sommige gevallen merk je overspannenklachten in je gedrag. Je kunt bijvoorbeeld meer teruggetrokken raken, sociale situaties vermijden of minder plezier ervaren in activiteiten die je normaal leuk vindt. Ook het gebruik van alcohol of andere middelen kan toenemen als een manier om met de stress om te gaan.

Als je deze overspannen klachten herkent, is het belangrijk om tijdig in te grijpen. Je kunt het vergelijken met de dashboard van een auto: als er lampjes gaan branden moet er wat gebeuren: Je lichaam en geest geven aan dat er iets niet in goed gaat.

Overspannen symptomen: herken de symptomen van overspannenheid

Het is dus van groot belang om de symptomen van overspannen zijn op tijd op te merken. Ze vertellen je dat het tijd is om een stap terug te nemen en aandacht te besteden aan jezelf en aan je eigen gezondheid. Hoe eerder je overspannen symptomen herkent, hoe sneller je kunt herstellen en voorkomen dat het erger wordt. In principe kun je zeggen dat er bij overspannen zijn nog een weg terug is. Wanneer je uiteindelijk in een burn-out belandt, is het herstel vele malen langer.

Hieronder laten we de verschillende soorten overspannen symptomen zien: de fysieke symptomen van overspannen zijn, mentale symptomen en geestelijke symptomen die je kunnen helpen om te begrijpen wat er met je aan de hand is.

1: Lichamelijke klachten van overspannenheid

Je lichaam is vaak het eerste dat reageert op te veel stress. Misschien voel je al een tijdje dat er iets niet klopt, maar je hebt het druk en schuift het opzij. Toch zijn fysieke overspannen symptomen duidelijke signalen dat je lichaam overbelast is. Zie het als het eerste lampje op je dashboard.

Lichamelijke klachten bij overspanning herkennen:

1. Moeheid die niet overgaat: Voel je je uitgeput, zelfs als je een goede nacht hebt geslapen? Dit is een van de meest voorkomende overspannen symptomen. Het voelt alsof je batterij niet meer goed oplaadt, hoe veel je ook rust. Je merkt dit bijvoorbeeld sterk in je dagelijkse bezigheden.
2. Spanning in je spieren: Veel mensen met overspannenheid hebben last van gespannen spieren, vooral in de nek, schouders en rug. Deze spanning ontstaat omdat je lichaam continu in de “aan-stand” staat, klaar om te vechten of te vluchten.
3. Hoofdpijn en migraine: Een drukkend gevoel op je hoofd, alsof er een band omheen zit, is een typisch teken van stress. Voor sommigen kan dit zelfs overgaan in migraineaanvallen.
4. Hartkloppingen: Heb je wel eens het gevoel dat je hart op hol slaat, zonder dat er een directe aanleiding is? Dit is een veelvoorkomend fysiek overspannen symptoom. Je lichaam geeft aan dat het te veel stress ervaart.
5. Maag- en darmklachten: Een opgejaagd gevoel in je buik, misselijkheid, buikpijn of zelfs problemen met je stoelgang (zoals diarree of verstopping) zijn tekenen dat stress je spijsvertering beïnvloedt.
6. Slapeloosheid: Misschien lig je ’s avonds uren wakker of word je ’s nachts vaak wakker. Slecht slapen is een veelvoorkomend overspannen symptoom en kan je herstel vertragen. In je dagelijkse bezigheden word je beïnvloed door de vermoeidheid. Goed slapen daarentegen zal je helpen je herstelvermogen te bevorderen.
7. Ziek zijn zonder duidelijke reden: Ziekte, of als je voortdurend grieperig bent of sneller ziek wordt dan normaal, kan dat te maken hebben met een verzwakt immuunsysteem door langdurige stress en is daarmee een symptoom van overspannenheid. Lichamelijke ziekte kan dus zeker wijzen op overbelasting!

Deze fysieke overspannen symptomen zijn niet zomaar klachten; het zijn signalen van je lichaam dat het dringend behoefte heeft aan rust en balans. Wanneer je ze serieus neemt, en de juiste stappen zet om te herstellen, zul je al snel weer meer energie voelen.

2: Mentale overspannen symptomen

Naast je lichaam wordt ook je geest lange tijd beïnvloed door overspannenheid. De mentale overspannen symptomen kunnen je dagelijks functioneren flink in de weg staan:

1. Concentratieproblemen: Je hebt moeite om je aandacht bij één taak te houden. Zelfs eenvoudige taken voelen ineens zwaar en onnodig ingewikkeld. Normale bezigheden worden lastig omdat je je aandacht er slecht bij kunt houden.
2. Vergeetachtigheid: Ben je steeds dingen kwijt of vergeet je afspraken? Dit is een typisch mentaal overspannen symptoom. Het lijkt alsof je hoofd overloopt en niets meer kan opslaan.
3. Piekeren: Je gedachten staan nooit stil. Je blijft malen over problemen, werk of dingen die misschien kunnen gebeuren. Dit piekeren maakt het moeilijk om te ontspannen en zorgt ervoor dat de knagende zelftwijfel versterkt wordt.
4. Onrust: Voel je je gejaagd of onrustig, zelfs als je niets hoeft te doen? Dit is een van de mentale overspannen symptomen die je leven behoorlijk kunnen verstoren.
5. Besluiteloosheid: Zelfs kleine beslissingen maken voelt als een enorme opgave en kunnen je zelfs emotioneel raken. Je twijfelt aan vanalles en hebt moeite om knopen door te hakken.

Mentale overspannen symptomen maken het moeilijk om helder te denken en productief te blijven, wat vaak leidt tot meer frustratie en stress. Mentale overspannen symptomen zorgen voor een negatieve spiraal.

3: Geestelijke en emotionele overspannen symptomen

Overspannenheid raakt niet alleen je lichaam en je denken, maar ook je innerlijke balans. Geestelijke overspannen symptomen of emotionele symptomen hebben invloed op hoe je je voelt en hoe je met emoties omgaat:

1. Snel emotioneel zijn: Je kunt ineens huilen om dingen die je normaal niet zo raken. Het lijkt wel alsof je emoties veel dichter aan de oppervlakte liggen.
2. Somberheid en neerslachtigheid: Alles voelt zwaarder en minder leuk dan normaal. Je hebt geen zin meer in dingen waar je normaal van geniet.
3. Onzekerheid: Je twijfelt aan jezelf, aan je keuzes en aan je eigen kunnen. Je voelt je minder zeker over wie je bent en wat je waard bent.
4. Prikkelbaarheid: Kleine dingen irriteren je (veel) sneller dan normaal. Je hebt het gevoel dat je lontje korter is, snel boos bent en dat kan spanning geven in relaties met anderen.
5. Verlies van interesse: Dingen die je normaal leuk vond, voelen ineens zinloos. Dit kan een van de meer sluimerende geestelijke overspannen symptomen zijn, maar het is belangrijk om het serieus te nemen. Je krijgt zo steeds meer moeite met dagelijkse taken.

Wat is het verschil tussen overspannen zijn en een burn-out?

Hoewel overspanning en een burn-out beide het resultaat zijn van langdurige stress en overbelasting, zijn ze niet hetzelfde. Het verschil tussen overspannen zijn en burn-out ligt voornamelijk in de ernst en de duur van de spanningsklachten.

Overspannen zijn is in feite het stadium tussen chronische stress en burn-out in. Het is een situatie van uitputting die ontstaat wanneer je lichaam en geest gedurende langere tijd onder druk staan en je geen gehoor geeft aan de roep van je lichaam om het rustiger aan te doen. De klachten zijn duidelijk merkbaar, en hoewel ze vaak intens zijn, kunnen ze vaak worden verholpen door gezonde rust, het verminderen van stress en het herstellen van balans. Bij overspannenheid voel je je vaak vermoeid, geprikkeld, gestrest en heb je moeite om te ontspannen, maar het is meestal nog mogelijk om door middel van zelfzorg en tijd voor jezelf de energiebalans weer terug te vinden. Het kan een teken zijn dat je jezelf teveel hebt gegeven en dat het tijd is om jezelf op de eerste plaats te zetten.

Je snapt dat bij overspannenheid het goed is om samen met een coach of psycholoog aan de slag te gaan om te zien wat er moet gebeuren en waarom je in een situatie bent beland die heeft geleid tot overspanning.

Een burn-out, daarentegen, is het vervolgstadium van overspannen zijn. Het ontstaat wanneer de overspanning langdurig en onbehandeld blijft, en het lichaam en de geest volledig op hun reserves hebben geleefd. Het moment dat het lichaam aan de noodrem trekt en zegt: ‘nu is het genoeg’ ben je burn-out en sta je soms letterlijk helemaal vast.

De symptomen zijn vaak intenser en complexer dan bij overspanning. Bij een burn-out ervaart iemand een gevoel van totale emotionele en fysieke uitputting, vaak gepaard met gevoelens van hopeloosheid, desinteresse en verlies van motivatie. Het herstel van een burn-out duurt langer en vereist vaak professionele hulp, omdat het niet alleen gaat om fysieke vermoeidheid, maar ook vaak een diepgaand verlies van identiteit, betekenis en zelfvertrouwen betekent.

Samengevat is overspannen zijn een tijdelijke toestand van overbelasting die kan worden hersteld door rust en het herstellen van balans en coaching, terwijl burn-out een veel ernstiger en langduriger proces is, waarbij de energie en motivatie zo uitgeput zijn dat er vaak professionele hulp nodig is om volledig te herstellen. Het is belangrijk om het verschil tussen de twee te begrijpen, zodat je tijdig kunt ingrijpen en voorkomen dat overspanning zich ontwikkelt tot een burn-out.

De gemiddelde hersteltijd van overspannen zijn

Als je merkt (en toegeeft) dat je overspannen bent, wil je graag weten hoelang duurt het om te herstellen van overspanning. Het herstel van overspanning is voor iedereen anders, maar vaak duurt het zo’n 11 weken voordat je echt weer kunt herstellen, mits je goed voor jezelf zorgt en de nodige rust neemt. De duur hangt af van verschillende factoren: hoe lang je al klachten hebt, hoe vroeg je erbij bent met hulp, of je jezelf de ruimte geeft om echt te herstellen, en of er achterliggende oorzaken zijn zoals perfectionisme, een loyaliteitsconflict of werkdruk die blijft aanhouden. Een coach of psycholoog kan je helpen deze punten te achterhalen en eraan te werken. Ook je thuissituatie en hoe veilig je je voelt op je werk spelen mee. Iemand die alleen fysiek uitgeput is, herstelt doorgaans sneller dan iemand die ook mentaal of emotioneel volledig is vastgelopen. Daarom is het zo belangrijk om niet alleen te kijken naar tijd, maar naar wat jij nodig hebt om écht tot rust te komen en volledig te herstellen.

Hoe lang duurt overspannenheid? 3 fasen van herstel

Het herstel verloopt meestal in drie fasen:

1. De eerste fase (ongeveer 3 weken) is vooral gericht op rust en het accepteren van de situatie. Je lichaam en geest hebben de tijd nodig om bij te komen. Dit is het moment om echt te luisteren naar je eigen grenzen en jezelf niet meer te pushen. In deze fase leg je de basis van je herstel.
2. De tweede fase (3 tot 6 weken) gaat over het herkennen van de oorzaken van je overspanning. Dit is een belangrijk moment van reflectie: wat zorgt ervoor dat je in deze situatie bent beland? Door deze oorzaken aan te pakken, kun je stappen zetten richting herstel. Het is goed om hier een coach te vragen om hulp om herhaling te voorkomen in de toekomst.
3. De derde fase of de laatste fase (6 weken en verder) betekent het langzaam hervatten van je dagelijkse activiteiten, maar wel met rust en balans als prioriteit. Het is belangrijk dat je de tijd neemt en jezelf niet meteen weer overbelast. Vaak gaat dit leren en toepassen met vallen en opstaan.

Het is belangrijk om geduldig met jezelf te zijn. Herstel is geen rechte lijn en kan soms wat langer duren, vooral als de overspanning al langer aanwezig is. En hoewel de gemiddelde duur van herstel rond de 11 weken ligt, kunnen de omstandigheden en situatie per persoon verschillen. Wat de situatie ook is: het is altijd goed om professionele hulp te zoeken, zodat je je herstel in de juiste richting kunt ondersteunen.

Onthoud dat overspanning niet iets is wat je kan negeren. Door nu de tijd voor jezelf te nemen en rust te vinden, voorkom je dat je in een burn-out belandt en geef je je lichaam de ruimte om op te laden. Je leven mag tenslotte ook gewoon leuk zijn.

Overspannen en werken: thuisblijven of werken?

Hoewel iedere situatie verschilt, kan overspannen zijn en blijven werken de situatie verergeren. Werken terwijl je overspannen bent, zorgt ervoor dat je lichaam en geest niet de kans krijgen om volledig te herstellen. Dit verhoogt het risico op een burn-out, wat een nog langere herstelperiode vereist.

Een veelgestelde vraag is daarom natuurlijk of je moet thuisblijven van werk als je overspannen bent. Het antwoord is soms ‘ja’, zeker als de klachten ernstig zijn en je niet wilt dat klachten langer duren dan nodig. Soms is het ook een ‘nee’ wanneer je de ernst van de situatie goed inschat en ondersteuning en begrip hebt op je werk. Bedenk: Overspannenheid is een serieuze toestand waarbij je lichaam en geest hun grenzen hebben bereikt, en doorgaan met werken kan de situatie verergeren.

Bedenk ook dat mensen die overspannen raken vaak harde werkers zijn die erg betrokken zijn bij hun werk. Het is daarom vaak verstandig om tijdelijk afstand te nemen van werk om je volledig te kunnen focussen op herstel. Dit betekent soms dat je tijdelijk het beste helemaal kunt stoppen met werken, maar vaak is het goed om tijdelijk te minderen in uren zodat je weer grip krijgt op je werk en energie.

Als je blijft werken, probeer dan in overleg met je werkgever afspraken te maken over een aangepast werkschema of lichtere taken. Het is belangrijk dat je grenzen aangeeft en tijd inplant voor rust. Luister naar je lichaam en wees niet bang om hulp te vragen bij het vinden van de juiste balans tussen werk en herstel.

Moet ik thuisblijven als ik overspannen ben?

Reflectie: Moet je thuisblijven als je overspannen bent? Hieronder delen we een aantal punten die je helpen om deze lastige vraag te beantwoorden:

1. Rust en herstel

Als je overspannen bent, heeft je lichaam tijd nodig om te herstellen. Door rust te nemen, zowel fysiek als mentaal, geef je je lichaam de kans om te herstellen van de voortdurende stress. Je doet er goed aan thuis te blijven wanneer je merkt dat je niet tot rust komt en slecht blijft slapen. Een goed herstel is niet alleen voor jezelf gunstig, het is ook voor jouw werkgever en collega’s van belang.

2. Het vermijden van verergering van de klachten

Als je doorgaat met werken terwijl je overspannen bent, verhoog je het risico dat de situatie uitmondt in een burn-out. Een burn-out vraagt een langere periode van herstel en kan je vermogen om goed te functioneren op het werk ernstig verminderen. Wanneer je merkt dat je klachten niet afnemen, is het goed om thuis te blijven bij overspannenheid. Probeer hier open over te communiceren met je werkgever.

3. Reflectie en gedragsverandering

Overspannenheid is vaak het gevolg van ongezonde werkgewoontes en gedragsmatige patronen, zoals perfectionisme, pleasegedrag of het niet stellen van grenzen. Thuisblijven geeft je de mogelijkheid om afstand te nemen van je werk en na te denken over deze patronen. Je kunt gebruik maken van deze tijd om, eventueel met onze coaching, de onderliggende oorzaken van je overspanning aan te pakken en gedragsveranderingen door te voeren die je helpen om beter met stress om te gaan in de toekomst.

Bedenk: ook al lijkt een nieuwe baan een goed alternatief, zorg er eerst voor dat je herstelt zodat je jezelf een eerlijke kans geeft om te slagen bij de nieuwe baan!

Overspannen en toch doorwerken: de gevolgen

Blijven werken terwijl je overspannen bent, lijkt soms moedig en je toont je enorme betrokkenheid, maar brengt ook stevige risico’s met zich mee: Je lichaam en geest krijgen geen tijd om te herstellen, waardoor klachten verergeren, en bovendien loop je de kans dat de klachten langer duren. Denk aan aandacht erbij houden vermoeidheid, prikkelbaarheid, slapeloosheid en lichamelijke spanningen.

Hoe langer je doorgaat, hoe groter de kans dat overspanning omslaat in een burn-out — en daarvan duurt het herstel vaak veel langer. Ook kan doorwerken leiden tot ernstigere klachten zoals angst, depressie of hart- en vaatproblemen.

Kortom: op tijd rust nemen is geen zwakte, maar juist een investering in je gezondheid en toekomst. Je laat zo zien dat je jezelf en je omgeving serieus neemt. Overigens: meestal lukt het je om je werk snel weer te gaan oppakken als je goed werkt aan je herstel.

Overspannen tips:

Wanneer je overspannen bent, ben je natuurlijk op zoek naar een oplossing. Hoewel het goed is om dieper te kijken naar de oorzaken en daarmee een deugdelijke oplossing, kunnen tips je helpen om direct meer rust te vinden en zo je herstel bij overspannen zijn te boosten.

Wat kun je concreet doen? Hieronder vind je een aantal overspannen-tips:

1. Neem rust en herstel: Geef jezelf de rust en de ruimte om echt tot rust te komen. Gun jezelf pauzes en zorg voor een goede nachtrust waarbij je uitgerust wakker wordt. Het is essentieel om je batterij weer op te laden. Onderschat je eigen situatie dus niet.
2. Stel grenzen: Leer ‘nee’ zeggen en leg duidelijk je grenzen uit. Het is belangrijk om niet alles voor anderen te doen en jezelf niet verder uit te putten. Bedenk dat je dit niet in een dag hebt geleerd.
3. Zorg voor ontspanning: Zoek momenten van ontspanning in je dagelijks leven, zoals wandelen, mediteren of gewoon even zitten met een kop thee of koffie zonder prikkels. Dit helpt je om de spanning los te laten. Buiten in de natuur helpt je hier ontzettend bij.
4. Praat erover: Delen kan ontzettend opluchten. Praat met een vriend, partner of een psycholoog over wat je doormaakt. Het kan je helpen om de druk van je schouders te krijgen. Hoewel lastig: het is goed om ook je werkgever in te lichten.
5. Maak tijd voor jezelf: Doe dingen die je energie geven, zoals een hobby of een activiteit waar je van geniet. Dit helpt je om je focus te herstellen en weer plezier te vinden.

Overspannen herstel en behandeling: Een methode die werkt

Wanneer je eenmaal de overspannenheid hebt weten te accepteren en inziet dat er wat moet gebeuren, kom je al snel bij de vraag: Hoe herstel je van overspannenheid? Natuurlijk wil je graag zo snel en zo goed mogelijk herstellen van overspannenheid, maar door alle vele tips zie je al snel door de bomen het bos niet meer. Wellicht heb je al veel zelf bedachte oplossingen geprobeerd maar merk je dat het niet werkt. Om je houvast te geven gebruiken we de praktische BERG-Methode om je te helpen herstellen van overspanning.

De BERG-methode is een bewezen aanpak voor het herstellen van overspanning en burn-out. De methode richt zich op vier pijlers die samen een gezonde aanpak vormen voor zowel lichaam als geest en zorgt stap voor stap voor een volledig herstel en een totale gezonde levensstijl.

1. Bewegen (B)

Rustige lichaamsbeweging is essentieel om stress af te voeren en zowel fysiek als mentaal sterker te worden. Het gaat niet om zware trainingen, maar om regelmatige, milde vormen van beweging zoals wandelen, fietsen of ‘sjoggen‘. Door regelmatig te bewegen, help je je lichaam om spanning los te laten en je hoofd helder te maken.

2. Eten (E)

Gezonde voeding is een belangrijke pijler van herstel. Wat je eet, beïnvloedt direct je energieniveau en humeur. Eet gezond: Een voedingspatroon dat rijk is aan verse groenten, fruit, eiwitten en gezonde vetten kan helpen om je lichaam te laten herstellen en je beter bestand te maken tegen stress.

3. Rust (R)

Rust is natuurlijk belangrijk om van overspanning te herstellen. Dit gaat verder dan alleen voldoende slaap. Het gaat ook om mentale rust, zoals het nemen van pauzes gedurende de dag, ontspanningsoefeningen, en simpelweg de tijd nemen om te ontspannen zonder constante druk of afleiding. Je hebt rust nodig om je lichaam en geest de kans te geven om te herstellen en ook beter te slapen. Geef je telefoon dus ook eens een pauze.

4. Gedrag (G)

Bedenk dat het veranderen van gedrag vaak gaat om het in eerste instantie kijken naar datgene wat de overspannenheid heeft veroorzaakt. Pas wanneer je die oorzaak achterhaald hebt, kun je werken aan gezonde gedragspatronen.

Stress en overspannen zijn komt voort uit ongezonde gewoontes en patronen, zoals pleasegedrag, het niet stellen van grenzen, of perfectionisme. Dit zijn gevolgen van de oorspronkelijke oorzaak. Dit kan betekenen dat je leert “nee” te zeggen, je tijd beter indeelt, of meer ruimte maakt voor zelfzorg en zelfliefde. Dit vierde punt is de lastigste, en velen vragen daarom om begeleiding hierbij. Gesprekken met een coach of psycholoog zijn hierin goud waard.

Hulp bij overspannen zijn en de juiste behandeling: wat nu?

In het artikel dat je zojuist hebt gelezen heb je veel kennis opgedaan over overspannen zijn en overspanning. Ook heb je een aantal praktische handvatten gekregen om aan de slag te gaan en rust te vinden. Begrijp echter dat overspannenheid overwinnen niet eenvoudig is en je dit ook niet alleen hoeft te doen. Velen willen zelf herstellen van overspannenheid, maar vaak mondt dat uit in een veel langere hersteltermijn.

Wil je effectief en op een praktische maar warme manier aan de slag? Dan nodigen we je uit om contact op te nemen om een gratis en vrijblijvende intake in te plannen. Een aantal gesprekken met een coach of psycholoog helpen je niet alleen om beter te herstellen maar ook toe te werken naar energie en voldoening.

Voordelen van hulp zoeken bij overspannen zijn

Hulp zoeken bij overspannenheid is een belangrijke stap naar herstel, en het biedt verschillende voordelen. Ten eerste kan een professional je helpen de onderliggende oorzaken van je overspanning te begrijpen. Dit zorgt ervoor dat je niet alleen de symptomen aanpakt, maar ook de wortels van de stress en druk in je leven.

Hulp kan ook zorgen voor het ontwikkelen van gezonde gewoontes, waardoor je beter om kunt gaan met stress in de toekomst. Daarnaast biedt professionele ondersteuning vaak een veilige ruimte om je gevoelens te uiten zonder oordeel, wat verlichting en rust kan brengen. Het erkennen van je situatie en het zoeken van hulp voorkomt dat je overspanning verergert en kan uiteindelijk het herstel versnellen. Het is geen teken van zwakte, maar juist van kracht om hulp te zoeken en voor jezelf te zorgen.

Overspanning ontstaat wanneer de balans tussen inspanning en ontspanning verloren gaat. Het uit zich in zowel fysieke als mentale symptomen, zoals vermoeidheid, prikkelbaarheid en aandacht erbij houden. Herstel vraagt niet alleen om rust, maar ook om het herkennen van de onderliggende oorzaken van je stress. Door deze diepere pijn aan te pakken, kom je niet alleen in balans, maar vind je ook weer het plezier, de energie en enthousiasme terug in je leven.

Overspannen? Wij staan voor je klaar

Ben je op zoek naar manieren om je energie terug te vinden? Een vrijblijvend intakegesprek biedt je de kans om inzicht te krijgen in de onderliggende oorzaken van je overspanning en hoe je jouw balans weer kunt herstellen. Indien nodig werken we samen met de bedrijfsarts, HR en leidinggevende. Samen werken we aan een plan om je energie opnieuw op te bouwen, zodat je je weer vitaal en krachtig voelt. Wacht niet langer – neem de stap naar herstel en plan vandaag nog een intakegesprek. We helpen je graag weer op weg naar de energiekste versie versie van jezelf!

Veelgestelde vragen

Referenties

1. Priorities.nl – Nieuwe cijfers stress en burn-out – Gevonden op 07/04/2025
   Link naar de pagina op priorities.nl
2. Publications.tno.nl – Factsheet week van de werkstress 2024 – Gevonden op 07/04/2025
   Link naar de pdf op publications.tno.nl
3. Radar.avrotros.nl – Stress of overspannen: heb je recht op ziekteverlof? – Gevonden op 08/01/2025
   Link naar de pagina op radar.avrotros.nl